ƏHMƏd-cabiR ƏHMƏdov zeytun və zeytun yağI (Monoqrafiya)

Sıra Sayı	Surənin nömrəsi	Surənin adı
Ayələrin nömrəsi
1	6	əl-Ənam	99, 141
2	12	Yusif	49
3	16	ən-Nəhl	11
4	23	əl-Muminun	20
5	24	ən-Nur	35
6	80	Əbəsə	29 (24-32)
7	95	ət-Tin	1

“ət – Tin” surəsinin ilk ayə­sində əncir və zeytuna and içilərək insanların diqqəti onların faydalarına yönəldilir.

“And olsun əncirə və zeytuna.” (ət-Tin, 95/1).

Bu həmin meyvələrin yüksək qədir – qiymətindən irəli gəlir.

Digər ayələrdə zeytun və zeytun yağı haqqında müxtəlif kəlamlar buyrulmuşdur.

“Göydən su (yağış) endirən odur. Biz onunla hər bir bitkini yetişdiririk, yaşıl fidanlar göyərdirik, onlardan bir-birinə sarmaşmış (sünbül olmuş) dənələr çıxartdıq. Biz xurma ağacından, onun tumurcuğundan bir-birinə sarmaşmış salxım­lar yetişdiririk. (Biz həmçinin) üzüm bağları, bir-bi­rinə bənzəyən və bənzəməyən zeytun və nar yetişdirdik. (Onlardan hər birinin) yetişdiyi vaxt meyvəsinə və onun yetişməsinə baxın. Şübhəsiz ki, bunda (Allahın öz qüdrəti ilə yaratdığı bu şeylərdə) iman gətirən bir camaat üçün (Rəbbinizin varlığını sübut edən) dəlillər vardır” (əl-Ənam, 6/ 99).

Ayrı – ayrı meyvələr haqqında verilən məlumatlarla bərabər onlardan istifadə haqqında da ayələr mövcuddur.

“Yer üzünə sərilmiş və sərilməmiş bağ – bağatı (bostanları və bağları), dadları müxtəlif xurmanı və taxılı, bir – birinə bənzəyən, həm də bənzəməyən zeytunu və narı yaradan Odur. (Onların hər biri) bar verdiyi zaman barından yeyin, yığım günü haqqını (zəkatını və sədəqəsini) ödəyin, lakin israf etməyin. Allah israf edənləri sevməz!” (əl – Ənam, 6/141).

Buradan görünür ki, meyvəsi bol olan şəxslər üçün Allah Təbarəkə Təala onun zəkatının da verilməsini insanlara göstərir.

Digər mövzular kimi meyvələrin növ və əhəmiy­yətindən söz açmaqda məqsəd Allahın qüdrət və əzə­mətini bəyan etmək, onun tükənməyən nemətləri müqabilində şükrü yerinə yetirmək, onlardan səmərəli istifadə etmək, hər birinin quruluş, dad və faydalarından ibrət almaqdır. Diqqət yetirmək lazımdır ki, “Qurani Kərim” – də xurmanın meyvəsindən və ağacından istifadə olunması və zettundan yağ alınması haqqında daha çox söz açılır.

“Daha sonra insanların bol yağış (bərəkət) görə­cəyi bir il gələcək. Onda da adamlar (zeytun, üzüm, xurma və s. meyvələrin) şirəsini sıxacaqlar (on­lar­dan bol-bol istifadə edib bəhrələnəcəklər)”. (Yusuf, 12/49). Ayədə bol yağış görəcəyi ilin gəlməsi Nil çayının daşmasına işarədir.

“Qurani Kərim” – dəki buyruqlarda meyvələrin Allah Təbarəkə Təalanın izni ilə yetişdiyinə işarədir.

“(Allah) onunla (o su ilə) sizin üçün əkin (taxıl, bitki), zeytun, xurma, üzüm və bütün (başqa) meyvələrdən yetişdirir. Düşünüb daşınanlar üçün bunda (Allahın vəhdaniyyətini sübut edən) dəlillər vardır!” (ən – Nəhl, 16/11).

Zeytun yağının xörəyə qatılan və çöryə yaxılan qida olması haqqında əl-Muminin surəsində buyrulmuşdur:

“(Sizin üçün həmçinin mənşə etibarilə) Sina dağından çıxan bir ağac da (yaratdıq ki), o, yeyənlər üçün zeytun və (çörəyin üstünə yaxılan, xörəyə qatılan) yağ bitirər” (əl-Muminun 23/20).

Elə ayələr vardır ki, orada dünya meyvələrindən bəziləri cənnətin vəsfində istifadə olunmuşdur.