Ergashxodjaeva Sh. Dj., Yusupov M. A., G’oyipnazarov S. B., Sharipov I. B. Marketing asoslari

Kompaniya marketologlar iste’mol qiymati va munosabatlarni yaratish uchun 
kompaniyaning boshqa bo’limlari bilan hamkorlikda ishlashlari kerak. 
Ta`minotchilar mijozlar uchun qiymat yaratishda marketologlar kompaniyaning 
iste’mol qiymatini yetkazib berish tarmog’ida boshqa firmalar bilan hamkorlikda 
ishlashlari kerak. 
Marketing vositachilar kompaniyasi, targ’ib qilib sotish, va pirovard xaridorga 
o’z maxsulotlarning tarqatishda yordam beradi. Ular sotuvchi, tarqatish firmalari, 
marketing xizmatlari agentliklari va moliyaviy vositachilarning o’z ichiga oladi. 
Vositachi kompaniya mijozlar topish yoki ularga savdo qilishda yordam beradigan 
taqsimot kanalidagi firmadir. Bu kompaniyadan mol sotib olish va uni biznes yoki 
pirovard xaridorlarga sotish bilan shug`ullanadigan ulgurji va chakanchilarni o’z ichiga 
oladi. Vositachilarni tanlash va uar bilan hamkorlik qilish oson emas. Ular endi 
“Walmart”, “Target”, “Home Depot”, “Costco” va “Best Buy” kabi yirik va o`sib 
kelayotgan vositachi tashkilotga duch kelishadi.
Ushbu tashkilotlar tez-tez shartlarini aytib, xatto katta bozorlardan kichikroq 
ishlab chiqaruvchilari yopish uchun yetarli kuchga ega. 
Tovarlarni tarqatish firmalari kompaniyalarga ishlab chiqarish nuqtasidan 
boshlab so`nggi manzilgacha tovarlarni saqlash va ularni yetkazib berishda ko`mak 

---

52 
beradi. Marketing xizmatlari agentliklari kompaniyaga maxsulotlarini bozorga targ`ib 
qilishda va moslashtirishda yordam beradigan marketing tadqiqot firmalari, reklama 
agentliklari, ommaviy axborot firmalari va marketing konsalting firmalari hisoblanadi. 
Moliyaviy vositachilar operasiyalarni moliyalaydigan va sotish hamda olish jarayonlari 
bilan bog`liq xatarlardan himoylaydigan banklar, kredit kompaniyalari va sug’urta 
kompaniyalari ni o`z ichiga oladi. 
Ta`minotchilar kabi, marketing vositachilari kompaniyaning umumiy qiymati 
yetkazib berish tarmoqlarining muhim tarkibini tashkil etadi. U qoniqarli mijoz 
munosabatlarining yaratishda kompaniyaning faqat o’z ish faoliyatini optimallashtirish 
ko`ra ko’prog`ini qilishi kerak.
Shunday qilib, bugungi kunning marketologlari vositachilarni mazsulotlarni 
shunchaki sotishda yordam beradigan kanal a`zosid sifatida emas balki, o`zlarining eng 
muhim hamkorlari sifatida e`tirof etmoqdalar. Masalan, “Coca-Cola” “McDonald`s”, 
“Wendy” yoki “Subway” kabi fest fud tarmog`lariga o`ziga xos ichimliklarini yetkazib 
berish bitimini imzolaganda, u shunchaki toza ichimliklardan ko`ra ko`prog`ini 
yetkazib bergan.