Ekolojik tarimda iÇ pazarin geliŞİMİ

TARTIŞMA VE SONUÇ

Ekonomisi ve sanayisi tarıma dayalı araştırma alanındaki mevcut alan kullanımlarından doğan sorunların tespit edilmesinde kullanılan yöntem, alanın doğal yapısı arazi çalışmalarıyla ve yerinde yapılan gözlemlerle incelenmiş, sosyo-ekonomik yapısı daha önce yapılmış resmi ve sivil raporlardan yararlanarak çıkarılmış, mevcut alan kullanımları yerinde yapılan gözlemler ve sörvey çalışmaları ile tespit edilerek ortaya koyduğu sorunlar analiz edilmiştir.

Çalışmada kullanılan 1/500.000 ölçekli jeolojik haritalar ve 1/200.000 ölçekli toprak haritasının farklı ölçekli olması ve detaylı bilgi içermemesi ayrıca 1/250.000 ölçekli topografik haritaların hazırlanış ve basılış tarihlerinin eski olması nedeniyle yeni bilgileri kapsamaması, birçok bilgininde geçerliliğini yitirmiş olması ve bölgede daha önce ciddi bir çalışmanın yapılmaması çalışmada bir takım zorluklara ve bazı küçük hataların doğmasına neden olmuştur.

Ancak toprak ve jeolojik yapının haricindeki harita bilgilerindeki yanlışlıklar arazi çalışmalarıyla düzeltilmeye ve eksiklikler giderilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla uydu ve hava fotoğraflarının kullanılması düşünülmüş fakat, çalışma alanındaki hava fotoğraflarının tarihinin çok eski olması ve alanın tamamını içermemesi nedeniyle alanın tam olarak bugünkü durumunu yansıtmayacağından kullanılmamıştır.

Araştırma alanının bulunduğu Kahramanmaraş ili arazisinin yüz ölçümü yaklaşık 14.370 km² dir. Bu alanın 338.111 ha tarım alanı olarak kullanılmakta, 1.019.974 ha ise tarım dışı kullanılan arazilerdir. Geri kalan ise su yüzeyleri ve yerleşim alanlarıdır. Bu toprakların yaklaşık 263.839 ha hemen hemen problemi olmayan her türlü tarımsal üretime son derece elverişli I. ve II. sınıf tarım alanlarıdır. Arazi kullanım durumu ile toprakların kabiliyetleri karşılaştırıldığında 86.780 ha tarıma elverişli olmayan V., VI., VII. sınıf arazinin tarımda kullanıldığı görülmektedir. Buna tarımda kullanımı oldukça sınırlı 41.867 ha IV. sınıf alanları da eklediğimizde 138.647 ha tarımda kullanılmaması gereken arazinin tarımsal amaçla kullanıldığı ortaya çıkmaktadır. Tarıma elverişli olmayan bu arazilerin başta erozyon olmak üzere çeşitli sebeplerle çok kısa bir zamanda verimliliklerini yitirecekleri anlaşılmaktadır.

Buna rağmen mutlaka tarımda kullanılması gereken I. sınıf araziler başta kentsel yerleşimler olmak üzere tarım dışı amaçlarla kullanılmaktadır. Bu durum gün geçtikçe de hızla devam etmektedir. Çalışma alanında 1973 yılında tarım dışı amaçla kullanılan araziler 3.169ha iken 1996 yılında sadece Kahramanmaraş il merkezinde 3.338 ha tarım alanı değişik amaçlar için kullanılmıştır. Bu yapı içinde bir yandan verimli tarım arazileri elden çıkarken diğer yandan tarım için kullanılmaması gereken arazilerde IV., V., VI. sınıf topraklar üzerinde tarım yapıldığı ortaya çıkmaktadır . I. sınıf tarım arazilerinin %11.30’u yerleşim ve endüstri alanı olarak kullanılmış olup geri dönüşü artık mümkün görünmemektedir.

Yerleşim ve endüstrilerin katı ve sıvı atıkları havzadaki akarsulara verilmekte, dolayısıyla tarımsal alanların sulanması suyunu sağlayan baraj gölleri kirletilerek tarım arazilerinin zarar görmesine neden olmaktadır. Bu konuda ileri araştırma çalışmalarına gerek vardır. Gecekondulaşma ve çarpık kentleşmenin önlenmesi için rezerv alanların tespit edilerek kullanıma açılması halinde yerleşimlerin tarım arazileri üzerinde yapılaşması önlenmelidir.

Çayır ve mera alanlarının tarlaya dönüştürülmesi sonucu bölgede hayvancılık büyük zarar görmüş ve topraklar su ve erozyonla taşınarak yok olan mera alanları verimsiz bir yapı kazanmışlardır. Diğer taraftan havzanın içerdiği hidrolik potansiyelin enerjiye dönüştürülmesi ve sulama imkanlarının arttırılması için yapılan barajlar sonucu yaklaşık 2400 ha tarım arazisi baraj göllerinin suları altında kalmıştır.

Orta Ceyhan Havzası sorunlarının çözülmesinde önerilecek yollar ise tek ve sektörel görünmemektedir. Havza içinde yer almış bütün sektörlerin ortak çıkarlarını dikkate alan optimal bir alan kullanım planlaması bu konuda atılacak adımların başlangıcı sayılabilir.

V, VI, VII ve kısmen de IV. sınıf arazilerin kesinlikle tarımda kullanılmamaları sağlanmalıdır. Bu araziler mümkün olduğunca mera ve orman olarak kullanılmalıdır. Bu alanlar bağ, Antepfıstığı, badem, ceviz yetiştiriciliğine ayrılabileceği gibi, yem bitkilerinin yetiştirilmesi teşvik edilerek hayvancılığın gelişmesi de sağlanabilir.

Yerleşim ve endüstri alanlarının birinci sınıf tarım arazileri üzerinde yapılanmasını önleyecek yasal düzenlemeler (imar planları) yapılmalı ve bu alanların tarım alanları dışındaki alanlarda gelişmesi teşvik edilmelidir.

Sulanan tarım alanları ağırlıklı olarak endüstri bitkilerine ayrılmalıdır. Sulama imkanı bulunmayan I., II., ve III. sınıf alanlarda tahıl ve baklagil yetiştirilmelidir.

Tarıma dayalı özellikle tekstil sanayii bölgede oldukça önemli bir yere sahiptir. Diğer tarıma dayalı süt ve süt ürünleri, beyaz et ve yumurta, su ürünleri, deri sanayii, meyve suyu-salça vb. gibi sanayii kollarının gelişmesi sağlanmalıdır.

Tuğla kiremit endüstrisinin hammadde ihtiyacının karşılanması için uygun hammadde yatakları belirlenmeli böylece tarım arazilerinin tarım dışı amaçlar için en az bu sektörler için kullanımı önlenmelidir.

KAYNAKLAR
ADANIR,F.,1995. Kahramanmaraş İlinde Arazi Kullanımı. Kahramanmaraş Teknik Elemanlar Dergisi Yıl.3 Özel Sayı 1995-Kahramanmaraş

AKMAN,Y.,1990. İklim ve Biyoiklim (Biyoiklim ve Türkiye İklimleri), Ankara

ÇEPEL, N., 1986. Barajların Yukarı Yağış Havzaları İçin Arazi Kulanım Planlamasının Ekolojik Esasları, İÜOF dergisi, Seri B, 36,2 1986.

ANONYMOUS, 1973.Köy İşleri Bakanlığı, Toprak Su Genel Müdürlüğü, Ceyhan Havzası Toprakları.285, Raporlar serisi.64 Ankara

DSİ., 1995.Kahramanmaraş-Merkez Ayvalı Barajı Yukarı Havza Islahı Raporu. D.S.İ Kahramanmaraş Bölge Müdürlüğü

DAVİS, P.H., 1976.Turkey. Preset State Of Floristik Knowledge Colluques İnternationaux Du C:N:R:R:S.,No.235, La Flore Du Bassin Mediterraneen, 93-113,1976

DİREK VE ARK., 1995. Verimli Tarım Alanlarının Tarım Dışı Kullanılması Alınması Gerekli Önlemler. TMMOB Makine Mühendisleri Odası Gaziantep Şubesi, I. Çevre Sempozyumu Bildiriler Kitapçığı, s:83. Gaziantep

DUMAN, H., AYTAÇ. 1994. Ahır, Berit, Binboğa ve Öksüz dağları ( Kahramanmaraş-Kayseri ) Yüksek Dağ Stepinin Flora ve Vejetasyonu TUBİTAK,TBAG. 940. Ankara

KASAP, Y.,DİLBİRLİĞİ, M., 1996. Kahramanmaraş Tarım Arazilerinin Kullanımındaki Gelişmeler. Kahramanmaraş İli Teknik Elemanlar Dergisi, Özel Sayı.

KHGM., 1974. Kahramanmaraş İli Toprak Kaynağı Envanter Raporu, Toprak Etüdleri ve Haritalama Dairesi, Ankara

MTA, 1975. Türkiye Jeoloji Haritası, Hatay Paftası. Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü Yayınlarından. 1975-Ankara

ORMAN BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ, 1996. K.Maraş Orman Bölge Müdürlüğü Verileri.

ÖZDEMİR, A., 1996. Tarihi Kent Dokumuz İçin Yaptıklarımız. Kahramanmaraş İli Teknik Elemanlar Dergisi, Özel Sayı.

TARIM İL MÜDÜRLÜĞÜ, 1996. Kahramanmaraş İl Müdürlüğü Verileri.
TARIMI YENİDEN YAPILANDIRMA YÖNÜNDE GLOBAL ANLAMDAKİ GELİŞMELERDEN ÖRNEKLER
Huriye KARA¹