Eşleştirme Projesi tr 08 ib en 03

6.2Atık su tahliyeleri (emisyonlar)

Rafineri atık sıvı tahliyelerinin bileşimi, aralarında ham petrol hammaddesinin ve hidrokarbon işleminin kapsamının da bulunduğu bir dizi faktöre bağlı olarak değişiklik gösterecektir. Ancak benzer bir dizi proses faaliyeti de bunlara dahildir ve bu durum, farklı derişimlerde olmakla birlikte benzer kirleticiler içeren sıvı atıkların üretilmesine yol açar.

Rafineri atık sıvılarını etkili bir biçimde idare etmek amacıyla, nihai atık sıvıya katkıda bulunan atık su kaynaklarının belirlenmesi önem taşımaktadır. Rafineriler, ısıtma (buhar) için ve soğutucu olarak önemli miktarlarda su kullanmaktadır. Su (“kapalı devre” rafineriler hariç olmak üzere), son olarak rafineri atık sıvılarında tahliye edilir. Rafineri atık sıvıları aynı zamanda (rafineriye ulaşan ürün tankerlerinden gelen) safra suyu, ham petrolün kendisinden elde edilen su ile yağmur suyu boşaltımından elde edilen suyu da içerebilir.

Bir rafineri atık sıvısına katkıda bulunan su, çeşitli derecelerde hidrokarbonla kirlenebilir. Örneğin soğutma suyunun normal şartlar altında hidrokarbonlarla kirlenmemesi gerekir, fakat ısı değiştirici tüplerde bir arızanın yaşanması halinde soğutma suyu kirlenebilir. Terazinin diğer ucuna baktığımızda, hidrokarbonlarla yakın temas halinde olan (ham petrol ve ürün tanklarından gelen suyun drenajı da dahil olmak üzere bir dizi kaynaktan, damıtma ve dönüştürme ünitelerinde kullanılan buhardan, ıslak kimyasal arıtmadan veya ham ürünler ile petrol ürünlerin su ile yıkanmasından kaynaklanan) proses suyu, önemli seviyelerde çözünmüş ve serbest hidrokarbon içerebilir.

Bir rafineride hidrokarbonla kirlenmiş suyun temel kaynakları arasında aşağıdakilerden bazılarının veya tamamının bulunması olasıdır:

• 
  Desalter (tuz giderici) üniteler.
  
• 
  Distilasyon üniteleri.
  
• 
  Hidrojen ile muamele üniteleri.
  
• 
  Kükürtlü su sıyırıcılar.
  
• 
  Visbreaker’lar (termal parçalayıcı).
  
• 
  Katalitik parçalama üniteleri.
  
• 
  Hidrokraking üniteleri.
  
• 
  Baz yağları (Lubricant oil).
  
• 
  Kirli kostik .
  

Rafineri atık suları, söz konusu prosesle ilgili kaynaklardan çıkan çeşitli hidrokarbon bileşenler (alifatik ve aromatic), fenoller, sülfürler ve merkaptanlar, amonyak ve aminler, ağır metaller ve çeşitli tuzlar içerecektir.

Soğutma ve proses suyuna ek olarak doğal yağmur suyu da hidrokarbonla kirlenmiş yüzeylere düştüğünde kirlenebilir. Bakım ve faaliyetler sırasında dökülme ve sızma potansiyeli dolayısıyla proses alanlarından yağmur suyu akışının en ağır şekilde kirlenmiş atık olması muhtemeldir. Bu suyun arıtılması, ortaya çıkabilecek büyük hacimler ve ani artışlar dolayısıyla zor olabilir.

Ham petrolün tankerle taşınmasından kaynaklanan safra suyu, hidrokarbonlarla kirlenecek ve son aşamada çevreye tahliye edilmeden önce bir çeşit arıtmadan geçmesi gerekecektir.

Tahliye işleminden önce rafineri atık suyundan yağ ve diğer kirleticileri bertaraf etmek için tek başına veya kombinasyonlar halinde farklı atık su arıtma sistemleri kullanılabilir.

Rafinerilerin işlettiği sistemler, aşağıdaki kategorilere bölünebilir:

• 
  Ağırlık farkıyla ayırma; örneğin API separatörleri, sac önleyiciler, tank ayırımı
  
• 
  İleri arıtma; örneğin flokülasyon, gaz flotasyonu, sedimentasyon, filtreleme.
  
• 
  Biyolojik arıtma; örneğin biyolojik filtreler, aktif çamur, havalandırılmış göletler vb.
  
• 
  Biyolojik arıtmanın ardından ek arıtma işlemi (GABP)
  
• 
  Fiziksel arıtmanın ardından, paylaşılan saha dışı tesislerde biyolojik arıtma.
  
• 
  Harici atık su arıtma tesisine gönderilen sıvı atıklar.