ETKİNLİK 5: SANAT Aşağıdaki resimlerin altına gelmesi gereken yazılar yerlerinden kaymıştır. Aşağıdaki çizelgedeki resim adlarının yanına ilgili resmin numarasını yazınız:
Agora
Akropol
Amfiteatr
Amfora
Karyatid
Korint Düzeni
Olimpiyat Halkaları
Oy Pusulası
Parthenon
Rölyef
Sütun
Sütun Kaidesi
Tapınak
1.
9.
Amfiteatr
Çember ya da oval bir biçim üzerine kademeli oturma yerleri olan bir tiyatrodur. Asıl temsiller baharda, büyük Dionysos şenliklerinde verilir, üç günde dörder eser oynanırdı. Atina’nın en parlak döneminde bu temsillere yaklaşık otuz bin insan katılmıştır. Gösteri esnasında tribünlerin çökmesi ender bir durum sayılmazdı. Taş basamakların rahat olmaması bir yana izleyiciler yerlerinden kalkıp biraz dinlenmek ya da bir şeyler atıştırmak imkânına sahip değillerdi. Tiyatroda sabahtan akşama kadar otururlardı.
2.
Sütun Kaidesi
Bir sütunun üzerine oturduğu kare prizma ya da silindir biçimli tabandır.
Olimpiyat Halkaları
Barış dönemlerinde bütün ilgi spora adanırdı. Sporda ilk sırayı Olympia’daki oyunlar alırdı. Bu oyunlar dört yılda bir tanrılar adına düzenlenirdi. Bütün Yunanlılar orada buluşurdu: Tıpkı bugün Paris ve Londra camiasının galalarda ya da sergi açılışlarında buluştuğu gibi. Beş dalda yapılan bir yarışma olan pentatlon: koşu, uzun atlama, güreş, disk ve mızrak atmaktan oluşuyordu. Olimpiyat sunağının beş halkası bugün de oyunların sembolüdür.
3.
Sütun
Çoğunlukla çember kesitli ve ince uzun tek parçalıdır. Kaide, gövde ve başlık kısımları olan taşıyıcı mimarlık öğesidir.
4.
Tapınak
Dinsel gereksinimler için değil, bir ya da birkaç site tarafından bir tanrıya sunu olarak inşa edilir. Taş ve mermer bina sütun dizileriyle çevrilidir. Yapıya dört tarafını çeviren merdivenlerden çıkılarak ulaşılır. Tapınağın tam ortası, tanrıya ait heykeli barındırır, burası tanrının evidir ve girilemez. Dışarıda, etrafında dolaşarak ibadet yapılır. Tanrı, tapınağın önünde bulunan sunak üzerinde kendi şerefine yapılan kurbanı görsün diye kapıları yarı açık bırakılır. Binayı örten çatının ön ve arka tarafındaki üçgen alınlıklarda rölyef heykeller yapılmıştır.
Agora
Eski Yunan’da pazaryeri olarak kullanılan, çevresi revaklı meydana verilen isimdir. (Revak: Duvarla aralarındaki boşluk kubbe ya da damla örtülü, sütunlu kemer sıralarının bulunduğu açık alan.)
8.
7.
5.
Parthenon
Yunan tanrıçası Athena Parthenos adına Akropol’de inşa edilmiş bir tapınaktır. Etrafı çift sıra sütunuyla kaplanmıştır.
Karyatid
Çatıyı taşıyan, uzun giysili kadın heykeli biçiminde sütundur.
Korint Düzeni
Yunan mimarisinde bir sütun ve sütun başlığı üslubu olup akantus (enginar) yaprakları ile birleştirilmiştir.
Parthenon
Yunan tanrıçası Athena Parthenos adına Akropol’de inşa edilmiş bir tapınaktır. Etrafı çift sıra sütunla çevrilmiştir.
Rölyef
Heykel sanatının bir çeşididir. Bir yüzeyi farklı derecelerde oyarak belirli bir biçimin ortaya çıkarılmasını sağlayan kabartmadır.
10.
11.
Akropol
Yunanca Akropolis sözcüğünün kısaltılmışıdır. Yüksek tepe üzerine kurulan kale anlamına gelir. Bu kale içinde tapınak ve kralın sarayı da inşa edilir. Bugün özellikle Atina’da bir tepe üzerinde bulunan eski Yunan tapınaklarının bulunduğu yere verilen addır.
Amfora
Dibi sivri, karnı dar ve boyun kısmı uzun olan bir çeşit testidir. Boynunda iki kulp bulunur. Dipleri sivri olduğu için toprağa gömülerek ayakta tutulur, içine sıvı yağ, tahıl ya da şarap konulur. Bazılarının alt kısımları, yerde durması için düz yapılmıştır.
13.
Oy pusulası
Her yurttaşın siyasi müzakerelere ve meclis seçimlerine katılmaya, yasa teklif etmeye veya yasada değişiklik istemeye hakkı vardır. General seçilebilir, haklarına saygı gösterilmesi için itiraz edebilir, hakimlik ya da jüri üyeliği kurası çekebilirdi. Jüri üyelerinin oy pusulası ortası doluysa suçsuz, ortası oyuksa suçludur anlamına geliyordu.
12.
6.
Kaynaklar: Estin, Colette ve HeleneLaporte, Yunan ve Roma Mitolojisi, Tübitak Yayınları, 2013, s. 39, 43
Millard, Anne vd., TheUsbornebook of World History, UsbornePub. Ltd., 2009
Turani, Adnan, Sanat Terimleri Sözlüğü, Remzi Kitabevi, 1993, s. 8, 9, 11-12, 60, 66, 74, 109, 131, 135