Eşleştirme Projesi tr 08 ib en 03

KİMYASAL KULLANIMI

Kullanılan kimyasallar, tekstil prosesinin türüne bağlıdır: boyama, bitim, beyazlatma... Her bir aşamaya bağlı olarak daha çok ürün kullanılır veya tam aksine, eğirme için söz konusu olduğu gibi, kullanmaya gerek görülmez. İspanyol ve Türk Firmaların verileri aşağıda verilmiştir (ilk tablo ham maddeler, ikinci tablo yardımcı maddeler içindir):

	İSPANYOL FİRMALAR				TÜRK FİRMALAR
HAM MADDELER (ton/yıl)	Firma 1 Tekstil terbiye	Firma 2 Tekstil terbiye	Firma 3 boyama bobin ve leventleri	Firma 4 Tekstil terbiye	Firma 1 Tekstil terbiye	Firma 2 Tekstil terbiye	Firma 3 Tekstil terbiye
Sülfürik asit	90				0		0,1
Sodyum hidroksit	170			50	298
Hidrojen peroksit	48			67	37,5	49	197
Asetik asit	3			9	5,4	138	78
Deterjanlar ve yıkama preparatları	54				191,6	42	116
Sodyum klorür				90	44,1		8651
Sentetik organik ve inorganik boyama maddesi ve boyama preparatları				14	200	108
Formik asit				27	0		1
Sentetik organik ve inorganik boyalar, boyama preparatları				7			237
Diğer (Lütfen belirtiniz)

Tablo 3.9. Bazı İspanyol ve Türk firmalarında ham madde tüketimi

		İSPANYOL FİRMALAR			TÜRK FİRMALAR
YARDIMCI MADDELER (ton/yıl)	Firma 1 Tekstil terbiye	Firma 2 Tekstil terbiye	Firma 3 boyama bobin ve leventleri	Firma 4 Tekstil terbiye	Firma 1 Tekstil terbiye	Firma 2 Tekstil terbiye	Firma 3 Tekstil terbiye
Binderler	1045		1045		54
Dispergatörler	2410		2410	8210
Fiksatörler	98200	73041	98200	1350
Tuzlar	52100 (sodyum hidrosülfit)	155700	52100 (sodyum hidrosülfit)	162000	1125	8841
Asitler	55000	36474	55000	40500	90
Kompleks oluşturucu maddeler	8700	1939	8700	4050
Yüzey aktif maddeler		8167		16650	191,6
Köpük önleyici maddeler		1044		1710	4
Egalize maddeleri		41625		2475
Retarderler				10800	2,1
Sodyum Karbonat / Sodyum Bikarbonat					136
Apretanlar					45
Diğer (Lütfen belirtiniz)

Tablo 3.10. Bazı İspanyol ve Türk firmalarında yardımcı madde tüketimi

7. ENERJİ TÜKETİMİ

Tekstil sektöründeki enerji tüketimi, prosesin optimize edilme derecesine bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Enerji tüketiminin azaltılmasını mümkün kılan sistemler bulunmaktadır, örneğin ısı esanjörleri, soğutma sistemleri, buhar yoğuşturucuları veya birleşik üretim sistemleri. İspanyol ve Türk firmalardan alınan ilgili veriler aşağıda verilmiştir:

		İSPANYOL FİRMALAR			TÜRK FİRMALAR
ENERJİ	Firma 1 Tekstil terbiye	Firma 2 Tekstil terbiye	Firma 3 boyama bobin ve leventleri	Firma 4 Tekstil terbiye	Firma 1 Tekstil terbiye	Firma 2 Tekstil terbiye	Firma 3 Tekstil terbiye
Doğal Gaz (MWh)	28700	26912	9209	13252	66807	16102	27172
Dizel (m^3)		11			0		20
Elektrik enerjisi (MWhe)	2875	4139	1652	1506	11750	4829	11660

Tablo 3.11. Bazı İspanyol ve Türk firmalarında enerji tüketimi

8. HALI ALT SEKTÖRÜNÜN OLUŞTURDUĞU TİPİK EMİSYONLAR

Bu bölümdeki tablolarda İspanya’da halı sektöründe yer alan, üretim kapasitesi > 10 T/yıl olan 4 şirkete karşılık gelen değer aralıkları ve AB’deki halı üretim şirketlerinin tekstil sektörü MET Referans Dokümanında belirtilen tipik ortalama değer aralıkları aşağıda gösterilmiştir.

1. Ham maddeler

Halı imalatı sektöründe tüketilen başlıca kimyasallar aşağıda verilmiştir:

Ham maddeler (T/yıl)	İSPANYOL FİRMALAR	AB’deki tipik aralıklar (MET Referans Dokümanından)
Boyar maddeler	3000 – 5000T/yıl	3 – 7 kg/tn tekstil
H2SO4	30 – 50T/yıl	36 – 140 kg/tn tekstil
H2O2	40 – 60T/yıl
CH3-COOH	3 – 5T/yıl
Deterjanlar^1	– 11T/yıl	1-5kg/tn tekstil
Su m^3/yıl	50000 – 65000 m^3/yıl	35 – 54 m^3/tn tekstil

Tablo 3.12. İspanya ve AB’deki halı üretim şirketlerinde ham madde tüketim aralığı tablosu

2. Enerji tüketimi

(10 T/gün kapasiteli) halı üretim tesislerindeki ortalama enerji tüketimi değerleri aşağıdaki gibidir:

	İSPANYOL FİRMALAR	AB’deki tipik aralıklar (MET Referans Dokümanından)
Elektrik enerjisi Mw/h	900 – 1200 Mw/h	11- 15 GJ / tn tekstil
Enerji Gaz yağı T/yıl	0,5 – 1
Enerji Akaryakıt T/yıl	400 - 600

Tablo 3.13. İspanya ve AB’deki halı üretim şirketlerinde enerji tüketimi aralığı

3. Atmosfere Emisyonlar (kazan)

Hava emisyonları, halı imalatı firmalarında sıkça kullanılan kazanlardan kaynaklanabilmektedir. Kimi firmalara ait bazı değerler aşağıda belirtilmiştir:

	İSPANYOL FİRMALAR	AB’deki tipik aralıklar (MET Referans Dokümanından)
ATMOSFERE EMİSYONLAR (KAZAN)		Miktar belirtilmemiştir
SO2 (mg/Nm^3)	600 – 800
NOx (ppm)	700 - 900
CO (ppm)	6 - 9
CO2 (%)	%8 - 10

Tablo 3.14. İspanya ve AB’deki halı üretim şirketlerinde atmosfere emisyon değerlerinin aralığı.

4. Atık su emisyonları

Aşağıdaki tabloda, halı üretim şirketlerinin atık su parametrelerine ilişkin tipik değerleri, MET Referans Dokümanında tekstil sektörü için belirlenen referans değerleri ile birlikte gösterilmektedir:

ATIK SU	İSPANYOL FİRMALAR	AB’deki tipik aralıklar (MET Referans Dokümanından)
pH	6 – 8	6 - 9
Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ) (mg O2/l)	400 - 800	1500- 1700
BOİ5 (mg O2/l)	300 - 500	80 - 750
Toplam Kjeldal Azotu (mg/l)	17 - 50	Miktar belirtilmemiştir
Askıda Katı Madde (mg/l)	20 - 40	50 – 150
İletkenlik (µS/cm)	3000 - 7000	1000 – 8000
Cl^-(mg/l)	500 - 2000	Miktar belirtilmemiştir
Deterjanlar ^2(mg/l)	0,5 - 3	Miktar belirtilmemiştir

Tablo 3.15. İspanya ve AB’deki halı üretim şirketlerinin atık su analiz sonuçlarının aralıkları

5.