Proses esnasında tüketimlerin karşılaştırma tablosu
-
|
Geleneksel
|
Ozon
|
Yıkama süresi
|
45 dakika
|
28 dakika
|
Soğuk su
|
Evet
|
%35 - %40 daha az
|
Sıcak su
|
Evet
|
Hayır
|
Ozonlu su
|
Hayır
|
Evet
|
Alkali
|
Evet
|
%55 daha az
|
Deterjan
|
Evet
|
%50 daha az
|
Ağartıcı
|
Evet
|
Hayır
|
Renk koruyucu
|
Evet
|
Hayır
|
Nötrleştirici (asit)
|
Evet
|
Hayır
|
Yumuşatıcı - bakterisit
|
Evet
|
Hayır
|
Tablo 6.1. Proseslerdeki tüketimlere ilişkin karşılaştırma.
Temizleme teknolojilerinin karşılaştırması
|
Mevcut
|
Ozon (O3)
|
1. Deterjanların nüfuz etmesini sağlamak için kumaşı yumuşatmak.
|
Sıcak su
|
Ozon
|
2. Kirlerin yok edilmesi ve dekompozisyonu.
|
Alkali (pH 13 – 14)
|
Ozon, pH değerini 8.5 ile 9.0 aralığına çıkararak kirlerin dekompozisyon sürecini başlatır
|
3. Kirleri yakalama.
|
Yumuşatıcı
|
Yumuşatıcı
|
4. Bakterisit ve ağartıcı.
|
Oksidan
|
Ozon
|
5. pH nötralizasyonu (= 7.5).
|
Asit
|
Gerekli değil
|
6. Doku üzerinde asit ve bazların reaksiyonlarını dengelemek.
|
Kumaş yumuşatıcısı
|
Gerekli değil
|
Tablo 6.2. Temizleme teknolojilerinin karşılaştırılması
Doğrudan enjeksiyonlu ozon ile yıkama sisteminin diğer avantajları:
-
• Ağartma derecesi artarak yaklaşık %20 seviyesine ulaşır.
-
• Çekme payı %21 oranında azalır.
-
• Gerilme gücü %20’nin üzerinde artar.
-
• 100 yıkama sonrasında polimerizasyon derecesi %65 daha yüksektir.
Bir ispanyol firması olan “Jeanología” bu teknikle çalışmakta ve özellikle kot kumaşlarda çok iyi sonuçlar almaktadır.
Geliştirme aşamasında olan teknikler
Bu alt bölümde, henüz geliştirme aşamasında olan ve küçük ölçekte test edilen tekniklere yer verilmiştir. Bunlar henüz endüstriyel ölçekte kullanılmaya başlanmamış, fakan ön sonuçları umut vaat eden tekniklerdir.
Membran teknolojileri
Bu prosesin kilit unsuru organik buharı havadan ya da diğer soy gazlardan ayırmak için kullanılan yeni membran maddesidir. Membran, spiral haline gelecek şekilde yuvarlanmış üç katmanın bileşimiyle oluşur. Gaz, membran içine nüfuz edebilen organik buharla birlikte girer ve spiralden geçerek iç boruya doğru ilerler. Hava, membranın yüzeyi boyunca akarak membranı terk eder ve ardında bir hava akışı bırakır. Gerekli ayrılma seviyesini sağlayarak yeterli kapasiteye ulaşmak için modüller seriler halinde ya da paralel akış distribütörlerine bağlıdır.
Membranlı sistemler (hacim olarak) 5,000 p.p.m’den fazlasını içeren gaz akıntılarını arıtmaya uygundur. Maliyet giren akışın oranına göre yükselir fakat organik buhar konsantrasyonundan nispeten bağımsızdır.
Bu teknoloji, yeni ortaya çıkmış bir teknolojidir ve yeni uygulama alanları arayışındadır. Mevcut uygulamalar kimyasal reaktörler, soğutma, sterilizasyon, hastanelerdeki sterilizasyon ve organik buhar geri kazanımı gibi gibi proseslerde uygulanmaktadır.
Boyama prosesinde çözücü olarak süperkritik akışkanların kullanımı
Süperkritik akışkanların, aktif maddelerin imprenyesi veya boyama prosesi esnasında çözücü olarak kullanılmalarının büyük ekonomik ve ekolojik avantajları vardır. Süperkritik CO2 (CO2-SC) ile boyamanın aşağıdaki faydaları vardır:
Proses esnasında su kullanımını engelleyerek kirletici özellikte deşarjların üretimini azaltır.
Diğer kimyasalların kullanımını gerektirmez böylece kullanılmamış boyama veya imprenye kimyasallarının tekrar kullanılmak üzere geri kazanımı gerçekleştirilebilir.
Bu teknoloji halen geliştirilme aşamasındadır, ve gıda sektörü ve tekstil sektöründeki uygulaması çok ilginçtir. Bu teknoloji ambalajlara uygulanarak içerdikleri gıdanın daha uzun ömürlü olmasını sağlayacak özellikler kazandırmaktadır.
Islak serim (Wet-Laid) teknolojisi
Bu teknoloji ıslak bir ortamda dokusuz materyal (non-tissue) elde edilmesine dayanmaktadır, ve en büyük avantajları kimyasal kullanılmaması ve proses esnasında suyun tekrar kullanılabilmesidir.
Bu teknoloji sayesinde eğirme, dokuma ve terbiye adımlarında elde edilen atıklar ham madde olarak kullanılır. Bu atığın kullanımı, atık üretimini en aza indirir.
Genel olarak proses aşağıdaki adımlardan oluşur:
-
Liflerin su içerisinde difüzyonu.
-
Dokusuz materyalin bir elek ile filtrelenmesi sonucu sürekli formasyon sağlanması .
-
Dokuzuz materyallerin partiler halinde konsolide edilmesi, kurutulması ve düzenlenmesi.
Resim: AITEX
Lifin hazırlanması- Laminatın oluşturulması- Kurutma
Dokusuz kumaş (non-woven) üretimi amacıyla ıslak serme proseslerinde kullanılabilecek olan lif formundaki tekstil materyallerinin çok çeşitli olması nedeniyle bu materyaller faklı alanlardan uygulanmaktadır: inşaat, ses yalıtımı, filtreleme, kompozitler, kozmetik, medikal-sağlık sektörü, vb.
Aşağıda, materyalin yapısına bağlı olarak ıslak serme (Wet-Laid) teknolojisi ile geliştirilen dokusuz kumaşların muhtemel uygulamaları verilmiştir:
Ağaç hamuru> Maliyeti düşürmek ve dokusuz kumaşın (non-woven) yapısını iyileştirme amacıyla diğer liflerle birlikte kullanılır.
Kendir> paketlenmiş et, poşet çaylar, elektrikli süpürge torbaları, tıbbi bakım amaçlı yapışkan bant
Pamuk> Tıbbi ve kişisek bakım için emici ürünler
Aramid elyaflar> Teknik parçalar
Sisal elyaflar> tek kullanımlık dokular. Tıbbi ve kişisel bakım ürünleri.
Polyester> tıbbi malzemeler, yapışkan bantlar
Nylon> giysilerin iç astarları
Poliolefinler> filtreler, termofiksaj uygulanmış kumaşlar
Cam> çatılari zeminler, kondensatörler ve piller,
PVA> binder lifi veya rayon yerine kullanım
Vinyon> Poşet çaylar ve sıcak conta gerektiren diğer uygulamalar
AITEX (İspanyol bir tekstil teknolojisi enstitüsü), yaklaşık 500 mm üretim enine ve 20°’lik bir eğime sahip bir ıslak serim (wet-laid) pliot tesisine sahiptir. Bu tesis 1-10m/dak. üretim oranında da çalışabilmektedir.
Aşağıdaki tablo bu bölümde tanımlanan gelişmekte olan teknikleri göstermektedir:
GELİŞMEKTE OLAN TEKNİKLER
|
Yeni teknolojiler (halihazırda uygulanan)
|
Yeni teknolojiler (gelişmekte olan)
|
Akışkan yatakta çözücü geri kazanımı için kullanılan ekipman
|
X
|
|
Uçucu organik bileşiklerin geri dönüşümüne yönelik adsorpsiyon ve geri dönüşüm sistem
|
X
|
|
Polimerik adsorbanlar
|
X
|
|
Eco-Smart Durulama
|
X
|
|
Avitara Group Boyarmaddeleri
|
X
|
|
Oksitleyici kimyasalların yerine ozon kullanılması
|
X
|
|
Membran teknolojisi
|
|
X
|
Boyama prosesinde çözücü olarak superkritik akışkanların kullanımı
|
|
X
|
Islak serme (Wet-Laid) teknolojisi
|
|
X
|
Table 6.2. Gelişmekte olan teknikler
Dostları ilə paylaş: | 
