Ekolojik tarimda iÇ pazarin geliŞİMİ
Yıllar İtibariyle Organik Tarımsal Ürünler İhracatımız
Yüklə 3,61 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Tüm Dünyadaki Organik Gıda Satışları 1996-2000
- SONUÇ VE ÖNERİLER
| Yıllar İtibariyle Organik Tarımsal Ürünler İhracatımız
(M: Miktar: Ton, D: Değer: 1000 $)
Kaynak: Ege İhracatçılar Birliği Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nca yayımlanan yönetmeliğe ilave olarak ekolojik ürünler ihracatını belirli bir disipline kavuşturmak ve altyapısını hazırlamak amacıyla 6.1.1996 tarih ve 22515 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İhracat Yönetmeliği eki “Kayda Bağlı İhracat Listesi” nin 7. Maddesi çerçevesinde ekolojik ürünlerin ihracatı kayda bağlanmıştır. Ege İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği söz konusu ürünlerin kayıt ve ihracatına yönelik işlemlerde Koordinatör Birlik olarak tayin edilmiştir. Diğer ülkelerde olduğu gibi henüz ülkemizde de organik tarım ürünleri dış ticaretine ilişkin istatistiksel altyapı oluşturulamamıştır. Bahsedilen nedenle, ihracata ait istatistiki değerler ancak Ege İhracatçı Birlikleri kayıtlarından izlenebilmektedir. Buradan hareketle ihracatçı firmalarımızın organik tarım ürünlerini ihraç ederken söz konusu ürün grubunun ihracatının kayda bağlı olduğunu göz önünde bulundurmaları ve ilgili İhracatçı Birliğine kayıt yaptırmaları önem arzetmektedir. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından açıklanan üretim istatistikleri ile Ege İhracatçı Birlikleri tarafindan açıklanan dış ticaret istatistikleri arasında önemli bir farklılık görülmektedir.. Bahsedilen istatistiksel farklılık aşağıdaki nedenlerden kaynaklanmaktadır.
DÜNYADAKİ GELİŞMELER Avrupa’da ve dünyada organik gıda pazarları hızla büyümektedir1996-2000 yılları arasında organik gıda satışları Amerika’da %128.6 artarak 8 milyar $’a, Japonya’da %150 artarak 2.5 milyar $’a, Kanada’da %135.7 artarak 825 milyon $’a ve Avustralya’da % 200 artarak 150 milyon $’a ulaşmıştır. Buna ek olarak sağlık ve çevresel konularda bilinçli tüketicilerin sayısı artmakta, perakende satış yapan firmalar reklam ve pazarlama stratejilerini geliştirmektedirler. Artan destekleyici hükümet politikaları ile organik gıdalara olan talebin büyüyerek devam etmesi beklenmektedir. Tüm Dünyadaki Organik Gıda Satışları 1996-2000Milyon $
2000 yılında Batı Avrupa ülkeleri dünya organik ürünler pazarları içinde en büyük pazar olarak dikkat çekmektedir. Bu dönem içinde kaydedilen perakende organik gıda satışları 9.6 milyar $’dır. Yine 2000 yılında Avrupa Ülkeleri arasında büyüme hızı en büyük olan pazarlar İngiltere, Belçika ve Hollanda’dır. İngiltere organik gıda pazarı 2000 yılında bir önceki yıla kıyasla %55 büyüyerek perakende satışları 900 milyon $’a ulaşmıştır. Son zamanlarda süt ürünleri, et ve et ürünleri, hazır yemekler dahil olmak üzere işlenmiş diğer gıdalar, bebek mamaları, çikolata gibi ürünler önem kazanmakla birlikte Batı Avrupa pazarında organik yaş meyve- sebze sektörü hala büyük bir paya sahiptir. Bu bağlamda konvansiyonel yaş meyve ve sebze sektörünün yanısıra organik yaş meyve - sebze sektörü açısından da önemli potansiyele sahip olan ülkemizin, bu potansiyeli değerlendirebilmesi için Avrupa Birliği ülkelerinde yaşanan gelişmeleri dikkatle izlemesinde fayda görülmektedir. Elma, armut, şeftali, erik, incir, çilek, vişne, patates, soğan ve bezelye ülkemizden yaş olarak ihracatı yapılan organik meyve ve sebzeler olarak dikkat çekmektedir. Konvansiyonel ürünler ihracatında olduğu gibi organik yaş meyve ve sebze ihracatında da Hollanda ve İsrail farklı konuma sahiptirler. Hollanda üretici, ithalatçı ve ihracatçı (re-exporter) ülke olma konumunu organik yaş meyve ve sebze sektöründe de sürdürmekte ve birçok Avrupa ülkesi için dağıtımcı ülke rolünü üstlenmektedir. Batı Avrupa ülkeleri arasında en önemli organik pazarı olan İngiltere’de satılan organik gıdaların yaklaşık % 45’i yaş ağırlıklı olmak üzere kuru ve işlenmiş meyve ve sebzelerden oluşmaktadır. Avrupa Birliği ülkeleri, ABD, İsrail ve Avusturalya önemli organik yaş meyve ve sebze üreticisi ülkeler olarak dikkat çekmektedir. ANKET SONUÇLARI İTİBARİYLE ÜLKEMİZDE ORGANİK TARIMSAL ÜRETİM VE TİCARET YAPISI Merkezimizce 32 firmaya gönderilen anket formuna alınan 19 cevap üzerinden değerlendirme yapılmıştır. Ülkemizde sözleşmeli yetiştiricilik sistemi ile başlayan organik tarım ürünleri üretimi konvansiyonel ürünlerde olduğu gibi talep yaratma çabalarının yoğunluk kazanması sonucu bağımsız projelerle gerçekleştirilen üretim şekliyle de desteklenmeye başlamıştır. Firmalarımızın anket formuna verdikleri cevaplar itibariyle organik tarımsal ürünler ihracat maliyeti içinde en büyük payın ortalama %40 ile %90 arasında ürünün kendisine yani hammaddeye ait olduğunu ifade etmişlerdir. Organik tarım ürünleri ihracatı kayda bağlı olmakla beraber firmalarımızın %15’i tarafından konunun bilinmediği görülmektedir. Organik tarımsal ürünler ihracatımız ağırlıklı olarak dökme formda gerçekleştirilmektedir. Anket formuna cevap veren firmalarımızın %52’si girdi temini, %31’i sertifika ve danışmanlık konusunda desteğe ihtiyaç duyduklarını ifade etmişlerdir. Anket formuna cevap veren firmalarımızın %68’i organik tarım ürünleri için danışmanlık hizmeti almadıklarını belirtmektedirler. Danışmanlık hizmeti alan firmalar bu hizmeti özel danışmanlık firmaları ağırlıklı olmak üzere Üniversitelerden ve Tarım Bakanlığı`ndan aldıklarını belirtmişlerdir. SONUÇ VE ÖNERİLERBu çalışmada ülkemizde ve Dünyada organik gıdalar sektörü kısaca özetlenmeye çalışılmış ve ihracatçı firmalarımıza gönderilen anket formlarına verilen yanıtlar çerçevesinde bir değerlendirme yapılmıştır. 2002 yılı itibariyle ihracatçı firmalarımızdan gelen bu bilgilerin kapsandığı, ülkemizdeki mevcut durum ve dünya ticaretindeki gelişmelerin tartışıldığı detaylı bir çalışma Merkezimiz tarafından yürütülecektir. Organik tarım ürünleri üretim ve ticaretinin gelecek yıllarda ülkemiz ekonomisine katkısının artarak devam edebilmesi, ancak kurumlar arası koordinasyonun ve ilgili kesimler arasında iletişimin etkin bir şekilde yerine getirilmesi ve mevzuatın günün ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde revize edilmesi ile sağlanabilecektir. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı`nca hazırlanan yeni yönetmelik taslağı ile Organik Tarım Komitesi ve Organik Tarım Ulusal Yönlendirme Komitesi’ne ilave olarak Organik Tarım Ulusal Ticaret Komitesi ve Organik Tarım Projeler ve Araştırmalar Ulusal Komitelerinin oluşturulması ülkemizde organik tarımsal üretim ve ticaretinin gelişimine önemli katkılar sağlayacaktır. Ayrıca yine yönetmelik taslağında yer alan danışman firma kavramı da eski yönetmeliğin önemli bir boşluğunu dolduracak olup ülkemizde organik tarımın gelişimine katkı sağlayacağına inanılmaktadır. KAYNAKLAR “Organic Products – Germany”, Foreign Agricultural Service GAIN Report, USDA-1999, http://www.fas.usda.gov “Organic Food and Beverages: World Supply and Major European Markets”, ITC Cenevre-1999, ISBN 92-9137-115-7 “Organics”, Supplement- Fresh Produce Journal, 2000 Londra Euromonitor Web Sitesi http://www.euromonitor.com Market Overview - Market Prospects Euromonitor-2001 Fas Online, Organic Perspectives-Mayıs 2001 http://www.fas.usda.gov/htp/organics/2001/may01.htm Firmalara uygulanan anket formu sonuçları Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Web Sayfası http://www.tarim.gov.tr Ege İhracatçı Birlikleri İhracat Kayıtları TÜRKİYE’DE EKOLOJİK TARIM YAPAN FİRMALARIN ANALİZİ Mehmet BÜLBÜL1, Tülin YÜCEL1 GİRİŞ Entansif tarımın merkezlerinden biri olan ve 1980 li yıllardan beri hormon ve kimyevi gübre ile tarımsal ilaçların yoğun olarak kullanıldığı Antalya’ da,bu toplantının düzenlenmiş olması “Ekolojik Tarım “konusuna verilen önemin bir göstergesidir. Bu araştırmada Türkiye’ de sayısı 42 adedi bulan firma incelenerek ekolojik ürünlerin üretimi,işlenmesi ve pazarlanması ortaya konacak,ayrıca Rapunzel Organik Tarım Ürünleri ve Gıda Tic.Ltd.Şirketinin örneğinde ekolojik ürünlerin üretimi, yatırımları ve organizasyonu incelenmeye çalışılacaktır. Günümüzde dünya’da geniş alanlarda uygulanan klasik tarımın giderek doğal dengeyi bozması neticesinde bu sakıncaları ortadan kaldırabilmek amacıyla örgütlenen üreticiler ve tüketiciler doğayı tahrip etmeyen yöntemlerle insanlarda yan etki yapmayan tarımsal ürünleri tercih etmeye başlamışlardır.Bu amaçla alternatif olarak yeni bir üretim tarzı ortaya çıkmış ve değişik ülkelerde ekolojik tarım ,organik tarım olarak adlandırılmıştır. Halen ekolojik tarım , Avrupa Birliği ve FAO tarafından alternatif üretim yöntemi olarak kabul edilmiştir Ekolojik üretimi inceleyen ekonomistler üretim ekonomisini madde olarak sınırlanmış,sonlu ve büyümeyen ekosistem içinde sınırlı etkisi olan bir enerji olarak tarif etmektedir.Ekonominin genişlemesi ,tabiatın aleyhine sonuçlanmaktadır zira kaynakları kullanılmakta ve tehlikeli ve zararlı madde alımı ve birikimi artmaktadır ( 13 ). Tarımın çevreye olan etkileri ekolojik,biolojik ,kimyasal ve fiziksel etkilerdir. Tarımın bu etkileri birden çok disiplini ilgilendiren araştırmaların yürütülmesi ile bölgesel ve genel etkileri açısından ortaya konulabilmektedir (17). Ekolojik tarım, zirai ilaçlar, hormon ve kimyasal gübreler kullanmadan üretimden tüketime kadar her aşaması kontrollü ve sertifikalı tarımsal üretim biçimidir (1). Ekolojik ürün ise, üretiminde sentetik girdilerin kullanılmadığı,toprağın doğal zenginliğini artıran bir ekim nöbetinin esas alındığı ,insan ve çevre sağlığı üzerine zararlı etkileri olmayan doğal girdilerin kullanıldığı bir üründür.(18).
1924 yılında Almanya ‘da ,1930 ‘lu yıllarda İsviçre ‘de başlayan ekolojik tarım 1950 ‘den sonra ABD’ nin Marshall yardımı ile önemini yitirmiş , sağlanan ekonomik katkılar ve aşırı sayılabilecek düzeydeki desteklemeler sonucu entansif tarım hızla yayılmıştır. Ancak entansif tarıma bağlı olarak bozulan doğal denge sonucunda , 1970’ lerde pestisitler ve kimyasal gübrelerin bilinçli kullanımı için ilk adımlar atılmıştır. Bilim çevrelerinin baskısıyla DDT ilacının kullanımı 1979 sonrasında ABD den başlıyarak tüm dünyada yasaklanmıştır. 1980 sonrasında tüketicilerin baskılarıyla konvansiyonel tarıma alternatif bir üretim sistemi olarak ekolojik tarım yeniden ortaya çıkmıştır. (1). 1992’de Avrupa Birliği Çevre – Tarım Programı ile devam eden ekolojik tarım için , 2001 yılında BSC (deli dana) hastalığının tehlike boyutlarının artması sonucunda ekolojik tarım konusunda aksiyon planı hazırlanmıştır. 1980 yılından sonraki hızlı gelişme ile 1998 yılında Avrupa Birliği ve EFTA ülkelerinde toplam 85.337 tarım işletmesinde ekolojik üretim yapılmış üretim alanı da 2 milyon hektara ulaşmıştır.Tarımsal üretimin yüzde 1.4’ü, tarım işletmelerinin ise yüzde 1.1’i ekolojik tarıma geçmiştir. Dünya‘da ekolojik ürünlerin arzı 130 ülkede ticari boyutlardadır,bunlardan Türkiye’nin de içinde bulunduğu gelişmekte olan ülke sayısı 90 ,az gelişmiş ülkelerin sayısı ise 15 adetdir. 2000 yılı itibariyle dünya ‘da ekolojik tarımda yüzde 25 oranında bir artış kaydedilmiştir.Üretim yapılan alan 4 milyon hektara ,çiftçi sayısı ise 140.000 ‘e yükselmiştir.Ana pazarları ABD , Avrupa ve Japonya olan ekolojik ürünlerin, Avrupa ülkelerinde 2010 yılına dek yüzde 20 ‘lik hatta yüzde 30’luk bir pazar payına ulaşması beklenmektedir. Dünya ‘da organik ürünler pazarı 13.4 milyar dolar seviyesini aşmıştır, bunun 9.4 milyar doları AB ve EFTA , 4 milyar dolarlık kısmı ise ABD pazarıdır. Aşağıda çizelge 1’de, Avrupa’da organik ürünlerin perakende pazarda ki satış durumu özetlenmiştir. Çizelge 1 : Avrupa’ da Organik Ürünlerin Perakende Satışı ( 2000 yılı)
Yüklə 3,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||