Eşleştirme Projesi tr 08 ib en 03

Eşleştirme Projesi TR 08 IB EN 03

IPPC – Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrol

T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

Petrol rafinerileri için MET kılavuzu

Project TR-2008-IB-EN-03

Faaliyet No: 2.1.4.d.3

Hazırlayanlar:

Marta Tejedor

Luis Suárez

Joan Ramon Cabello

Cesar Seoánez

Pervin Ercavuz

İlksen Önbilgin

Çisem Yigit

Ahmet Türküm

Yavuz Yücekutlu

Ersin Gürtepe

Ece Tok

Şaziye Savaş

Özlem Gülay

Önder Gürpınar

Kasım 2012

1GİRİŞ 2

2TÜRK RAFİNERİ SEKTÖRÜ HAKKINDA GENEL BİLGİ 4

2.1RAFİNERİ SEKTÖRLERİNDE ENDÜSTRİYEL EMİSYONLAR DİREKTİFİNİN UYGULANMASI 4

2.1.1Endüstriyel emisyonlar direktifinin izin gerekliliklerini aktaran Ulusal Mevzuat. Sektörde yürürlükte olan diğer sektörel mevzuat. 4

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2010/75/EU sayılı Endüstriyel Emisyonlar Direktifi’nin Bölüm 1 ve 2’sinde belirtilen izin gerekliliklerini aktaracak Entegre Çevre İzinleri Yönetmeliği taslağı üzerinde çalışmaktadır. Bu yeni yönetmeliğinuygulanmasına dair açıklamalar kılavuz doküman olan “Entegre Çevre İzinleri: Başvuru sahipleri için yardımcı kılavuz”da verilmiştir. 4

2.1.2Bu Mevzuat ile düzenlenen ve bu kılavuzun kapsamında olan tesisler 4

2.1.3Entegre Çevre İznine başvuru için idari prosedür 4

2.2Türkiye’deki rafineri proseslerinin genel görünümü 4

2.3Petrol RafineriTesislerinin çevre üzerindeki etkileri 6

2.3.1Hava Emisyonları 7

2.3.2Su Kullanımı ve Atık su boşaltımı 8

2.3.3Atık üretimi ve yönetimi 9

2.3.4Toprak ve Yer altı suları kirliliği 11

3UYGULAMALI PROSESLER VE TEKNİKLER; TEKNOLOJİK PROSESLERİN AÇIKLAMASI 13

3.1Tuz giderme(Desalting) 13

3.2Birincil distilasyonüniteleri 14

3.3Katalitik Reformer (dönüştürme) 18

3.4Hidrojen ile Muamele ve Sülfür Giderme Prosesleri 21

3.5Ürün işleme 27

3.6Gaz ayırma prosesleri 31

3.7İzomerizasyon 32

3.82Vis-kırma ve diğer termal dönüşümler 33

3.8.1Vis-kırma 33

3.8.2Termal gazyağı ünitesi 35

3.9Katalitik kırma 36

3.10Koklaştırma prosesleri ve kok kalsinasyonu 39

3.11Hidrokraking (Hidrojen ile Kırma) 45

3.12-Alkilasyon 49

3.13Eterleştirme 52

3.14Baz yağı üretimi 56

3.15Bitüm üretimi 60

3.16Petrokimyasalların üretimi: polimerleşme 62

3.17Yardımcı ve tamamlayıcı donanımlar 64

3.17.1Rafineri malzemelerinin depolanması ve taşınması 64

3.17.2Hidrojen üretimi 66

3.17.3Soğutma sistemleri 73

3.17.4Enerji sistemleri 76

3.17.5Emisyon azaltma teknikleri 86

4MEVCUT EMİSYON SEVİYELERİ, ENERJİ VE HAM MADDE TÜKETİMİ 87

4.1Hava ve koku emisyonu; Hava kalitesi ve izleme 87

4.2Atık su boşaltımı ve kontrolü 88

4.3Atık Üretimi ve Bertarafı 89

4.4Gürültü ve vibrasyon 89

4.5Toprak ve yeraltı suyu riskleri 90

4.6Hammadde tüketimi 90

4.7Enerji tüketimi 90

5RAFİNERİ SEKTÖRÜ İLE İLGİLİ MEVCUT EN İYİ TEKNİKLER (MET’LER) 91

5.1Yakıt tüketimini düşürme ve ısıl/enerjik optimizasyon 96

5.2Havaya salınan emisyonları azaltmayı konu alan MET’ler 102

5.2.1Toz emisyonlarını azaltmak için teknikler ve BAT-AEL’ler 111

5.2.2SO2 emisyonlarını azaltmak için teknikler ve BAT-AEL’ler 121

5.2.3NOX emisyonlarını azaltmak için teknikler ve BAT-AEL’ler 139

5.2.4CO emisyonlarını azaltmak için teknikler ve BAT-AEL’ler 153

5.2.5UOB ve koku emisyonlarını azaltmak için teknikler ve BAT-AEL’ler 155

5.2.6 Diğer kirleticileri (ağır metaller, aromatik bileşenler, metan, vb.) azaltmak için teknikler ve BAT-AEL’ler 162

5.2.7 Tehlikeli bileşenlerin (PAH, dioksinler, klörürler, vb.) emisyonu 163

5.3Su tüketimi ve atık su boşaltımlarını azaltmak için MET 166

5.4Atık yönetimi için MET 175

5.5Toprak ve yeraltı sularını içeren riskler 180

5.6Çevre Yönetim Sistemleri. Çevre yönetimi için MET’ler 182

4.7 MET Sonuç bildirgeleri üzerine karşıt görüşlerin değerlendirilmesi 183

6EMİSYONLARIN ÖLÇÜMÜ VE İZLENMESİ 188

6.1Hava 190

6.1.1Emisyonlar 190

6.1.2Hava kalitesi 226

6.2Atık su tahliyeleri (emisyonlar) 237

6.2.1Parametre ve kirleticilerin seçilmesi ve raporlama 238

6.2.2Faaliyet koşulları ve ölçüm teknikleri 248

6.3Toprak ve yer altı suları 254

6.4Atıklar 257

6.5Gürültü 259

6.6Çevre İzleme ve Uygulama Planı 261

6.6.1ELD uyumluluğunun değerlendirilmesi 263

6.6.2Numune alma ve denetim sıklıkları 263

6.6.3Çevre İdaresine rapor verme sıklığı ve sistemleri 264

7RAFİNERİ SEKTÖRÜ İÇİN YAKLAŞAN TEKNİKLER 266

7.1Alkilasyon 266

7.1.1Katı asit teknolojisi 266

7.1.2İyonik likitler 267

7.2Baz Yağ Üretimi 268

7.3Katalitik kırma(kracking) 268

7.4Katalitik reformlama 268

7.5Koklaştırma 268

7.6Enerji sistemi 269

7.7Eterleşme 269

7.8Hidrojen üretimi 269

7.9Hidrojen kullanan prosesler 270

7.10Hidrokraking 271

7.11 İzomerizasyon 272

7.12 Birincil distilasyon 272

7.13 Ürün işleme 273

7.14 Atık gaz arıtımı 273

7.15 Atık su arıtımı 275

7.16 Diğer yaklaşan teknikler 276

7.16.1 Hava emisyonları ve atık su boşaltımının azaltılması ve mikro alg yetiştiriciliği ile biyoyakıt üretimi 276

7.16.2 Bir Rafineri Ortamında Karbon Fertilizasyonu ile Açık ve Yarı Kapalı Sistemlerde Hızlı Büyüme ve Yüksek Biyoenerji Potansiyeli olan Bitki Türlerinin Yetiştirilmesi 278

SÖZLÜKÇE 280

EK 1. İZİN BAŞVURU DOSYASININ DEĞERLENDİRİLMESİ ESNASINDA KULLANILACAK KONTROL LİSTESİ 283

EK 2. İZİN KOŞULLARINI OLUŞTURURKEN DİKKATE ALINMASI GEREKEN BREF’İN İLGİLİ BÖLÜMLERİ 286

EK 3. MET İLE İLİŞKİLİ EMİSYON DÜZEYLERİ VE TÜRK EMİSYON SINIR DEĞERLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI 287

HAVA EMİSYONLARI 287

SU EMİSYONLARI 290

1GİRİŞ

Bu kılavuz, T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının (ÇŞB) çevre politikalarını AB standartları ile uyumlaştırmak için yapmakta olduğu çalışmaların bir kısmını ele alıyor. Bu kapsamda kilit hedeflerden bir tanesi entegre izin sistemi oluşturulurken 2010/75/EU endüstriyel emisyonlar direktifi ile uyumlaştırmanın sağlanmasıdır. Sözkonusu direktif uyarınca yeni entegre izin sisteminde yer alacak çevresel koşullar bir dizi MEİT referans dokümanlarında (BREFler) tanımlanmış olan mevcut en iyi teknikler (MEİT) ve bunlarla ilintili emisyon sınır değerlerine dayandırılmalıdırlar.

Şu anda yeni entegre izin sisteminin uygulanmasına geçilmesi için hedef tarih 2015 yılıdır. Bu sistemkapsamında yer alan sanayi dalları için bir çok değişiklikler gündeme geleceğine göre, geçiş dönemini hem sanayiciler hem de yetkili mercii için mümkün olduğunca yumuşatabilmek için farkındalık yaratma araçlarıyla bazı önlemler alınmayabaşlanmalıdır.

Rafineri sektörü BREF’inin uzun oluşu ve kapsamının genişliği ayrıca bu sektörün Türkiye açısından önemi rafineri sanayii için MEİT Ulusal kılavuzu hazırlamamızın başlıca sebeplerini oluşturmaktadır. Bu kılavuz sadece sektörün tesislerine odaklanmış, daha anlaşılır ve sektörün Türkiye’deki karakteristiğine uyumlaştırılmış, ayrıca hem sanayi hem de bakanlık çalışanlarına yönelik pratik bilgiler içerecek şekilde hazırlanacaktır. Bunların yanısıra kılavuz, sektörün temel özelliklerini ve kirlilik önleme tekniklerini daha geniş kitlelere, basit ve anlaşılır şekilde ulaştırmak için bir araç olarak da hizmet edecektir.

Bu kılavuzun amaçları şunlardır :

• 
  Türkiye’de sektörün, mevcut uygulanan çevre mevzuatına atıfta bulunarak, çevresel performansı hakkında genel bilgi vermek (1.&3. bölümler).
  
• 
  Bu sanayii dalına özel proseslerin, teknolojilerin ve tekniklerin tanımlanması (Bölüm 2).
  
• 
  Çevresel performansı arttırmak amacıyla MEİTleri ve bazı yaklaşan teknikleri tartışmak ve yine bunlarla ilgiliolan emisyon sınır değer aralıklarınıtanıtmak (4.&6. bölümler).
  
• 
  Tesislerin çevresel etkilerini izlemek ve kontrol etmek amacıyla mevcut bulunan araçları ve yöntemleri tartışmak (5. Bölüm).
  
• 
  Bir ham petrol rafinerisi için entegre çevre izninin içermesi gerekenlerin kontrol listesi gibi faydalı referans araçlarını bazı eklerde vermek.
  

Bu kılavuz hem çevre izinlerini düzenlemekle yükümlü bakanlık çalışanlarına hem de rafineri sanayii’nin temsilcilerine bir referans niteliğinde olmalıdır. Bu kılavuz dikkate alınması gereken belirli parametreler için emisyon sınır değerler konusunda zorunluluk bildiren bir yasadan ziyade çevre ile ilgili yetkili merciinin bu sektöre mensup tesislere çevre izni düzenlerken, konuyla ilgili uygulamada olan çevre mevzuatı ile birlikte kararlarına zemin teşkil edecek ve atıfta bulunulabilecek bir doküman niteliğinde olmalıdır.