DÜNYADA BOMBUS ARISI KULLANIMI Yaklaşık yirmi yıl önce bombus arılarının örtüaltı yetiştiricilikte önemleri anlaşıldıktan ve Hollanda ve Belçika’daki bazı firmaların çalışmaları ile kitlesel üretimleri başarıldıktan sonra bu arıların bütün dünyada kullanımı yaygınlaşmaya başlamıştır. Bombus arıları başta domates olmak üzere biber, patlıcan, bakla, sakız kabağı, çilek gibi tarla ve sera ürünleri, elma ve sert çekirdekli meyve ağaçları olmak üzere 25 farklı kültür bitkisinin tozlanmasında bütün kıtalarda 30 dan fazla ülkede kullanılmaktadır (Çizelge 1) (5). Yılda yaklaşık 50 milyon $ değerinde 900 bin ticari bombus kolonisinin üretildiği ve 5 milyar $ değerindeki üründe tozlama yaptığı tahmin edilmektedir (6).