Əntiqə Camalqızı

APARDI SELLƏR SARANI

Ölüm qanadlarını Gülnarın üzərinə gərdiyi zaman o, Soltanı yanına çağırıb, gözlərindən öpdü...

- Mən gedirəm, əzizim, - dedi, - günlərinə qəm qatma. Bu qoca dünya əzəldən belədir. Bili-rəm, evlənəcəksən, cavansan, ancaq Saramdan muğayat ol. Qoyma ögey ana sitəmi çəksin. Əgər xoşbəxt olsa, qəbrimin üstünə gəl... mənə de.

Soltanın dərdi böyük oldu, saçlarına dən düşdü. Lakin o, evlənmədi. Könlünü əziz Gülna-rının yadıgarına bağladı.

Saranın süd anası bir qaşqa ceyran oldu. Ata, qızıni kimsəyə tapşırmadı, arxasına şəlləyib qoyun otardı, dağ güllərinin arasında yatırtdı.

Sara ceyran südü əmə-əmə qayalar ara-sında qaynayan bulaqlardan içə-içə böyüdü, nazlı bir sona oldu.

Dağlar onun gözəlliyinə heyran qaldı, çiçəkər ona qibtə etdi. Aşıqlar hüsnünə dastan dedilər. Sorağı ellərə yayıldı. İgidlər dərdə düşdü. Ay dağlar arxasından boylanaraq ona baxdı, məftun olub vərəm aldı... Günəş onu görməyə tələsdi, lakin rəngi saraldı, getdi.

Soltanın dərdi qaçdı. Könlü güldü.

Sara igidlərə yoldaş, quşlara sirdaş oldu, cıdırlarda ad açdı, ox atmaqda taysız oldu.

Güneylərdə oturan oba qocaları ona baxaraq:

• 
  Qənirsiz gözəldir, - dedilər.
  

İgidlər vurğunu idilər. Qız onlardan birini seçdi, Xançobana könül verdi.

İgidlər alaçıq tikdilər. İçini pələng dəriləri ilə döşədilər. Aşıq çağırdılar. Məclis qurdular.

Xançobana toy etdilər.

Günəşlərdən eşq əmən xoş günlər başladı.

* * *

Ay doğdu. El yaylağa köçdü.

Xançoban sıldırım bir qaya başında oturub tütək çalırdı. Yamaca yayılmış qoyunlar başlarını sallayıb, onu dinləyirdi.

Muğan gözəli dağa şıxıb, Xançobana ya-xınlaşdı. Boynunu büküb igidinə baxdı. Baxışları həsrətliydi. Ay onun kədərli üzünə solğun bir nur çiləyirdi.

Çoban çalırdı...

Qızın yanağında mirvarı dənələri yuvarlanırdı.

Çoban çalırdı...

Qız qolunu Xançobanın boynuna doladı, başını sinəsinə qoydu.

Çoban soruşdu:

- Sənə nə olub, gülüm?

Qız başını qaldırdı, yana-yana sevgilisinə baxdı:

- Sən yaylağa gedirsən, əzizim, - dedi - bu ayrılıq mənə ağır gəlir. Elə bil ki, biz bir də görüşməyəcəyik...

Çoban güldü.

- Dərd çəkmə, gülüm, - dedi, - sənə dağ gülləri ilə bəslənmiş gözəl əmliklər gətirəcəyəm.

Xançoban qoyunlarını dəstələyib yola düşdü.

Qız atası ilə Muğanda qaldı. Qızıl sünbüllər biçəcəkdilər. Lakin bir gün hava tutuldu. Günəş buludlar arasında gizləndi. Araz “qan-qan” - dedi.

Yadelli bir şah doğma yurda basqın elədi. Yolu Muğandan düşdü. Sular kənarında bir pəri gördü, atının başını çəkərək:

• 
  Ey gözəl, - dedi, - kimin qızısan?
  

Sara qara gözlərini şaha zillədi. Qürurla:

• 
  Atama Soltan deyərlər. – dedi.
  

Şah əmr etdi Soltan gəldi. Şah ona müraciətlə:

- Mən sənin qızını özümə arvad eləmək lstəyirəm, - dedi.

Soltan ürəyindən vuruldu:

- Ay şah, - dedi, - onun yarı var.

Şah “mərhəmət” göstərdi.

- Mən səni dünya malından qane edərəm, kişi, - dedi.

Soltan acı-acı güldü:

- Ey şah, - dedi, - dünya malı şahlara lazımdır, bizə bu azad çöllər də bəsdir.

Şah qəzəbindən titrədi, qızı göstərib:

- Götürün, – dedi.

Yad əllər Muğan gözəlinin gərdəninə do-landı. Qızın dodaqlarından nagəhan bir səda qopdu:

- Ata...

Ata, balası vurulmuş pələng kimi qıvrıldı. Ciyərlərində odlu gürzələr süründü.

İmdad istəyilə yanan bir cüt qara göz ataya zillənmişdi. Qız yadlar əlində çırpınırdı. Ata yanırdı.

Ürəklərə od salan o yaralı səs bir də eşidildi:

- Ata...

Bu zaman göylər qeyzlə gurladı. İldırım çaxaraq qoca dağın şiş təpəsini parçaladı. Sular qayalara çarparaq hiddətlə səsləndi. Dərələr uğul-dadı. Muğan tutrədi. Onun gözəli gedirdi...

Təbiətin qüdrətli səsi ataya qalibiyyət yolunu göstərdi. O, əlini qaldiraraq:

• 
  Dayanın, - dedi, şaha bir sözüm var.
  

Hamı bir an dayandı.

O zaman ata balasını iki qolları arasına alaraq çaya tulladı. Sular öz həmdəmini bağrına basıb, sürətlə axdı. Ata, şaha baxaraq müdhiş bir təbəssümlə:

- Sözüm bu idi, ey şah, - dedi.

Günlər keçdi.

Oba qızları dağlara tərəf uçan quşlara baxıb oxuyurdular:

Gedin deyin Xançobana,

Gəlməsin bu il Muğana.

Muğan batıbdır al qana,

Apardı sellər Saranı,

Bir uca boylu balanı.

İ.Əfəndiyev