Eşleştirme Projesi tr 08 ib en 03

Kimyasalların kullanımı

Kimyasal ürünlerin kullanılmasında alınacak başlıca tedbirler şunlardır:

MET şu şekildedir :

1. 
   Tekstil zincirinde kullanılan kimyasalların çevresel sürdürülebilirlik ilkelerine göre ikame veya bertaraf edilmesidir (“28142 sayılı Tekstil Sektöründe Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrol Tebliği”nin A.2.2.3 ve A.2.2.5 sayılı bölümlerine denk gelir).
   

Yüzeyaktif maddeler tekstil sanayinde çok farklı amaçlarla (örneğin, deterjanlar, lubrikantlar, vb.) kullanılmaktadır. Bazı yüzeyaktif maddeler, biyobozunurluklarının zayıf olması ve sudaki canlılar için zehirli olması nedeniyle sorunli sayılmaktadır. Son zamanlarda endişeler APEO ve özellikle NPE üzerinde yoğunlaşmaktadır. APEO için başlıca alternatifler yağ alkolü etoksilatlarıdır, fakat diğer yüzeyaktif maddelerin yerine de kullanılabilecek olan ve atık su arıtma tesislerinde biyolojik olarak kolayca bozunabilen veya elimine edilebilen ve zehirli metabolitler oluşturmayan maddeler de mevcuttur. MET, alkilfenoletoksilatlar ve diğer tehlikeli yüzeyaktif maddeler yerine, atık su arıtma tesislerinde kolayca biyolojik olarak bozunabilen veya elimine edilebilen ve zehirli metabolitler oluşturmayan ürünleri kullanmaktır.

Çoğu zaman kompleks oluşturucu madde kullanımından da kaçınmak mümkündür. Yine de kullanılmaları gerektiğinde ise, klasik iyon tutucu maddelere bir alternatif olarak, biyolojik olarak kolayca bozunabilen ya da en azından elimine edilebilen ve molekülünde N veya P içermeyen bileşikler (örneğin, polikarbonatlar, poliakrilatlar, glikonatlar, sitratlar ve bazı şeker-akrilik asit kopolimerleri) mevcuttur. Bazı durumlarda daha yüksek miktarların kullanılması gerekli olsa da, maliyetler karşılaştırılabilir düzeydedir. Ön arıtma ve boyama proseslerinde kompleks yapıcıların kullanımından kaçınmak veya kullanımını azaltmak, ve biyolojik olarak bozunabilen veya elimine edilebilen kompleks oluşturucuları seçmek gerekir.

Köpük önleyici maddeler çoğunlukla madeni yağ esaslıdır. Madeni yağ içermeyen ürünlerdeki tipik aktif bileşikler silikonlar, fosforik esterler, yüksek moleküllü alkoller, flor türevleri ve bu bileşiklerin karışımlarıdır. Silikonlar atık sudan sadece biyolojik olmayan (abiyotik) işlemler ile elimine edilir ve belirli konsantrasyonların üzerinde bulunduklarında oksijenin aktif çamura transferini/difüzyonunu engeller. Tribütilfosfatlar yoğun bir kokuya sahip olan kuvvetli tahriş edici maddelerdir. Yüksek molekül ağırlığına sahip alkoller ise, yoğun bir kokuya sahiptir ve sıcak flottelerde kullanılamaz. Bunların kullanımlarını aşağıda belirtildiği şekilde engellenir veya azaltılır:

• 
  Flottenin kumaş hareketi ile çalkalanmadığı yerlerde flottesiz air-jetlerin kullanımı,
  
• 
  İşlem flottesinin başka bir prosesde ısıtma ve soğutma amacıyla tekrar kullanımı,
  
• 
  En önemli özelliği yüksek derecedeki biyolojik olarak elimine edilme oranları olan, ve mineral yağ içermeyen köpük önleyici maddelerin seçilmesi.
  

2. 
   Boyama ve yumuşatıcıların uygulanması için bağımsız ekipmanların kullanılması ve aynı zamanda katyonik yumuşatıcıların kullanılması sonucunda yıkama banyolarının yeniden kullanımı, aktif madde konsantrasyonunun arttırılması ve sonuç olarak ürün kayıplarının belirgin şekilde azaltılması mümkün olacaktır. Örneğin: emdirme makineleri (fulardlar), açık formda kumaşların üzerine boyaların ve/veya diğer kimyasalların uygulanması için kullanılır. Kumaşlar emdirme haznesinden geçerek flotteyi emer. Kumaş hazneyi terk ettikten sonra, silindirlerin arasından gerçirilerek sıkılır. Alınan sıvının miktarı bu iki silindir tarafından uygulanan basınca, kumaşın taşınma hızına ve substratın türüne bağlıdır. Haznedeki flotte seviyesi, kumaş tarafından çekilen sıvıyı telafi edecek şekilde otomatik olarak idame ettirilir. Sıvı, sıcaklıktaki ve/veya konsantrasyondaki değişiklikleri önlemek için sirkülasyon halinde tutulur (“28142 sayılı Tekstil Sektöründe Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrol Tebliği”nin B.2.19 bölümünde anlatılan teknikle ilgilidir).