Ekolojik tarimda iÇ pazarin geliŞİMİ

TANIMLAMALAR

Toprak (soil); bitkisel ürünlerin yetiştirildiği ortamdır. Bitki; kökleri ile bu ortamda tutunur; su ve besin maddelerini alır. Kültür bitkilerinin büyümesi ve gelişebilmesi için toprağın yumuşak, su alma ve su tutma kapasitesinin yüksek olması gerekir. Bir başka ifade ile toprak verimli olmak zorundadır. Toprağın verimli olması ise tohum ve kök yatağı bölgesinde biyolojik, fiziksel ve kimyasal olayların uygun düzeyde olmasına bağlıdır. Söz konusu olayların toprak bünyesindeki (toprak strüktürü) devamlılığı ise toprak işleme ile mümkündür (Tezer ve Zeren, 1990).
Toprak işleme (soil tillage), değişik araştırıcılar tarafından temelde aynı olsa da farklı şekillerde tanımlanmaktadır. Kirişci (2001), “Bitki gelişimi, toprak-su muhafazası ve mekanizasyon işlemleri için istenilen ortamın (çevrenin) oluşturulması amacıyla, farklı yöntemlerle toprak koşullarını değiştirmeye ve iyileştirmeye yönelik olarak toprağın mekanik yolla işleme tabi tutulmasıdır” şeklinde ifade ederken, “Toprak işleme, bitki gelişimi için gerekli olan toprak ortamını yaratmayı amaçlar” yorumu Klute (1982) ye aittir. “Çimlenme, sürme ve bitki büyümesi ile ilgili koşulları eniyilemek amacıyla toprağın fiziksel, kimyasal veya biyolojik olarak işleme tabi tutulması” şeklindeki tanım ise Ahn ve Hintze (1990) tarafından kullanılmaktadır.

Toprak işleme, toprak strüktürünü gevşetir, granül yapıya kavuşturur, ufalar veya sıkıştırır. Böylelikle hacimsel kütle, boşluk boyut dağılımı ve toprak atmosferinin kompozisyonu gibi bitki büyümesine etki eden toprak özelliklerini değiştirir. Uygun toprak işleme uygulamaları, toprak özelliklerini zayıflatmaktan kaçınan fakat ekosistemin stabilitesine kadar ürün verimini koruyan uygulamalardır (Lal, 1981a, Lal, 1981b; Lal, 1982; Lal, 1984; Lal, 1985; Greenland, 1981).

Toprak; aşağıdaki amaçlardan bir veya bir kaçını gerçekleştirmek için işleme tabi tutulur (FAO, 1993; Srivastava ve ark., 1993; Kirişci, 2001). Bunlar:

• 
  Tohum yatağı hazırlığı (seedbed preparation)
  
• 
  Toprak ve su korunumu (soil and water conservation)
  
• 
  Erozyonun önlenmesi (erosion prevention)
  
• 
  Sıkışmış toprağın gevşetilmesi (loosening compacted soil)
  
• 
  Yabancı ot kontrolü (weed control).
  

Toprak işleme; toprağın özelliklerine ve yetiştirilen bitkinin büyüme karakteristikleri ile verimine etki etmektedir. Topraktaki etkisi daha çok toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerinde görülmektedir. Toprağın kümeleşmesi, sıcaklığı, suyun infilitrasyonu ve tutulması gibi özelliklerin toprak işleme ile değişim gösterdiği pek çok araştırmada bulgu olarak sunulmuştur. Meydana gelen etkilerin büyüklüğünün, toprağın bünyesine bağlı olduğu kadar, toprağın tipine de bağlı olduğu bilinmektedir. Toprağın kimyasal özelliklerindeki değişiklikler ise, büyük ölçüde organik madde içeriğine bağlıdır. Toprak işleme; havalanmaya ve böylelikle de organik maddenin ayrışma hızına etki etmektedir. Toprak solucanları ve toprakta yaşayan diğer canlıların faaliyetleri ise, topraktaki biyolojik aktiviteler açısından vazgeçilmezdir. Diğer taraftan, toprak işlemenin toprağa olan etkileri açısından, toprağın içerisinde veya yüzeyinde bulunan ürün artıklarının işletimi önem taşımaktadır.