Elm İşığı İslam İnqilabının Böyük Rəhbəri həzrət Ayətullah Seyid Əli Xameneinin elm və elm istehsalı barədə çıxışlarından seçmələr

Dünyada uğurlu tədqiqatçıların məqsədi

Şəhid Mütəhhəri elə insanlardan idi ki, yalnız müqəddəs bir vəzifəyə görə işləyir və dərs deyirdi, kimsə onu bu işə vadar etmir, yaxud ondan bunu istəmirdi. Əlbəttə, dünyanın əksər tədqiqatçıları belə olmuşlar, dünyanın bütün elmi inkişafları da belə əldə olunmuşdur; kimlərsə eşqlə, yaxud imanla, yaxud hər ikisi ilə işləmişlər. Ya işə eşq olmalıdır, ya ilahi savaba iman, ya da hər ikisi. Siz hər ikisinə malik ola bilərsiniz.¹¹²

Tarixi tədqiqatlarda ölkənin ehtiyaclarına diqqət

Bizim dövrümüzdə görülən işlərin, tədqiqatların, yazılan monoqrafiyaların çoxu əslində vacib, lazım və zəruri olmayan təmtəraqlı tarix tipindəndir. Yazdıqları hekayə və xəbər olsa da – yəni onda tarixin mənası görünür – çox zaman adi suallara cavab vermir, yalnız iki-üç vasitə ilə və ancaq tədqiqatçılara yarayır. Məsələn, müasirlərdən biri Böyük Atabəyin qatili barədə tədqiqat aparıb əsər yazmışdır. Təbii ki, sualdır və cavabı var, amma bu sual bir xalq, bir nəsil və bir ölkə üçün nə qədər zəruri və ehtiyac duyulandır ki, tədqiqat aparaq və atabəyin qatilini tapaq? Müasir tarixdə belə xırdalıqlar az deyil. Bəzi tarixçi və tədqiqatçılar belə məsələləri araşdırmışlar. Başqa sözlə desək, araşdırılmış bəzi mövzular ehtiyac duyulan həqiqi suallara cavab deyil.

Mənim fikrimcə, tarix haqda ilkin təsəvvürə baxsaq, elə iş lazım və zəruri görünər ki, onunla həqiqətən Allaha yaxınlaşmaq niyyəti mümkün olsun; yəni ilahi məqsədlər istiqamətində qərarlaşa bilən işlərdən olsun. Başqa sözlə desək, mömin tədqiqatçı əbəs işlərlə məşğul olmaq istəmir, özünün hər bir işi üçün ölüm və həyat sərhədlərinin o tayında bir xeyrin təcəssüm olunduğunu bilir və tarix haqda ilkin təsəvvürlə mövzu ətrafındakı suallara cavab verə bilir.¹¹³