Ernest Hemingway

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Sabahleyin yandaki bahçeden gelen batarya sesiyle uyandım; pencereden içeri günışığı vuruyordu, yataktan fırladım, pencereye gittim, dışarı baktım. Çakıllı yol ıslaktı, otlar ise çiğden nemlenmişti. İki kez ateş etti batarya, ikisinde de pencereler sarsıldı, pijamamın önü uçuştu. Topları göremiyordum ama, üstümüzden ateş ettiklerine emindim. Üstümüzde olmaları can sıkıcıydı ama, bereket versin daha büyük değildi. Bahçeye bakarken hareket eden bir kamyon gördüm yolda. Giyinip, aşağıya indim, mutfakta bir kahve içip garaja gittim.
Uzun sundurmanın altına on araba dizilmişti. Küt burunlu, kocaman cankurtaran arabalarıydı bunlar, kurşuni renkteydiler; Avlunun öteki ucunda teknisyenler çalışıyordu. Üç tane daha cankurtaran ise dağlarda bakım servisindeydi. Makinistlerden birine, “Bu bataryayı topa tutuyorlar mı hiç?” diye sordum. “Hayır, Signor Tenente. Bataryayı küçük tepe koruyor.”
“İşler nasıl?”
“Fena değil. Bu makinede iş yok ama ötekiler çalışıyor.” İşini bırakıp, gülümsedi. “İzinde miydiniz?”
“Evet.”
Ellerini önlüğüne silip, alayla gülümsedi: “İyi vakit geçirebildiniz mi bari?” Ötekiler de bıyık altından gülümsüyordu.
“Elbette” dedim. “Bu makinenin nesi var?”
“Külüstür bir şey. Her gün bir yeri bozuluyor.”
“Yeni gömlek ister.”
İşleriyle baş başa bıraktım onları; araba pek zavallı görünüyordu. Motor açılmış, parçalar yere dökülmüştü. Sundurmanın altına giderek, makineleri incelemeye başladım. Kimisi toz içindeydi birkaçı da yeni yıkanmıştı; pek temiz sayılmazlardı. Lastiklere iyice baktım, kesik var mı, ezik var mı diye. Hepsi çalışabilir görünüyordu. Anlaşıldığı kadarıyla benim orada bulunup bulunmamam hiçbir şeyi değiştirmiyordu. Arabaların durumu, yaralıları hasta bakım merkezinden alma, kâğıtların hastanelere dağıtılma işlerinin hep bana bağlı olduğunu sanıyordum. Benim orada bulunup bulunmamamın hiçbir şeyi değiştirmediği açıkça ortadaydı.
“Yedek parça bulmakta zorluk çektiniz mi?” diye sordum makinist çavuşa.
“Hayır, Signor Tenente.” .
“Benzin istasyonu nerede şimdi?”
“Eski yerinde.”
“Güzel,” dedim.
Eve döndüm, yemek masasında bir fincan kahve daha içtim, içindeki süt tozundan kahve soluk kurşuni renkte ve oldukça tatlıydı. Dışarıda güzel bir bahar sabahı vardı. İnsan burnunda bir kuruluk duydu mu o günün sıcak olacağını anlar. Ogün dağlardaki bakım merkezlerini dolaştım, kasabaya öğleden sonra geç saatte döndüm.
Galiba ben yokken işler daha iyi gidiyordu. Yeniden saldırıya geçeceklerini işittim. Bizim tümen ırmağın yukarısındaki bir yere saldıracakmış; binbaşı çatışma sırasında cankurtaran arabalarıyla görevli olacağımı söyledi. Birlik, ırmağın dar boğazından geçerek yamaca yayılacakmış. Arabalar ise örtülü olarak ırmağa yakın bir yerde kalacakmış. Saklanacağımız yeri piyadeler seçecekmiş ama, gerisi bize kalıyordu. İnsanda, yalancıktan askerlik yapıyormuş gibi bir izlenim uyandıran şeylerden biri de buydu işte.
Her tarafım kirlendiği için yukarıya odama yıkanmak için çıktım. Rinaldi yatakta Victor Hugo'nun İngilizce gramer kitabını inceliyordu. Ayaklarına siyah çizmeleri geçirmişti, saçları briyantinliydi.
“Muhteşem bir şey,” dedi beni görünce. “Miss Barkley'i görmeye gidiyorum, sen de gelsene.”
“Gelemem.”
“Hadi gel, hiç olmazsa onun üzerinde iyi bir etki yaratmama yardımcı olursun.” “Olur. Yıkandıktan sonra gideriz.”
“Şap şup yıkanıver yeter.”
Yüzümü elimi yıkayıp, saçlarımı taradım.
Kapıdan çıkarken, “Bir dakika,” dedi. “Biraz içki. içelim.” Bavulunu açıp bir şişe çıkardı.
“Strega ise istemem” dedim.
“Değil Grappa.”
“Oldu.”
Bardakları doldurduktan sonra işaret parmaklarımızı uzatarak kadehleri tokuşturduk. Grappa gerçekten çok sertti.
“Bir tane daha ister misin?”
“Tabii,” dedim.
İkinci kadehi de devirdik; Rinaldi şişeyi aldığı yere koydu sonra aşağıya indik. O sıcakta kasabada yürümek kolay değildi ama, nerdeyse güneş batacaktı. Hava da oldukça güzeldi. Savaştan önce Almanlar'ın yaptırdığı villa İngiliz hastanesi olarak kullanılıyordu. Miss Barkley bahçedeydi, yanında bir başka hemşire daha vardı. Ağaçların arasında beyaz önlüklerini görünce onlara doğru yürüdük. Rinaldi selam verdi, ben de selamladım ama pek resmi değildi selamım. “Nasılsınız?” dedi Miss Barkley. “İtalyan değilsiniz galiba?”
“Hayır, değilim.”
“Orduda sayılmam. Yaralılara bakıyorum.”
“Olsun, yine de garip. Neden bu işe girdiniz?”
“Bilmem,” dedim. “Zaten her şeyin bir nedeni yoktur ki...”
“Yok mudur? Ama her şeyin bir nedeni olduğunu söylerler.”
“Bravo.”
“Hep böyle mi konuşacağız?”
“Yoo,” dedim.
“Oldu öyleyse.”
“Bu baston ne?” diye sordum. Miss Barkley'in boyu oldukça uzundu. Üstünde hemşire önlüğüne benzer bir giysi vardı. Sarışındı, teni bronzlaşmıştı, gözlen griydi. Bana kalırsa çok güzeldi. Oyuncak kamçıya benzeyen, meşin sarılı bir baston vardı elinde.
“Geçen yıl ölen bir delikanlının bastonu.”
“Özür dilerim.”
“Çok iyi bir insandı. Benimle evlenecekti; Some'daki çarpışmada öldü.”
“Korkunç bir çarpışmaydı.”
“Yoksa siz de orada mıydınız?”
“Hayır.”
“Çarpışmayı bana sonra anlattılar,” dedi. “Ve bu küçük bastonu annesi yolladı. Eşyalarının arasından çıkmış.”
“Ne kadar nişanlı kaldınız?”
“Sekiz yıl. Birlikte büyüdük.”
“Neden evlenmediniz?”
“Bilmem,” dedi. “Aptallık ettim. Onunla evlenebilirdim ama belki de daha kötü sonuçlar doğabilirdi.”
“Anlıyorum.”
“Hiç kimseyi sevdiniz mi?”
“Hayır,” dedim.
Bir sıraya oturduk. Ona bakarak:
“Ne güzel saçlarınız var,” dedim.
“Beğendiniz demek.”
“Çok.”
“Nişanlım ölünce az kalsın saçlarımı kökünden kesecektim.”
“Sahi mi?”
“Onun için bir özveride bulunmak istiyordum, isteseydi kendimi bile onun için adayabilirdim. Ama savaşa gitmek istedi.” ikimiz de birkaç saniye konuşmadık.
“O zaman hiçbir şeyden haberim yoktu. Onun için kötü olur sandım. Belki dayanamaz diyordum ama, öldü işte. Her şey bitti.”
“Sanmam.”
“Evet,” dedi. “Her şey bitti.”
Öteki hemşireyle konuşan Rinaldi'ye baktık.
“Arkadaşınızın adı ne?”
“Ferguson. Helen Ferguson. Arkadaşınız doktor, değil mi?”
“Evet, çok iyi bir insandır.”
“Bu güzel işte. Çünkü cephenin yakınlarında iyi bir doktora pek rastlanmaz. Cepheye yakınız, değil mi?”
“Oldukça.”
“Garip bir cephe,” dedi. “Ama güzel bir yer. Yeniden saldırıya geçecekler mi dersiniz?”
“Sanırım.”
“Öyleyse bize de iş düşer. Burada işsizlikten canımızsıkılıyor.”
.”Uzun zamandan beri mi hemşirelik yapıyorsunuz?”
“1915'in sonundan beri. Bu işe onunla birlikte başladım. Anımsıyorum da; saçma bir düşünce vardı kafamda: belki bulunduğum hastaneye gelir diyordum. Bir kılıç yarasıyla; başı sargılar içinde. Ya da omuzundan yaralanmış olarak. Çok şairane bir şey.”
“Burası zaten şairane bir cephe” dedim.
“Evet,” dedi. “Fransa'nın ne durumda olduğunu kfmse bilmiyor. Bilselerdi böyle olmazdı. Aslında nişanlım kılıçla yaralanmadı, paramparça etmişler.”
Sesimi çıkarmadım.
“Hep böyle mi sürecek dersiniz?”
“Hayır.”
“Peki nasıl?”
“Bir yerden patlama verecek elbet.”
“O patlamayı biz Fransa'da vereceğiz. Savaş Somme'daki gibi sürerse bizde de patlama olabilir.”
“Burada olmaz,” dedim.
“Emin misiniz?”
“Evet, geçen yaz bal gibi de direnebildiler.”
“Hiç sanmıyorum.” dedi.
Miss Ferguson ile konuşan Rinaldi'nin yanına gittik.
Rinaldi, İngilizce olarak Miss Ferguson'a “İtalya’yı seviyor musun?” diye soruyordu.
“Oldukça.”
Rinaldi başını sallayarak, “Anlamadı ben,” dedi.
“Bastante bene (oldukça),” diyerek İtalyancaya çevirdim. Yine başını salladı: “Kötü. Demek İngiltere’yi hâlâ seviyorsunuz?”
“Pek sevmem. Çünkü ben bir parça İskoçyalı sayılırım.”
Rinaldi şaşkınlıkla bana bakıyordu.
İtalyanca, “İskoçyalıymış,” dedim. “Onun için İskoçya'yı İngiltere’den çok seviyor.”
“İyi ama İskoçya, İngiltere sayılmaz mı?”
Sözlerini İngilizceye çevirdim.
Miss Ferguson Fransızca, “Fas encore (henüz değil)” dedi.
“Yok canım?”
“Elbette. İngilizleri pek sevmeyiz biz.”
“O başka. Hem İskoçyalıymış. İşi büyütmeyelim.”
Bir süre sonra iyi geceler deyip ayrıldık. Eve dönerken Rinaldi, “Miss Barkley benden çok senden hoşlandı,” dedi. “Her şey apaçık ortada. Ama o İskoçyalı kız da çok tatlı.”
“Olabilir,” dedim. “Demek kızı sevdin?”
“Hayır,” dedi Rinaldi.