Ekolojik tarimda iÇ pazarin geliŞİMİ

GİRİŞ

Türkiye’de turunçgil ağacı sayısı 1998 yılı itibariyle 27 701 000 adet, 2000 yılı üretimi de 2 220 000 ton’dur (Anonymous, 2001). Akdeniz, Ege ve Karadeniz bölgelerinde turunçgil ağaç sayısının dağılımı sırasıyla %76, %23 ve %1’dir. Yine üretimi sırasıyla %88 Akdeniz, %12’si Ege ve %0.2’si Karadeniz bölgesinde gerçekleşmiştir. Batı Akdeniz Bölgesinde 3457110 adedi meyve veren ağaçta olmak üzere toplam 3764800 adet turunçgil ağacı olup ürünün büyük çoğunluğunu ihraç edilerek önemli miktarda döviz girdisi sağlanmaktadır.

Bu çalışma, bugüne kadar yapılmış olan araştırma sonuçlarından yararlanarak turunçgil hastalık ve zararlıları ile yabancıotların mücadelesi için uygun bir entegre mücadele araştırma, uygulama, eğitim ve tanıtım programı oluşturulması ve geliştirilmesi amacıyla yapılmış ve dolaysıyla ekolojik tarım açısından önemli veriler ve sonuçlar elde edilmiştir.

Uygun ve ark. (1992), Türkiye turunçgil bahçelerinde 82 adet zararlı türden 15 kadarı ana zararlı olup diğerleri potansiyel zararlı durumunda olduklarını, 135 tür de parazitoit ve predatör olarak kaydedildiğini bildirmiştir.

Zararlılara karşı kültürel, mekanik, biyolojik, biyoteknolojik, fiziksel ve kimyasal mücadele metodları ve bunların tümünü teşkil eden entegre mücadele uygulanmıştır. Böylece ekolojik tarıma baz teşkil edecek domeler elde edilmiştir.

MATERYAL VE METOT

Çalışmanın ana materyalini narenciye bahçelerinde bulunan zararlı, hastalık ve yabancıotlar ile bunların doğal düşmanları oluşturmuştur. Çalışmalar Antalya Merkez (M1 ve M2), Kumluca (K1 ve K2), Finike (F1, F2 ve F3) ve Alanya (A1) ilçelerinde 1995-1999 yıllarında toplam 8 bahçede 2124 ağaçta yürütülmüştür. Mücadelenin yönetiminde kısaca aşağıdaki metodlar kullanılmıştır.

Gözle İnceleme Metodu :

Genel olarak l00 yapraktaki zararlı, yararlı türler sayılmış, zararlının türü ve zamana bağlı olarak gövde, çiçek, meyve ve sürgünlerde de gözlemler yapılmıştır. Hastalıklar içinde gözlem ve gerektirdiğinde laboratuvarda test çalışmaları yapılmıştır.

Kültüre alma Metodu:

Bazı zararlıların parazitoitlerini elde etmek ve predatörlerinin ergin öncesi dönemlerinin ergin olmalarını sağlamak için kullanılmıştır.

Darbe Metodu:

Hareketli bazı turunçgil zararlıları ve özellikle de başta predatörler olmak üzere yararlı türler ve yoğunluklarını belirlemek için 15 günde bir 100 darbe uygulanmıştır.

Tuzak Metodu

Akdeniz meyve sineği erginlerini yakalamak ve populasyon seyrini izlemek için Eylül’den itibaren clansel şişelerine cezbedici konarak bahçelere asılmış ve haftalık sayımlar yapılmıştır.

Nematod örneklemesi :

Bunun için de nisan ayında 60 cm derinlikten toprak ve kılcal kök örnekleri alınmış ve türler belirlenmiştir.

Yabancıot örneklemesi :

Yabancıot türlerini, hakim türleri, yoğunlukları ve kaplama alanlarını belirlemek için ugulanmış ve %15 kaplama alanını geçince toprak işlenmiştir.

Yaprak ve toprak analizleri

Gübreleme programı için Eylül-Ekim ayarında toprak ve yaprak örnekleri alınarak Enstitümüzde analizleri yapılmış ve sonuçlar üreticilere ulaştırılmıştır.

Bütün bu sayımlar sonunda türlere göre ekonomik zarar eşikleri gözönünde bulundurularak mücadele yapılıp yapılmamasına karar verilmiştir. Bu kararda, ekonomik, ekolojik faktörler ve doğal düşman faaliyetleri de göz önünde bulundurulmuştur.

SONUÇLAR VE TARTIŞMA

Gözlem inceleme, kültüre alma ve darbe metodları ile tespit edilen zararlılar ve doğal düşmanlar Çizelge 1’de verilmiştir.

Çizelge 1. 1995-1999 Yıllarında Antalya İli Turunçgil Entegre Mücadele Bahçelerinde Bulunan Zararlı ve Yararlı Türler.

TÜRLER	BAHÇELER
ZARARLILAR	M1	M2	K1	K2	F1	F2	F3	A1
Tur. B.S^. (Dialeurodes citri)	+ ^(*)	+ ^(*)	+	+	+	+	+	+
Tur. Unlubiti (Planococcus citri)	+ ^(*)	+ ^(*)	+ ^(*)	+ ^(*)	+ ^(*)	+ ^(*)	+ ^(*)	+ ^(*)
Sarı ve Kırmızı Kabuklubitler (Aonidiella spp.)	+	+	+ ^(*)	+		+		+
Tur. Kır. Örm. (Panonychus citri)	+ ^(*)	+	+	+	+ ^(*)		+	+
Yaprak bitleri	+	+	+	+	+	+	+	+
Yumuşak koşniller (Coccus spp.)	+	+	+	+ ^(*)
Torbalı koşnil (Icerya purchasi)	+		+	+	+	+	+	+
Tur. yap. gal. Güv. (Phyllocnistis citrella)	+	+	+	+	+ ^(*)	+	+ ^(*)	+
Harnup güvesi (Ectomyelois ceratonia)	+	+ ^(*)	+	+	+ ^(*)	+ ^(*)	+	+
Portakal güvesi (Cryptoblabes gnidiella)	+	+	+	+			+	+
Yıldız koşnili (Ceroplastes floridensis)	+	+	+	+		+		+
Kanlı balsıra (C.rusci)	+		+ ^(*)	+	+
Salyongoz(Helix spp.)	+
Defne beyaz sineği (Parabemisia myricae)					+
Thrips'ler			+	+	+			+
Akdeniz meyve sineği (Ceracititis capitata)		+ ^(*)	+	+
Turunçgil pas böcüsü (Phyllocoptruta oleivora)								+
PREDATÖRLER
Heterotoma dalmatinum	+ ^(**)	+ ^(**)		+
Deraeocoris pallens			+					+
Campyloneura virgula	+ ^(**)	+	+	+	+	+		+
Myremecoris gracilis	+
Cardiastethus nazarenus	+	+	+	+	+	+	+	+
Anthocoris nemoralis	+
Orius minutus		+
Nabis pseudoferus								+
Mantis religiosa	+
Nagusta goedeli	+			+
Empicoris mediterraneus				+
Cryptolaemus montrouzieri	+	+	+	+	+	+	+
Coccinella septempunctata	+	+		+				+
Synharmonia conglobata	+	+	+	+	+		+	+
Chilocoris bipustulatus	+	+	+	+			+	+
Exochomus quadripustulatus	+	+	+	+
Rodolia cardinalis	+	+	+	+	+	+	+	+
Adonia variegata								+
Clitostethus arcuatus	+	+		+	+	+		+
Stethorus sp		+	+	+		+	+	+
Scymnus spp.	+ ^(**)	+	+ ^(**)	+ ^(**)	+ ^(**)	+ ^(**)	+ ^(**)	+
Serangium parcesetosum	+ ^(**)	+ ^(**)	+	+				+
Chrysopid’ler	+ ^(**)	+ ^(**)	+ ^(**)	+ ^(**)	+	+	+	+
Sympherobius pygmaeus	+							+
S. fallax	+	+
Conwentzia hageni	+	+	+	+ ^(**)	+	+	+ ^(**)	+
Pyhtoseiid’ler	+	+	+ ^(**)	+ ^(**)			+	+
Leptus spp.	+	+		+	+			+
Syrphid’ler		+		+	+	+
Cecidomyiid'ler	+	+
PARAZİTOTLER
Anagyrus pseudococci					+
Encarsia lahorensis	+ ^(**)	+						+ ^(**)
Comperiella bifasciata		+
Aphytis sp		+						+
Cirrospilus lyncus	+	+ ^(**)	+	+	+	+ ^(**)	+ ^(**)	+
Pnigalio mediterraneus	+	+	+	+	+	+	+	+
Semialecher petiolatus								+
Chrysonotomyia sp.	+	+	+	+	+	+	+	+