| Sarıkök – Куркума – Curcuma Longa L. Zəncəfilçiçəklilər (Zingiberaceae) fəsiləsinə aid olan çoxillik bitkinin kökündən ibarətdir. Vətəni Hind-Çindir. Hindistanda, Kombocada, Seylonda, İndoneziyada, Filippində, Madaqaskarda becərilir. Bir ədviyyə kimi 2,5 min ildir ki, məlumdur, əvvəllər yalnız Hind-Çində və Hindistanda işlədilirdi. I əsrin axırlarında Yunanıstana gətirilmişdir. Yunanlar onu sarı zəncəfil adlandırırdılar.
Sarıkökü hazırlamaq üçün təzə yığılmış yumru kökləri xüsusi boya maddələri ilə bişirib, sonra qurudur və qabıqdan təmizləyirlər. Bundan sonra o, özünəməxsus narıncı rəng alır. Ədviyyə kimi uzun yan kökləri işlədilir. Sarıkök çox bərkdir, kəsik hissədə parıldayır, suda batır. Zəif yandırıcı və acı dada malikdir. Iyi isə bəzən çox zəif hiss olunur, lakin zərif və xoşagələndir. Sarıkökü, bir qayda olaraq, üyüdülmüş halda buraxırlar. Sarıkökün 40 növü məlumdur, lakin bunlardan 4-ü daha əhəmiyyətlidir.
Uzun sarıkök Curcuma Longa L;
Ətirli sarıkök Curcuma Aromatica;
Sedoariya sarıkökü Curcuma Zedoria;
Dairəvi sarıkök Curcuma Leucorrhiral.
Geniş miqyasda aşpazlıqda və qənnadı sənayesində ətirli və boya maddəsi kimi işlədilir. Pendir və yağın rənglənməsində də işlədilir. Sedoariya sarıkökündən likör-araq istehsalında və tibbdə istifadə edilir.
Xarici ölkələrdə 100-dən çox ətirli-ədviyyəli bitkilərdən ədviyyə kimi istifadə olunur, lakin biz xaricdən 10-12 çeşiddə ədviyyə alırıq. Əksər ədviyyələr çox baha başa gəldiyindən onların əvəzedicilərinin hazırlanması qarşıda duran vacib məsələlərdəndir.
Dostları ilə paylaş: |
