Emirül-Mü'minin: 7 Emr-i Bi'l-Ma'ruf Ve'n-Neh-Yi Ani'l Münker: 7

Hervele:

Sözlükte; "süraöiceyürü­me" manasına gelir. İstılahta ise; "Safa ile Merve arasında sa'y ederken belir­lenmiş iki yeşil direk arasında sür'atlice koşmak" demektir. HERVELE yalnız erkekleriçin sünnettir. ²³⁵

Hesap Günü:

"İnsanların öldükten sonra tekrar dirildiği cennet veya ce­henneme gireceğinin belirlenmesi için sevap ve günahının ortaya çıkarıldığı gün". Dünyaya gelen her canlı ölecek­tir. Çünkü Allah Teâla dünyada hiç kimseye sonsuz hayat vermemiştir. Ni­tekim Kur'an-ı Kerim'de:

"Her canlı ölümü tadıcıdır." buyurulmuştur. ²³⁶

İnsanların dünyaya gelmesi ve sonra da ölmesi tesadüfi değil, Allah Teâlâ'nın takdir ve yaratmasıyladır. İnsan, Allah'ın, dünyada kendisine verdiği ya­şama süresini tamamlayınca, burada yaptıklarının hesabını vermek üzere, Ahirete intikal edecektir. Kur'ân-ı Ke­rim'de, insanların başıboş yaratılma­dığı hatırlatılın akta ve:

"Sizi hoşuna yarattığımızı ve Bize döndürülmiyeceğinizi mi sandınız." buyurulmaktadır.

Herkes öldükten sonra dirilecek ve dünyada yaptığının küçük büyük hesa­bını orada vasıta ve tercüman olmadan bizzat Allah'a verecektir. O gün, herkes ömründen, gençliğinden, sıhhatinden ve servetinden sorulacak ve kendisin­den her şeyin hesabı istenecektir. Nite­kim Allah Teâla:

"Kendilerine peygamber gönderi­lenlere de mutlaka soracağız; onlara gönderilen peygamberlere de her halde soracağız." buyurmuştur, ²³⁷

Hesap günü insana dehşet veren ve düşündükçe insanın tüylerini ürperten bir gündür. Bu günün dehşetinden peygamberler bile Allah'a sığınmışlardır. Nitekim Allah'ın dostu olma şerefiyle şereflenmiş olan İbrahim aleyhi's-selâm:

Ey Rabbim, insanların dirileceği gün beni utandırma; o gün öyle bir gündür ki, o günde ne mal ve ne de evlâd bir fayda sağlamaz. Ancak temiz bir kalb ile gelenler başka. diye dua etmiştir. Gerçek­ten o gün, mal ve evlâdın fayda verme­yeceği bir gündür. Bu hususu bildir­mek üzere Kur'an-ı Kerim'de şöyle bu­yurulmuştur:

“Ey insanlar, Rabbinizden kor­kun. Ne babanın evlâdına ne de biz­zat evlâdın babasına hiç bir şeyle fayda vermiyeceği günden korkun. Şüphe yok ki Allah'ın va'di haktır. O halde sakın sizi dünya hayatı aldat­masın. O çok aldatıcı olan şeytan sakın sizi (Allah'ın hilmine) güvendir­mesin.”²³⁸

Peygamberimiz insanların dünya ve ahirette efendisi olduğu halde:

"Kıya­met günü ne olacağım, nasıl hesap vereceğim." derdi. Medine-i Münevvere'de ilk vefat eden Sahâbî olan Osman b. Maz'ûn (r.a), vefat ettiği zaman, peygamberimiz efendimiz evi­ne gitmişti. Kadınlardan biri ölünün cesedini göstererek:

"Ey İbni Maz'ûn, Allah şâhid olsun ki, sen O'nun lütfuna nâl oldun" demiş, peygamberimiz çok sevdiği Osman b. Maz'ûn hakkında ki bu gözleri dinledikten sonra, kadına dönerek:

“Bunu nasıl bildin?” diye sormuştu. Kadının:

“Allah Teâlâ onu lütfuna mazhar kıl­mazsa, başka kimi kılar?” demesi üzeri­ne, peygamberimiz:

Ben de onun, Allah'ın lütfuna mazhar olmasını ümit ederim. Fakat ben Allah tarafından gönderilmiş peygamber olduğum halde (kıyamet gününde) bana nasıl muamele yapa­cağını (nasıl hesap vereceğimi) bilmi­yorum,” buyurdu. ²³⁹

İkinci halife Hz. Ömer, kıyamet günü Allah'ın huzurunda verilecek hesaptan büyük endişe duyardı. Bir gün Ashâb-ı Kiram'dan Ebû Mûsâ el-Eş'âri (r.a)ye:

“Biz ki müslümanlığı kabul ettik. Ye­rimizi ve yurdumuzu bırakarak hicret ettik. Her yerde peygamberimizle beraber bulunduk. Acaba kıyamet gününde bundan dolayı bir ecir ve mükâfata nail olacak mıyız?” diye sordu.

Ebû Musa:

“Nasıl olmayacağız. Bilâkis biz pek çok iyilikler ettik. Cenâb-ı Hak'tan büyük ihsanlar bekliyoruz.deyince,” Hz. Ömer:

“Ey Ebû Musa, nefsimi kudret elinde bulunduran Allah'a yemin ederim ki, o gün hesaptan kurtulmaktan başka bir şey istemiyorum,” demiştir.

Kıyamet günü, ihtilaflı bütün mesele­ler halledilecek, iyilerle kötüler birbi­rinden ayırd edilecek, haklar alınıp hak sahibine verilecektir. O gün hiç kimse­nin hakkı kimsede kalmayacaktır. Hat­ta Peygamberimiz:

“Elbette haklar kıyamet gününde sahiplerine ödenecektir. Hatta boy­nuzlu koyundan boynuzsuz koyunun öcü alınacaktır." buyurulmuşlardır.

İnsan, dünyada işlediklerinin bir gün hesabını vereceğine ve o günkü mahke­mede hâkimin bizzat kendisini yaratan Alİah Taâlâ olduğuna inanır ve bu inan­cı hayatının her safhasında muhafaza ederse, bütün işlerinde doğruluk- tan ayrılmaz. Kimseyi aldatmaz. Yalan ko­nuşmaz. Kimsenin hakkına tecavüz etmez. Kendi hakkını bilir, başkala­rının hakkını gözetir. Kendisine lâyık görmediği bir şeyi başkalarına da lâyık görmez. Böyle bir kimse hesap gü­nünden evvel kendisini hesaba çeker. Kötülükleri azaltmağa ve iyilikleri ço­ğaltmaya çalışır. Allah'tan korkar, O'na karşı gelmekten çekinir. Günah işleme­ğe çalşır. İşlediği günahlardan hemen tevbe eder. Günahkâr olarak O'nun hu­zuruna gitmek istemez. Şayet işlediği bir günah varsa onun cezasını bu dün­yada çekmek ister. Mâiz İbni Mâlik öyle yapmıştır.

Maiz zina etmişti. Kendisini şikâyet eden olmadığı gibi kimsede görme­mişti. Fakat o, bir gün bu kötü işten dolayı hesaba çekileceğine inanmıştı. Âlemlerin Rabbi olan Allah'ın huzu­runda rüsvay olmaktansa bu dünyada rüsvay olmayı tercih etmişti. Hemen Peygamberimiz Efendimize gelerek bu kirden kendisini temizlemesini istemişti. Peygamberimiz kendisine acı­mış, gibi Allah'tan mağfiret dilemesini emretmişti. Fakat Maiz gittikten sonra yine gelmiş ve bu suçun cezasını bura­da çekmek istediğini söylemişti. Pey­gamberimiz kendisini yine göndermiş, fakat Maiz tekrar gelmişti. O büyük hesap gününe bir şey bırakmak istemi­yordu. Allah'ın huzuruna ak bir alınla gitmek istiyordu. Bundan dolayı insan nefsine çok ağır gelmesine rağmen, o bunu rahatlıkla itiraf ediyor ve cezalan­dırılmasını alemlere rahmet olan pey­gamberimizden istiyordu. Nihayet pey­gamberimiz dördüncü geliş ve itiraftan sonra onun cezasını vermişti. Maiz de böylece kalb huzuru ile işlediği günâhtan temizlenmiş olduğu halde Ahirete intikal etmişti.