Ərbaycan dilində i şgüzar və akademik kommunikasiyanın m əzmunu və əsas anlayı ş

əhkəmə natiqliyi 
• 
Prokurorun ittiham nitqi 
• 
V
əkilin və ya müdafiəçinin nitqi 
• 
Mütt
əhimin cinayət haqqında çıxı
şı 
S
əhnə nitqi 
• 
Komik aktyorun nitqi 
• 
Tragik aktyorun nitqi. 
Dini natiqlik 
• 
Moüz
ə və xütbə 
• 
M
əscid və kilsədə din xadimlərinin nitqi 
• 
Sur
ə oxumaq, Quran tap
şırmaq, süfrə və ehsan duaları 
H
ərbi natiqlik 
• 
H
ərbçiləri-əsgərləri ruhlandırmaq üçün ça
ğırış nitqi 
• 
H
ərbi and 
• 
• 
İctimai-siyasi natiqlik 
• 
İstər keçmişdə, istərsə də indi ictimai-siyasi natiqlik xalqın həyatında, 
inki
şafında mühüm rol oynayır. İctimai-siyasi natiqlik mövcud 
qurulu
şun həm mənfi, həm də müsbət keyfiyyətlərini əks etdirir. 
C
əmiyyət inki
şaf etdikcə siyasi baxışlar ictimai-siyasi natiqlikdə 
özün
ə yer tapır. Keçirilən mitinqlər, nümayi
şlər, yığıncaqlar isə yeni 
natiql
ərin yeti
şməsinə səbəb olur. 
• 
Siyasi natiqlikd
ə özünə yer tapan natiqlər isə xalq ideyalarının 
yayılmasında 
əsl təbli
ğatçıya çevrilir. Belə nitqlərin təsiri nəticəsiz 

---

qalmır. 
İctimai-siyasi nitqin əsas qollarından birini təşkil edən 
hesabat m
əruzələri isə icra olunmu
ş işlər haqqında yekun sözü 
deyir, görül
ən i
şlər təhlil olunur və qiymətləndirilir. Bu 
m
ərhələdən sonra qar
şıda duran yeni məqsəd və vəzifələr müəyyən 
olunur. 
• 
Akademik natiqlik 
• 
Ali m
əktəb ocaqlarında oxunan mühazirələr, elmi məruzələr, 
müzakir
ələr bu növə daxildir. Akademik natiqliyi digər növlərdən 
f
ərqləndirən əsas xüsusiyyət ondan ibarətdir ki, burada elmiliyə daha 
çox yer verilir. H
ər bir natiq mühazirəyə hazırla
şarkən ona yaradıcı 
yana
şır, verilən sualları elmi əsaslarla şəhr edir. 
• 
Akademik natiqliyin 
əsas məziyyətlərindən biri də mövzunun 
əvvəlcədən dinləyicilərə məlum olmasıdır. Məsələn, hər hansı bir 
ixtisas sahibi hazırladı
ğı mühazirəni dinləyicilərin səviyyəsinə uyğun 
qurmalı v
ə müəyyən ümumiləşmələr aparmaq qabiliyyətinə malik 
olmalıdır. Mühazir
ə hazırlanarkən mübahisə do
ğuran məsələlər 
aradan qaldırılmalıdır. 
Əgər fakt, sübut, dəlil varsa, bu, nitqin təsir 
gücünü artırır. 
• 
M