Eşleştirme Projesi tr 08 ib en 03

Ön terbiye, boyama, apreleme, baskı, yıkamada daha az tehlikeli kimyasalların kullanımı

Kalıcı organik kirleticiler (POP) endüstriyel proseslerde ve yakma proseslerinde istemsizce üretilir ve salınır. İstemsiz üretimden kaynaklanan salınımları azaltmaya veya ortadan kaldırmaya yönelik önlemler, Kalıcı Organik Kirleticilere ilişkin Stockholm Sözleşmesi’nin 5. Maddesi’nce düzenlenmektedir. Antropojenik kaynaklardan ortaya çıkan salımlar, bu maddeye uygun şekilde azaltılmalıdır. Sözleşme’nin amacı, bu gibi maddelerin sürekli olarak azaltılması ve uygulanabilir olduğunda nihai olarak bertaraf edilmesidir.

Stockholm Sözleşmesi’nde tanımlanmış, istemsizce üretilen ve salınan kalıcı organik kirleticiler şunlardır:

• 
  Poliklorlu dibenzodioksin ve dibenzofuranlar (sırayla PCDD’ler veya basitçe dioksinler, ve PCDF’ler veya basitçe furanlar)
  
• 
  Heksaklorobenzen (HCB)
  
• 
  Poliklorlu bifeniller (PCB2’ler)
  
• 
  Pentaklorobenzen
  

Proseslerde kullanılan kimyasallar aracılığıyla tekstil ürünlerine geçen zararlı maddelerden kaçınmak için aşağıda yer alan teknikler kullanılabilir:

Tekstil ürünleri ve derinin boyanması (kloranil kullanarak) ve aprelenmesi (alkali ekstraksiyon yöntemiyle)

Hem tekstil ürünlerinde hem de deride diyoksin (PCDD-poliklorlanmış dibenzodioksin) ve furan (PCDF-poliklorlanmış dibenzofuran) kirliliği bulunmuştur. Tekstil ürünleri ve derilerde PCDD ve PCDF bulunmasının sebebi, ham maddeleri (pamuk, yün ve diğer iplikler ile deri) korumak amacıyla özellikle penaklorofenol ve kloronitrofenol olmak üzere klor kimyasallarının ve diyoksinlerle kirlenmiş boyaların kullanılmasıdır. Daha düşük miktardaki PCDD ve PCDF’ler, apre sırasında ya da proses esnasında ortaya çıkan çamurun yakımı sırasında oluşabilir.

Sıralanan bu boya pigmentlerinin alternatifleri mevcuttur, dolayısıyla bu maddeler uygulanmamalıdır.

Penaklorofenol ve kloronitrofenol’e yönelik bazı aternatifler şu şekilde sıralanabilir: Ortofenil fenol (OPP), 4-kloro-3-metilfenol (CMK), 2-N-oktil-4-izotiyazolin-3-keton (OIT).

Mevcut en iyi teknikler göz önünde bulundurulduğunda, tekstil ürünleri ve derinin PCDD / PCDF’lerle kirlenmesini önlemek için kullanılacak ilk ve en önemli yöntem ürün zincirlerinde diyoksinlerle kirlenmiş boya ve biyositleri kullanmamaktır. Bu maddeler kullanıldığı takdirde, düşük konsantrasyonlu partiler (başka bir şekilde damıtılmış ya da saflaştırılmış maddeler) tercih edilmelidir. PCDD/PCDF oluşumdan kaçınmak için tekstil ürünlerinin, döşemelerin, deri ve halıların yakılmasından olabildiğince kaçınılmalıdır.

Atık su arıtımı ve flotasyon ürünlerinden kaynaklanan çamurun yakılması esnasında PCDD/PCDF oluşumu ve emisyonlarından kaçınmak için, “Mevcut en iyi tekniklere ilişkin kılavuz ilkeler ve en iyi çevre uygulamalarına ilişkin geçici kılavuz ilkeler” (PNUMA 2008) [“Guidelines on best available techniques and provisional guidance on best environmental practices (PNUMA 2008)] belgesinde belirtilen mevcut en iyi teknikler ve en iyi çevre uygulamaları kullanılmalıdır. Bununla birlikte diğer çevre dostu teknikler de göz önünde bulundurulmalıdır.

Alternatifler

(2-benzotiazol tiol) metil tiyosyanat TCMTB; Tescil numarası CAS 21564-17-0

Orto-fenilfenol PP; Tescil numarası CAS 90-43-7

4-kloro-3-metilfenol CMK; Tescil numarası CAS 59-50-7

2-N-oktil-4-izotiyazolin-3-one OIT; Tescil numarası CAS 26530-26-1

3.