Emile zola ve nana

Ayakta karşı karşıya durarak çaylarını içmekte olan Georges ile la Faloise, hemen yanı başlarında konuşulanlardan bazı cümleleri duymuşlardı.

- Bak hele! diye la Faloise mırıldandı. Nana'nın evine gideceklermiş: ben de şüphe ediyordum zaten bundan!

(*) Geceleyin tiyatro dönüşü yenilen yemek. (Çev.)

90

NANA

yıp dökmeğe başladılar: iki kadının çenesiyle ağzında benzerlikler bulmuşlardı; ama gözleri arasında hiçbir benzerlik yoktu. Sonra sıcak kanlı bir kadındı Nana. Ama kontes için böyle bir şey söylenemezdi. Yalnızca sinirli sinirli pençelerini oynatan, tırnaklarını içeri çekmiş bir dişi kediyi andırıyordu.

Fauchery :

- Ne olursa olsun, yatılabilir bu kadınla dedi. Vandeuv-res de hayalinde soyuyordu kontesi.

- Evet, yine de; dedi. Ama biliyor musunuz, butları hiç de sarmıyor beni. But diye bir şey yok bu kadında. Bahse tutuşur musunuz?

Sustu. Fauchery, birden dirseğine vurarak, önlerinde taburesinde oturan Estelle'i gösterdi. Kızın orada olduğunun farkına varmayarak seslerini yükseltmişlerdi, konuştuklarını mutlaka duymuş olmalıydı. Bununla birlikte hep öyle, baston yutmuş gibi, hareketsiz, o vaktinden önce uzamış genç kızlarda görülen ince boynunu uzatarak oturuyordu; saçının bir teli bile kımıldamamıştı. İki arkadaş üç dört adım öteye gittiler. Vandeuvres, kontesin çok namuslu bir kadın olduğuna yemin ediyordu.

O sırada şöminenin önündeki kadınlar yüksek sesle konuşmaya başlamışlardı. Bayan Du Joncqwoy :

- Sizin dediğiniz gibi olsun; B. Bismarck, zeki bir adamdır belki... Yalnız dâhi olduğunu söyleyecek kadar ileri gidermişsiniz... diyordu.

Kadınlar, yine ilk konuşma konularını ele almışlardı. Fauchery :

- Yahu! Hâlâ mı B. Bismarck! diye mırıldandı. Yo, artık kirişi kırıyorum ben...

- Durun biraz; konttan kesin bir cevap alalım; diye Vandeuvres onu önledi.

Kont Muffat, kaynatasıyla ve ağır başlı bir kaç kişiyle konuşuyordu. Vandeuvres adamı bir kenara çekip Nana'-nın davetini tekrarladı. Kandırmak için kendisinin de supe-

EMILE ZOLA

91

de bulunacağını söylüyordu. Bir erkek her yere gidebilirdi. Kimse, merak etkisiyle gidilmiş bir yer için bir şey söyleye-mezdi. Kont bu kanıtları önüne bakarak, bir şey söyleme-den dinliyordu. Vandeuvres adamın kararsızlık içinde bulunduğunu hissetti. Bu sırada Marki de Chouard ne oluyor diye sorar gibi bir tavırla yanlarına gelmişti. Söz konusu alan şeyi öğrenince de Fauchery onu da davet edince göz acuyla damadına baktı. Bir ara sustular, sıkıntılı bir hava esti; ikisi de daveti kabul etmek için birbirlerini teşvik ede-ceklerdi; ama Kont Muffat'nın gözü, dik dik kendilerine bakan B. Vanot'ya ilişti. Ufak tefek ihtiyar dişlerini daha da çok göstererek gülümsüyordu şimdi. Gözlerinde de bir çe-lik parıltısı vardı.

Kont birden öylesine kesin bir tonla :

- Hayır, diye cevap verdi ki, iki arkadaş daha fazla di-iretmediler.

Bunun üzerine marki de daha büyük bir sertlikle daveti reddetti. Ahlâktan filân dem vurmaya başlamıştı. Yüksek sınıflardan olan insanlar örnek olacak şekilde hareket etmeliydiler. Fauchery gülümseyerek Vandeuvres'ün elini sıkti, o bunu beklemiyordu, gazeteci derhal gitmek istiyor-du; çünkü gazetesine uğraması lâzımdı.

- Nana'nın evinde buluşuyoruz, gece yarısı değil mi?

La Faloise da oradan ayrılıyordu". Steiner, kontese allahaısmarladık dedi. Öteki adamlar da ardından yürüdüler. Ağızlarda hep aynı sözler dolaşıyordu: «Gece yarısı, Na-na'nın evinde». Annesiyle gitmek üzere olan Georges eşikte durarak, soranlara, üçüncü kat, soldaki kapı diye tam adresi veriyordu. Fauchery ayrılmadan, salona son bir göz attı. Vandeuvres, kadınların ortasındaki yerine oturmuş Le-onide de Chezelles'e takılıyordu. Şu iyi bayan Hugon gözü açık uyurken Kont Muffat ile marki de konuşmalara katılıyorlardı. B. Venot, kadınların geniş eteklerinin arkasında kaybolmuş, büsbütün ufalmış görünüyordu. Hep o gülümseyiş vardı yüzünde. Resmi görünüşlü koca salonda saat gece yarısını çaldı.

92

NANA

Bn. Du Joncquoy, yeniden söze başlayarak :

- Nasıl? Nasıl? B. Bismarck bizimle savaşa girer ve bizi yener öyle mi? Doğrusu ya bu, şimdiye kadar söylenilenlerin hepsini gölgede bıraktı! dedi.

Bn. Chantereau'nun yanındakiler buna gülüyorlardı. Kadın bir kaç kere tekrarlamıştı bunu. Sözde Alsace'da duymuştu bu söylentiyi... Orada kocasının bir fabrikası vardı da...

Kont Muffat, hep o resmi ağırbaşlılığı ile :

- Bereket versin imparator başımızda; dedi. Sabine'e bir kere daha baktıktan sonra kapıyı kapayıp gitti. Bu sırada kontes büyük bir rahatlık içinde büro şefiyle konuşuyor ve bu şişko adamın sözleriyle ilgileniyor gibi görünüyordu. Fauchery aklanıyordu her halde hiçbir çarpıldık yoktu bu kadının hayatında. Gazeteci de buna üzülmüştü.

La Faloise aşağıdan bağırdı:

- Hey, inmiyor musun sen? diye.

Sonra sokakta birbirlerinden ayrılırken yine :

- Yarın Nana'nın evinde; dediler.

IV

Zoe sabahtan beri evi Brebant lokantasından gelen bir •metrdotelle yardımcılarına ve garsonlara bırakmıştı. Su-peyi, tabakları, kristalleri, örtü ve peçeteleri, çiçekleri, iskemle ve taburelere varıncaya kadar her şeyi Brebant gönderecekti. Nana'nın dolaplarının dibinde bir düzüne bile peçete yoktu; kendisi, tiyatrodaki bu yeni başarısı sırasında lokantaya gidemediği için, lokantayı eve getiriyordu. Bu ona daha kibarca görünmüştü. Büyük sanat başarısını dillere destan olacak bir supe ile kutlamak istiyordu. Yemek odası çok dar olduğu için metrdotel, sofrayı, salonda kurmuştu; masanın etrafında biraz sıkışık olarak yirmi beş kişi oturabilecekti.

Nana gece yarısı eve gelir gelmez :

- Her şey hazır mı? diye sordu. Çileden çıkmış gibi görünen Zoe :

- Vallahi bilmem; diye sert bir şekilde cevap verdi. Bereket versin hiçbir şeyle uğraşmıyorum ben. Mutfağın ve bütün evin altını üstüne getirdiler!.. Karışsam kavga çıkacak. Şu iki adam yine gelmez mi bu sırada. İkisini de kapı dışarı ettim.

Hizmetçi kadın hanımının eski ahbapları olan Hırvatla pinti tüccardan söz ediyordu. Nana da bunlara sırt çevirmek istiyordu zaten. Kendisinin deyimiyle yeni bir hayata başlamak için.

- Amma sırnaşık şeyler bunlar! Bir daha gelirlerse karakola şikâyet edeceğim deyin.

Sonra, antrede paltolarını asmak için geride kalmış olan Daguenet ile Georges'u çağırdı. İkisine de artistlerin Panorama geçidindeki çıkış kapısında rastlamış ve faytonla evine getirmişti. Daha kimse gelmediği için, ikisini de tuva-

94

NANA

let odasına çağırdı. Bu sırada Zoe tuvaletine yardım edecekti. Elbise değiştirmeden, saçlarını kaldırttı, topuzuna ve korsajına beyaz güller sokturttu. Tuvalet odasına salondan getirilmiş bir sürü eşya doldurulmuştu: ayaklan havada sandalyeler, koltuklar, kanapeler, küçük masalar. Tam hazır olduğu sırada Nana, eteğini, ters çevrilmiş bir koltuğun ayağındaki makaraya taktı, kumaş boydan boya ayrılmıştı. Bunun üzerine öfkesinden ağız dolusu küfretmeğe başladı; zaten hep onun başına gelirdi böyle aksilikler. Öfkeyle elbisesini sıyırdı. Beyaz fulardan yapılmış elbiseyi uzun bir gömleğin üstüne giymişti. Ama çıkartmasıyla tekrar sırtına geçirmesi bir oldu. Hoşuna giden başka bir elbisesi yoktu. Ağlayacaktı neredeyse. Bu haliyle, bir paçavracı kadına benzediğini söylüyordu. Daguenet ile Georges, yırtığı toplu iğnelerle tuttururlarken, Zoe de saçlarını düzeltmeğe devam ediyordu. Üçü de Nana'nın etrafında dönüşüyorlardı. Hele o küçük, yere diz çökmüş eteğinin dibinden ayrılmıyordu. Daguenet kendisine saatin gece yarısını ancak bir çeyrek geçtiğini söyledikten sonra sükûnet buldu. Sarışın Venüs'ün üçüncü sahnesini, bazı sözleri yutup kıtaları atlayarak çabucak bitirmişti.

- O budala sürüsüne çok bile! Bu akşamki tipleri gördünüz mü? Zoe, kızım, siz bekleyin burada. Yatmayın, ihtiyacım olur belki size... Hay allah! vakit geldi. İşte davetliler sökün ediyor.

Nana, fırlayıp dışarı çıktı. Georges, frakının kuyruğu yerleri süpürerek diz çöküp oturuyordu hâlâ. Daguenet'nin, kendisine baktığını görünce yüzü kızardı. Bununla birlikte birbirlerine ısınmışlardı. Büyük aynanın karşısında kravatlarını düzelttiler. Sonra, birbirlerinin saçlarını fırçaladılar, fırça Nana'nın saçlarına sürtülmekten bembeyaz olmuştu. Georges, o obur bebek gülüşüyle :

- Şeker serpilmiş sanki... dedi.

O gece için tutulmuş olan bir uşak, davetlileri küçük salona sokuyordu. Burada sadece dört koltuk bırakılmıştı. Bitişikteki büyük salondan gümüş takımların ve tabakların

EMİLE ZOLA

95

sesi geliyor, kapalı kapıların altından kuvvetli bir ışık sızıyordu. Nana içeri girdiği zaman, la Faloise'ın getirdiği Cla-risse Besnus'un çoktan bir koltuğa yerleşmiş olduğunu gördü.

Sahnedeki başarısından beri bu kadınla senli benli konuştuğu için :

- Nasıl? Herkesten önce geldin öyle mi?

- Ah! Hep bunun telâşı... Geç kalmaktan korkar hep... Ona uysam, ne basımdaki peruğu çıkarabilir, ne de yüzümü silebilirdim.

Nana'yi ilk defa gören genç adam, eğilerek selâmladıktan sonra, komplimanlarda bulundu; heyecanını aşın bir nezaket altında gizlemeğe çalışıyordu; ama Nana söylediklerini dinlemedi bile! Tanımadığı bu gencin elini sıkarak, hızla Rose Mignon'a doğru gitti. Bir anda, çok yüksekten bakan bir tavır takınmıştı.

- Ah! Sevgili bayan; ne kadar naziksiniz!.. Sizi evimde görmeği o kadar istiyordum ki!., dedi.

Rose Mignon daha büyük bir nezaketle :

- Geldiğim için asıl ben çok büyük bir zevk duyuyorum, diye karşılık verdi.

- Buyurun oturunuz... Bir şey ister misiniz?

- Hayır, teşekkür ederim... Ah! Yelpazemi kürkümün cebinde unutmuşum... Steiner, sağ cebine bakıverin...

Steiner'le Mignon, Rose'un arkasından içeri girmişlerdi. Geri dönen banker, elinde yelpaze ile tekrar geldi; bu sırada Mignon, Nana'yı kardeşçe öpüyor ve Rose'a da öpmesini söylüyordu. Tiyatro'da hep bir aileden sayılmazlar mıydı? Sonra da Steiner'i" cesaretlendirmek ister gibi göz kırptı; ama banker, Rose'un berrak bakışları karşısında bozularak, Nana'nın sadece elini öptü.

Bu sırada, Kont de Vandeuvres, Blanche de Sivry ile göründü. Yerlere kadar eğilerek selâmlaştılar. Çok resmi bir tavır takınan Nana, Blanche'ı bir koltuğa oturttu. Vandeuvres, gülerek Fauchery'nin aşağıda kapıcı ile çekiştiğini,

96

NANA

çünkü adamın, Lucy Stevvart'ın arabasını avluya sokmadığını anlatıyordu. Antreden kapıcıya, öküz herif, diyen Lucy'-nin sesi geliyordu. Fakat, uşak kapıyı açtığı zaman, o güler yüzlü zerafetiyle içeri girdi. Adını söyledi ve Nana'nın ellerinden tutarak kendisini çabucak sevdiğini ve sanatına hayran kaldığını söyledi. Nana, şimdi, misafirlerini ağırlayan ev sahibi rolüyle koltukları kabarmakla birlikte gerçekten de utanıyordu.. Bununla birlikte Fauchery geldiğinden beri zihnini bir şey kurcalıyor gibi bir hali vardı. Adamın yanına gelme fırsatını elde eder etmez, yavaşçacık :

- Gelecek mi? diye sordu. Gafil avlanan gazeteci sertçe:

- Hayır, gelmek istemedi; dedi. Oysa Kont Muffat'nın gelmeyişini açıklamak üzere bir hikâye hazırlamıştı.

Genç kadının yüzünün sarardığını görerek yaptığı budalalığın farkına vardı; sözünü düzeltmek isteyerek :

- Gelemedi, bu akşam kontesi İçişleri bakanının balosuna götürüyor.

Fauchery'nin iyi niyetinden şüphe eden Nana :

- Peki, yavrum; ama sana pahalıya ödeteceğim bunu; dedi.

Bu tehdide içerleyen Gazeteci:

- Hele bak! dedi. Bu tip işlerden hoşlanmam; bunu sen Labordette'e yaptırtsan daha iyi edersin.

Birbirlerine arkalarını döndüler; küsüşmüşlerdi. Tam bu sırada Mignon, Steiner'i Nana'ya doğru itiyordu. Genç kadın yalnız kalınca Mignon, arkadaşının zevkini düşünen iyi yürekli bir kafadar pervasızlığı ile :

- Biliyorsunuz yanıp tutuşuyor sizinle kalabilmek için... Ama karımdan korkuyor... Savunursunuz siz onu değil mi?

Nana anlamamış gibi görünüyordu. Gülümseyerek, Ro-se'a kocasına ve bankere baktı; sonra adama:

- B. Steiner, siz benim yanıma oturun, dedi.

EMİLE ZOLA

97

Bu sırada antreden gülüşmeler, neşeli sesler duyuldu; sanki bir rahibe okulunun bütün öğrencileri boşanmıştı da buraya dolmuştu. Labofdette arkasından, beş kadını sürükleyerek içeri giriyordu. Lucy Stewart, bu kadınlar için şeytanca bir buluşla Labordette'in yatılı öğrencileri diyordu, Vücudunu sıkan şahane mavi elbisesiyle Gaga, her zamanki gibi siyah ipekli, dantellerle süslü robuyla Caroline Heq-met, sonra Lea de Horn, arkadaşlarının çok takıldıkları o kocaman süt nine göğüslü sarışın Tatan Nene ve de onbeş yaşında sıskacık ve Folies'de sahne hayatına ve: sefahate başlamış onbeş yaşında bir kızcağız olan küçük Maria Blond. Labordette bunların hepsini bir arabayla getirmişti. Nasıl sıkıştıklarını hatırlayarak -gülüşüyorlardı. Maria Blond ötekilerin dizlerinin üstüne oturmuştu. Şimdi dudaklarını ısırıp gülmelerini tutarak, etraflarına selâm verip el sıkışıyorlardı. Gaga hoppalık ediyor, kibarlık satarak kelimeleri ağzının içinde yuvarlıyordu. Yalnız Tatan Nene düşünceli görünüyordu. Yolda ona Nana'nın supesinde alt çıplak zencinin hizmet edeceğini,söylemişlerdi; şimdi bunları görmek istiyordu. Labordette, çenesini kapamasını söyledi.

Fauchery:

- Ya Bordenave? diye sordu. Nana :

- Oh! Çok üzgünüm, aramızda bulunamayacakmış.

- Evet, dedi Rose Mignon. Ayağını bir yere sıkıştırmış. Çok fena bir şiş var. Sargılar içindeki ayağını bir iskemleye uzatıp otururken savurduğu küfürleri bir duysanız...

Herkes Bordenave'ın gelemeyişine üzülmüştü. Borde-nave'sız bir supenin pek tadı olmazdı. Eh, onsuz bu geceyi geçirmeğe çalışacaklardı. Sonra artık başka şeyler konuşulmaya başlandığı sırada kalın bir ses duyuldu:

- Vay canına! Beni ektiniz öyle mi?

Bir bağırma duyuldu; herkes başını çevirdi. İri yan gövdesi, kıpkırmızı suratıyla Bordenave çıkagelmişti. Kazık gi-

NANA

bi kaskatı bacağı ile, Simonne Cabiroche'un omuzuna dayanarak, eşikte duruyordu. O sıralarda Simonne'la yatmaktaydı. Bu ufak tefek kadın iyi bir eğitim görmüştü. Piyano çalar, İngilizce konuşurdu; bu sarışın kadının beli o kadar inceydi ki, Bordenave'in ağırlığı altında eğilmek zorunda kalıyordu. Ama yine güler yüzlü, uysal bir hali vardı. Adam ikisinin güzel bir tablo meydana getirdiğini hissederek bir kaç saniye olduğu yerde durdu.

- Bakın ne kadar seviyormuşum sizi, dedi. Can sıkıntısından patlayacaktım: kalkıp gideyim dedim...

Ama durup bir küfür savurduktan sonra:

- Hay allah belâsını versin! diye bağırdı.

Simonne hızlı bir adım attığı için adamın ayağı acımış-tı. Kadını sarstı. O, hep dayaktan korkan sinmiş bir hayvan haliyle gülümsüyordu, bütün gücüyle adama destek olmaya çalışıyordu. Salondakiler, bağıraşarak onlara doğru atılmışlardı. Nana ile Rose Mignon bir koltuğu sürüklüyorlardı. Bordenave kendini bu koltuğa bırakırken, öteki kadınlar da bacağının altına başka bir koltuğu çektiler. Orada bulunan oyuncu kadınların hepsi birer birer yanaklarından öptüler. Bordenave soluyarak homurdanıyordu.

- Hay Allah belâsını versin! Hay Allah belâsını versin!... Eh, midemiz sağlam ya!.. Bunu siz de göreceksiniz..

Başka davetliler de gelmişti. Salonda adım atacak yer kalmamıştı. Tabakların ve gümüş takımların gürültüsü kesilmişti; şimdi büyük salondan öfkeyle söylenen metrdote-lin sesi duyuluyordu. Nana, artık başka davetli beklemiyor, hâlâ sofraya çağırmadıkları için sabırsızlanıyordu* İçeride olup bitenleri öğrenmek üzere Georges'u gönderdi: şimdi hâlâ, bir takım kadınlarla erkeklerin geldiğini görünce şaşkına dönmüştü. Bu son gelenleri hiç tanımıyordu. Sonra, biraz canı sıkılarak, Bordenave'a, Mignon'a Lobardette'e sordu. Onlar da tanımıyorlardı bunları. Kont Vandeuvres ise, birden hatırladı: Kont Muffat'nın evinde çene çaldığı genç-

EMILE ZOLA

99

lerdi bu gelenler. Nana konta teşekkür etti. Çok iyi, çok iyi, diyordu. Ama pek sıkışık oturulacaktı. Sonra Labordet-te'den gidip sofraya yedi takım daha koymalarını söylemesini rica etti. Adam, içeriden yeni çıkmıştı ki uşak, üç kişiyi daha getirdi. Yo, artık gülünç, oluyordu bu kadarı da! Kim-, se oturamayacaktı. Kızmaya başlayan Nana, büyük tavırlar takınarak bunun hiç de yakışıldı bir durum olmadığını söylüyordu. Ama iki kişinin daha geldiğini görünce gülmeğe baladı; bu durumu •çok tuhaf buluyordu. Adam sen de! Nasıl otururlarsa, otursunlar. Herkes ayaktaydı. Yalnız Gaga ile Rose Mignon oturuyordu. Bordenave tek başına iki koltuğu dolduruyordu. Odanın içinde bir uğultu vardı: herkes fısılda-şarak konuşuyordu, bazıları da esnediklerini belli etmemek için elleriyle ağızlarını kapatıyorlardı.

- Baksana kızım! dedi Bordenave; sofraya otursak artık fena olmaz... Herkes geldi değil mi?

Nana gülerek :

- A, elbette herkes geldi; diye cevap verdi.

Davetlileri gözden geçirdi. Birden ciddileşti. Her halde davetlilerden biri yoktu, ama adını açıklamadı. Bir kaç dakika sonra, misafirler aralarında âsil yüzlü, beyaz sakallı uzun boylu birinin oturduğunu gördüler. İşin şaşılacak tarafı şuydu ki kimse içeri girerken görmemişti bu adamı; kapısı aralık duran yatak odasından sessizce küçük salona girmiş olmalıydı. Büyük bir sessizlik vardı. Sadece bir takım fısıltılar duyuluyordu. Kont Vandeuvres bu kimsenin tanımadığın adamı tanıyordu her halde. Çünkü ikisi de âdeta gizlice el sıkışmışlardı. Vandeuvres kadınların sorularına sadece gülümseyerek cevap verdi. Bunun üzerine, Caroline He-quet yavaş sesle, bunun bir İngiliz lordu olduğunu, ertesi gün Londra'ya gidip evleneceğini iler sürüyordu. İyi tanıyordu bu adamı, yatmıştı onunla. Bu hikâye şimdi ağızdan ağı-za kadınlar arasında dolaştı. Yâlnız Maria Blond bu adamın bir Alman elçisi olduğunu bildiğini söylüyor, buna kanıt olarak da arkadaşlarından biriyle sık sık yattığını ileri

100

NANA

sürüyordu. Erkekler, kısa cümlelerle adam hakkındaki düşüncelerini açıklamaktaydılar. Çok ciddi kibar bir adam, diyorlardı. Belki de bu akşamki supenin masraflarını üstüne almıştı. Olabilirdi böyle bir şey. Hissediliyordu bu. Adam sen de! Ne olursa olsun, yeter ki yemekler iyi olsun... Bu mesele kesin olarak çözümlenemedi. Zaten herkes onu unutmuştu bile. Tam bu sırada .metrdotel salonun kapısını açıp :

- Buyurun efendim, sofra hazır; dedi.

Nana, ardından tek başına bir kaç adım atmış olan ihtiyarın hareketini görmeden, Steiner'in koluna girmişti. Sonra içeri giriş de pek düzenli olmadı. Kadın erkek dağınık olarak bu resmilikten uzak toplantı üzerine burjuvaca şakalar yaparak salona giriyorlardı. Mobilyaları çıkartılmış olan büyük salonu bir ucundan öteki ucuna kadar büyük bir masa kaplıyordu. Yine de bu masa küçük gelmişti. Çünkü tabaklar birbirine değmekteydi. Onar mumlu dört şamdan sofrayı aydınlatıyordu. Masanın ortasına da iki tarafından çiçekler sarkan büyük bir vazo konulmuştu. Her şeyde bir lokanta lüksü seziliyordu. Yaldız çizgili porselenler, sürekli olarak yıkandığı için aşınmış ve kararmış gümüş takımları; her büyük mağazada düzinelerle satılan kristaller. Çok yüksek şamdanlarda yeni yeni kıvılcımlanmaya başlayan mumlarından komposto kâselerinin, meyve ve pasta tabaklarının üstüne soluk, sarımtırak bir ışık serpiliyordu.

Nana :

- Herkes istediği yere otursun. Böyle daha eğlenceli olacak; dedi.

Masanın orta yerinde ayakta duruyordu. Kimsenin tanımadığı ihtiyar adam sağında, Steiner de solunda oturmuştu. Misafirler tam yerlerine oturdukları sırada küçük salondan küfürler işitildi. Bordenave unutulmuştu. Yerinden kalkmak için de son derecede güçlük çekiyordu; şu Simon-ne olacak karı da ötekilerle birlikte sıvışmış diye, avaz avaz bağırıyordu. Kadınlar, adamın haline acıyarak koştu-

EMILE ZOLA

101

lar. Bordenave Caroline, Clarisse, Tatan Nene ve Maria Blond'un yardımıyla yemek salonuna geldi; yalnız oturtmak bir mesele oldu.

- Sofranın ortasına! Nana'nın karşısına! Bordenave ortaya! Başkanlık etsin bize! diye bağrışanlar vardı. ,

Bunun üzerine yardım eden kadınlar adamı orta yere oturttular. İki kadın bacağını incitmeden uzattı. Bunun bir zararı yoktu. Yan oturup yemeğini yiyebilirdi. Bordenave :

- Hay Allah belâsını versin! diye homurdandı. Kötü-rüm olmuş değiliz ya... Haydi bakalım; kadıncıklarım benim... Babanız size emanet ediyor kendini.

Sağında Rose Mignon, solunda da Lucy Stewart oturuyordu. Kendisine iyi hizmet edeceklerine söz verdiler. Şimdi herkes bir yere yerleşmişti. Kont Vandeuvres Lucy ile Clarisse'in arasında, Fauchery de Rose, Mignon'la Caroline Hequet'nin arasına oturmuşlardı. Öteki tarafta, Hector dq la Faloise karşıdaki Clarisse'in çağırmasına rağmen Ga-ga'nın yanında oturabilmek için elini çabuk tutmuştu; Stei-ner'i hiç bırakmayan Mignon'u ise, bankerden sadece Blanche ayırıyordu, solunda da Tatan Nene vardı. Sonra Labordette geliyordu. Nihayet sofranın iki ucunda gençler ve kadınlar bulunuyordu. Simonne, Lea de Horn, Maria Blond da bunlar arasındaydı. Daguenet'yle Georges Hu-gon'un Nana'ya gülümseyerek bakarken, dostlukları büsbütün kuvvetlenmişti.

Bu sırada iki kişi ayakta kalmıştı; bunlara takıldılar. Erkekler, dizlerine oturmalarını söylemişlerdi. Kollarını kı-mıldatamayan Clarisse, Vandeuvres'e, kendisine yardım etmesini söyledi. Şu Bordenave'da iskemleleriyle filân ne kadar çok yer kaplıyordu. Son bir gayretle ayakta kimse kalmadı, herkes oturtuldu. Mignon, balık istifi gibiyiz, diye bağırdı.

Garsonlar, davetlilerin arkasından yemek dolu büyük tabaklan dolaştırırken :

102

NANA

- Kontes, beğendi, kuşkonmaz püresi, Deslignac usulü sebze çorbası... diye mırıldanıyorlardı.

Bordenave sesini yükselterek sebze çorbasını salık verirken, birden biri bağırdı: itirazlar öfkeli bağrışmalar duyuldu: Kapı açılmış içeri bir kadınla iki erkek girmişti. Yo! Bu kadarı da fazlaydı artık! Bununla birlikte Nana, yerinden kalkmadan, gözlerini büyüterek gelenleri tanımaya çalışıyordu. Kadın, Louise Violaine'di. Ama erkekleri hiç görmemişti.

Vandeuvres :

- Aziz dostum, dedi. Bu bay ahbabımdır: deniz subayı de Foucarmont: ben davet etmiştim kendisini.

Foucarmont, oradakileri selâmladı, sonra büyük bir rahatlıkla:

- Ben de bir arkadaşımı getirdim; dedi. Nana :

- Çok iyi! Çok iyi! Oturunuz, haydi Clarisse, biraz kenara çekil. Siz pek geniş oturuyorsunuz orada...

Biraz daha sıkıştılar, Foucarmont ve Louise, sofranın bir ucuna yerleşmişlerdi; ama adamın arkadaşı ayakta kal- • di. Yanındakilerin koltuklarının altından kollarını uzatarak yemek yiyebiliyordu. Garsonlar çorba tabaklarını kaldırdılar. Şimdi, mantarlı tavşanla, peynirli börek dolaştırılıyordu. Bordenave bir aralık, Prulliere, Fontan ve ihtiyar Bosc'u da getirmeği düşündüğünü söyleyerek sofradakileri ayaklandırdı. Nana vekarlı bir tavır takınarak gelselerdi onları pek güzel karşılayacağını söyledi. Arkadaşlarının bulunmasını isteseydi onları kendisinin davet edebileceğini sözlerine ekledi. Yo, hayır, kötü oyunculara yer yoktu burada. İhtiyar Bosc her zaman fitil gibi sarhoştu. Prulliere pek kendini beğenmişti. Fontan'a gelince o da, bağırıp çağırmaları ve budalalıklarıyla çekilmez bir adamdı.

Mignon :

EMİLE ZOLA

103

- Doğru, doğru, dedi.

Masanın etrafındaki bu baylar siyah frakları, beyaz kravatlarıyla pek kibar görünüşlüydüler, yorgunluktan gözleri biraz incelmişti. İhtiyar adam ağır hareketleri ve hafif gülümseyişiyle bir diplamotlar kongresine başkanlık ediyor gibiydi. Vandeuvres, yanında oturanlarla kontes Muffat'ın evindeymiş gibi büyük bir nezaketle konuşuyordu. Daha o sabah Nana halasına bütün bu erkeklerin, hem çok asil hem de çok zengin kişiler olduğunu söylemişti. Kadınlara gelince onlar da çok iyi hareket ediyorlardı. İçlerinden Blanche, Lea, Louise gibi bazıları dekolte elbiselerle gelmişlerdi; Gaga fazlaca açık saçık giyinmişti. Yaşına göre böyle giyinmemesi gerekirdi. Şimdi herkes yerine yerleştiği için gülüşmeler, şakalar azalmaya yüz tutmuştu. Georges, Orlean'dakİ burjuva evlerinde çok daha neşeli yemeklerde bulunmuş olduğunu hatırladı. Pek az konuşuluyordu; tanışmayan erkekler birbirlerine bakıyor; kadınlar sessiz oturuyorlardı; işte Georges'un da en çok hayret ettiği buydu. Pek ev kadını hali görüyordu onlarda. Biraz sonra kucakla-şılacağını sanıyordu. Av eti ve balık yemekleri dağıtılırken, Blanche yüksek sesle :