Ekolojik tarimda iÇ pazarin geliŞİMİ

GİRİŞ

Kıyı kaynaklarımız günümüzde yoğun kullanım süreci içerisinde önemli ölçüde zarar görerek doğal karakteristiklerini az ya da çok kaybetmiş durumdadır. Diğer taraftan söz konusu kıyı alanlarında doğal karakteristiklerini büyük ölçüde koruyan alanlar bulunmaktadır. Bu alanlar, koruma yaklaşımında öncelikle ele alınması gereken önemli rezervler olarak değerlendirilmelidir. Tarım, kıyı alanlarını kullanan temel sektörlerden biridir. Tarımsal aktiviteler kıyı alanlarındaki doğal kaynakları pozitif ya da negatif olarak etkileyebilmekte ve bu alanlarda süregelen uygulamalardan etkilenebilmektedir. Tarım yapılan çoğu kıyı alanında tarımsal üretimler, bölgesel ekonomiye ya da ülkesel tarımsal üretim potansiyeline ciddi katkılar sağlamaktadır. Örneğin Mısır ve Bangladeş gibi ülkelerdeki delta alanları sahip oldukları zengin ve değerli tarım toprakları ile tarım sektöründeki en önemli alanlar olmaktadır.

Geleneksel yöntemlerle veya ekolojik yaklaşımla da olsa, tarımsal aktivitelerin yapılabilmesi için her şeyden önce tarımsal ürün yetiştirmeye uygun alana gereksinim vardır. Yüksek çeşitliliğe sahip olan tarımsal ürünler ve üretim teknikleri, bu anlamda çok farklı ortamların tarımsal amaçlı kullanımını olanaklı kılmaktadır. Yamaçlar veya taban araziler gibi rölyefin belirlediği faktörlerin yanı sıra, taban suyu seviyesi, tuzluluk düzeyi ve toprak bünyesi gibi faktörlerdeki değişkenlik; bunların kombinasyonları ile ortaya çıkan farklı ortamların değişik ürün veya yetiştirme teknikleri için kullanımını ortaya çıkarmaktadır. Bilindiği gibi topraklar, tarımsal üretime uygunluğu açısından I.-VII. sınıf arasında sınıflanmıştır. Kıyı bölgelerine bakıldığında, akarsularla üst havzada taşınarak biriktirilmiş çökellerin oluşturduğu derin oluşumlu alüviyal ovalar, tarımsal üretim için değerli bir potansiyel yaratmaktadır.

Ülkemizin Akdeniz kıyılarında bu niteliğe sahip kıyı ovaları, günümüze dek yoğun tarıma konu olmuş alanlardır. Akdeniz ikliminin de yarattığı uygun koşullar nedeniyle çoğu kez bu alanlar sub-tropik karakterleri bahçe bitkilerinin yetiştiriciliği için kullanılmıştır. Kıyı ovalarının denize yakın kesimlerinde oluşmuş hidromorfik alüviyal topraklar ise, yüksek taban suyu ve tuzluluk faktörleri nedeniyle sınırlı ürün desenine olanak vermektedir. Tarım toprağı olarak adlandırılan ve farklı nitelikleri nedeniyle değişik ürün seçenekleri sunan bu kıyı arazileri; çoğu zaman akarsuların durumu, denizel akıntılar, rüzgar paterni ve jeomorfolojik yapıya bağlı olarak kıyı çizgisini takiben oluşmuş kumullar ile denizden ayrılırlar. Kıyı kumulları olarak adlandırılan bu oluşumlar, tarımsal üretim literatürlerinde “toprak” teriminden ayrı tutulmuş ve tarıma uygun olmayan alanlar olarak sınıflandırılmıştır. Ancak günümüzde, kıyı kumullarının tarımsal amaçlı kullanımı yaygınlaşmaktadır. Uzun yıllardan beri yoğun tarıma konu olan kıyı ovalarında artan alan ihtiyacı ve bu alanlara uyum sağlayabilen tarım ürünlere yönelik talepler kıyı kumulları gibi marjinal alanların tarımda kullanılmasına ve bu yolla tahribine neden olmuştur.