| Poliamid (PA) lifleri
Boyama öncesinde materyalden gelen afinite farklılıklarının giderilmesi ve kırışıklık oluşma hassasiyetinin azaltılması için, kumaşlara genellikle bir ön fiksaj işlemi yapmak gerekmektedir. Ön fiksaj işlemi ramözde yapılabilir.
Poliamid lifleri (PA 6 ve PA 6,6) çeşitli türdeki boyalarla rahatlıkla boyanabilir. Hidrofobik yapıları nedeniyle, dispers boyalarla (non-iyonik) boyanabildikleri gibi, asit, bazik, reaktif ve 1:2 metal kompleks (iyonik) boyalarla da boyanabilirler. Uygulamada artan bir şekilde egalizasyon tipi asit boyaları kullanılmaktadır. Kullanılan boyalar şunlardır:
-
Dispers boyalar - Poliamid liflerin boyanmasında kullanılır. Özellikle açık renkler için uygulanır. Materyal asetik asitle sağlanan asidik ortamda (pH 5) boyanır. Flotteye daima bir egaliz maddesi ilave edilir.
-
Asit boyaları - Yüksek afiniteli boyalarda, flotte başlangıçta yeterince alkali olmalıdır, boya alımını arttırmak için pH yavaş yavaş düşürülür. Optimal boya alımı ve düzgün boyama, sıcaklık profilinin kontrolü ile de sağlanabilmektedir. Egalizasyon etkisini arttırmak için normal olarak yardımcı maddeler (anyonik, katyonik, non-iyonik yüzeyaktif maddeler) kullanılır. Çoğunlukla sintanlar (sentetik tanenleme maddeleri) ile art işlem gerekir. Materyal 70–80 °C’da işlem görür ve daha sonra durulanır.
-
Metal kompleks boyaları - Boyama koşulları, amonyumsülfat ve asetik asit ilavesi ile sağlanan zayıf asidik ortamdan, yüksek afiniteli boyalar için nötr veya orta kuvvette alkali ortama kadar değişmektedir. Yüksek afiniteli boyalar için flotteye genellikle amfoterik ya da non-iyonik egaliz maddeleri eklenmektedir.
-
Reaktif boyalar - Prensip olarak yün için kullanılan reaktif boyalar poliamid için de uygundur. Boyama prosesi, zayıf asidik ortamda (pH 4,5–5) gerçekleştirilir. Boyama işlemi 20 – 45 °C’da başlar ve daha sonra sıcaklık kaynama noktası civarına yükseltilir. Art işlem adımında, non-iyonik yüzeyaktif maddeler ve sodyumbikarbonat veya amonyak kullanılmaktadır.
Poliamid lifleri için en çok kullanılan boyarmaddelerin ve boyama tekniklerinin özet aşağıdaki tabloda verilmektedir:
Dostları ilə paylaş: |
