Ex doctrina doctissimi patris magistri fra
Yüklə 2,25 Mb.
|
|
pars prima? Respondeo, quôd est per- fectus actus poenitentiæ. Poenitentia enimvirtus est per quā placamus no- bis Deum iratum, & cōsequimur re- missionem peccatorum. Ad hæc em̃ duo debet dirigi tota poenitentis intẽ tio. Est aũt iste actꝰ poenitẽtis dolorvn dê poenitẽtiæ dolor est cōtritio, ꝗ ma ximè ꝓpicia{t$} Deũ. Hierony & habe{t$} de poenitentia d. 1. ca. mẽsuram, apud Deum non tantum valet mensura tẽ- poris quàm doloris. Et Chrisostomus homelia. 21. super Matthæum, non do lere quia peccaueris magis indignari facit Deum, quàm idipsum quod an- teà peccaueras. Sunt de hoc infinita testimonia sanctorum, & sacræ scri- pturæ attestantia, ꝙ dolor de peccatis est pars poenitentiæ valens ad remis- sionem peccatorum: vt patet ex con- uersione Magdalenæ, & fletu Petri<-P> @@0@ @@1@ <-P>post negationẽ &c. Habemus igitur quòd contritio estdolor. Sed notandũ duplicem esse dolorem, quia quidam est sensitiuus, alius est intellectiuus. Contritio autem est dolor intellecti- uus & non sensitiuus: vt docet, sanct. Tho. 3. p. q. 85. ar. 1. & omnes doctores Quia cōtritio est in potestate nostra, sed dolor sensitiuus non est in pote- state nostra, ergo. Et adhuc ꝓpriè lo- quendo contritio non est ipse dolor, sed odium & displicentia peccati, ex quo nascitur dolor. Est igitur contri- tio odium, nolitio, & detestatio pecca torum præteritorum. ¶ QVÆRITVR, an sufficit do- lere solũ de peccatis præteritis, vel an requiratur etiam propositum nō pec- candi? Hæc est grauis quæstio & de qua sunt opiniones. Maioris in. 4. dis. 14. q. 1. & Almain, & Bonauentu. 4. d. 14. in expositionetextus dicunt, ꝙ<-P> @@0@ @@1@ oportet quòd habeat propositum ca- uendia peccatis, sed sufficit quòd actu alitèr nō habeat contrariũ actũ. Sāct. Tho. 1. 2. quæstione 113. arti. 5. & in. 4. d. 14. in expositione textus & d. 17. q. 2. ar. 2. quæstiuncula. 4. &. 3. p. q. 85. a. 3. &. q. 90. ar. 4. &. 3. contragentes, ca. 158. &. 4. contragentes, cap. 72. & A- drianus quodlibeto. 5. ar. 3. dicunt, ꝙ requiritur actuale propositum cauen di á peccatis futuris. Idẽ tenet Alber- tus Magnus. 4. d. 14. ar. 10. & Alexan der de Ales. 4. p. mẽbro. 9. Quæ harũ opinionum sit verior ego nescio: sed probabilior est opinio sancti Tho. & & consequentèr securior, ac proindè tenẽda. Quia in materia morali opor tet loqui crassis coniecturis. Pro opi- nione. S. Tho. faciunt verba concilij Florentini, quæ dicunt ad contritionẽ expectat dolere de peccatis commissis<-P> @@0@ @@1@ Item loānis. 5. &. 8. existenti ad pisci- nam dixit dñs & adulterę, ampliusno li peccare: non dixit nō pecces, sed no- li. Item primũ quod ab eo qui fecit in iuriam postulamus, est huiusmodi ꝓ- positum, señor nunca mas. Item non habet veram poenitentiam qui non di ligit Denm super omnia: sed qui sicdi ligit Deum vult ei in omnibus place- re, & in nullo displicere, ergo talis ha het propositum cauendi futura. ¶ QVÆRITVR, de quo de- beat esse contritio? Respondeo, quòd non de peccato originali, sed de pec- catis actualibus. Et est differẽtia, quia ad peccata mortalia requiritur contri tio: non tamen ad venialia. Vtrum autem debeat esse contritio distincta de omnibus peccatis in particulari, vel an sufficiat vnica contritio de om nibus in generali, dubitari solet.<-P> @@0@ @@1@ esse tot cōtritiones quot peccata mor- talia, quia sanct. Tho. dicit quòd con- tritio debet esse distincta de singulis peccatis mortalibus. Sed ego credo si cut dicit Caieta. quòd hæc opinio sit falsissima. Non oportet reddere poe- nitentiam ita difficilem, & inaccesibi lem. Quod ego sentio est, ꝙ ad remis- sionem peccatorum sufficit dolor ge- neralis de omnibus peccatis: & non re quiri{t$} dolor in particulari. Patet quia alias non posset homo cōsequi remis- sionem peccatorum nisi in aliquo cer to & determinato tempore, quod est falsissimum: nam in quocunque mo- mento potest homo sufficientèr cōte ri, iuxta illud Ezechielis. 33. in quacũ- que die ingemuerit peccator &c. Et sumitur ibi dies pro momento. Sequę la autem probatur, quia ad cogitandũ peccata requiritur certum tempus, er<-P> @@0@ @@1@ quiritur tempus certũ. Et hoc primũ conceditur, & necessario concedẽdũ est ab omnibus. Secundò dico ꝙ nec ante contritionem generalẽ, nec post requiritur cogitatio & detestatio sin gulorum peccatorũ in particulari an te confessionem: in ipsa enim confes- sione tenetur homo conteri in specia li. Cùm enim confessio debeat esse di stincta, tunc cùm ea cōfitetur detesta- tur illa: nā aliâs esset fictio. Nec opor- tet dicere, doleo de istis quatuor & de his. 6. sed doleat de omnibus & confi- teatur distinctè peccata sua, et hoc suf ficit. Quia actus interior poenitentiæ à quo exterior ꝓficisci{t$}, singula mor- talia quę sub cōfessione cadũt respicit ¶ QVÆR Itur, vtrum quicũque do lor peccatorum quantumuis paruus sufficiat ad remittendum peccata? Sco tus. 4. d. 14. q. 2. arti. 2. dicit ꝙ licet quis<-P> @@0@ @@1@ Deum cum omnibus alijs bonis circũ stantijs: nisi talis dolor habuerit certā intensionem, & continuationem, nō sufficit Quanta autem debeat esse ista intensio doloris, dicit quód solus Deꝰ nouit. Sed hoc est mere voluntariè di ctum. In re autem necessaria ad salutẽ non debemus loqui sine auctoritate sacræ scripturæ, aut sanctorum. Item arguitur contra hoc, Deus pronior est ad miserendum quàm ad puniẽdum, sed quæcun intensio voluntatis in peccatum etiam in vno instanti suffi- cit ad dānandũ hominẽ, ergo quęcũ intensio cōtra peccatum in quocũ instanti sufficiet ad consequendā mi- sericordiam & remissionem. Tenen dum igitur est (omissa multitudine ar gumentorum) quòd in cōtritione nō requiritur certa intensio, aut cōtinua tio temporis. Sed tunc dubitatur quo-<-P> @@0@ @@1@ bet esse maximus dolor, vt dicunt do- ctores requiri: quia est de maximoma lo scilicet de offensa Dei? Ad hoc dicẽ dũ, ꝙ sicut dilectio Dei debet esse ma xima nō intẽsiuè, sed affectiuè & ap- pretiatiue: itare quiritur ꝙ odio habea mus peccatum supra omne odibile: et reuera mallem esse mortuus incurris- se quæcum alia dāna quā pecca- tũ: licet talis actus sit remissus gradua liter. Non oportet tamen ꝙ poenitẽs faciat illam comparationẽ, mallẽ pati hanc mortem, vel illud malũ, incur risse hoc peccatũ quāuis hic actꝰ esset valde perfectꝰ, & multum valeret ad poenę remissionẽ. Sed sicut satis est ad dilectionẽ Dei super omnia velle eiin omnibus placere & in nullo displice re: ita ad contritionem sufficit dicere ego nullo modo vellẽ offendisse Deũ Et licet experiamur in mortecharorũ<-P> @@0@ @@1@ turbemur: quia hoc prouenit ex eo ꝙ præsentia magis mouẽt quā absentia, & magis cōnaturalia sunt magis sensi bilia: ideò appetitum sensitiuum ma- gis mouent. Hic autem dolor sensiti- uus debet esse moderatus. Vnde apo- stolus. 2. Chorint. 2. admonet eos vtcō solentur poenitentem quendam, ne abundatiori tristitia absoruea{t$}. Dolor aũt intellectiuus non pōt esse nimius. ¶ VTRVM, de grauiori peccato si habenda maior cōtritio quā de mino ri? Respondeo primò ꝙ non est neces sarium dolere amplius de vno pecca- to quā de alio. Patet quia vt supra di- ximus, sufficit ad contritionem dolor in vniuersali de omnibus peccatis, & talis dolor non est tunc intensior re- spectu vnius peccati quā respectualte rius. Secundo dico ꝙ id esset cōueniẽ- tissimum, vt scilicet maiorem dolorẽ<-P> @@0@ @@1@ autem hoc non sit necessarium patet, quia aliâs teneretur poenitẽs scire gra uitates peccatorũ, quod scilicet sit gra uius peccatũ fornicatio, an detractio, quod nullo modo est dicendum. ¶ QV Æritur, vtrum dolor contritio nis habere debeat hanc circunstantiā finis, vt sit propter Deum? Vtrum ad hoc ꝙ contritio sit sufficiens ad remis sionem peccatorum requiratur dile- ctio Dei super omnia? Resp. ꝙ de hoc sunt opiniones Gabriel. 4. d. 14. q. 1. et 2. & Palude. d. 17. q. 2. conclusione. 1. & Caieta. q. 1. de cōtritione, & Capre. 2. d. 41. q. 1. ad. 1. Grego. tenent ꝙ requi ritur dilectio Dei super omnia. Et idẽ videtur dicere. S. Tho. 3. p. q. 85. art. 5. vbi dicit, quód quintus actus qui con- currit ad contritionem est actus chari tatis, &. 1. 2. q. 113. art. 4. 1. dicit ꝙ ad poe nitentiam non sufficit motus fidei nisi<-P> @@0@ @@1@ art. 6. dicit quòd actus poenitentię na- scitur ex actu charitatis. Et probatur quia in poenitentia fit integratio ami citiæ (fit enim ex inimico amicus) sed hoc est impossibile nisi inimicus inci- piat diligere, ergo. In contrarium est, quia dilectionis actus est perfectior, quā actus poenitentiæ, ergo remissio peccatorum non deberet tribui actui poenitentiæ sed actui dilectionis: cu- ius oppositum dicunt oẽs. Pro solutio ne huius dubij notādum, ꝙ actus poe nitentiæ est actus distinctus ab actudi lectionis Dei: quia poenitentia & cha ritas distinguntur, ergo etiam actus ea rum. Hoc supposito videtur quód nō possit esse poenitentia sine dilectione Dei, quia odiũ nascitur ex amore, er- go odium peccatorum nascitur ex di- lectione Dei, si enim non diligerem Deũ quare odio haberẽ peccata? nun<-P> @@0@ @@1@ <-P>quid propter amorẽ creaturæ? nō cer te sed propter Dei amorẽ: cũ igitur o- dium peccatorũ sit super omne odi- bile in verè poenitente, ergo procedit ex amore Dei super omnia. Et ita est regularitèr ꝙ peccator ex amore mo ue{t$} ad poenitendũ Potest tñ esse ꝙ in voluntate nō sit alius actus iste, do leo quia offendi Deum: qui nec est eli citus, nec imperatus à charitate & iste talis actus sine alia dilectione sufficit ad remissionem peccatorũ, qui licetre gularitèr procedat à charitate, tamen remissio peccatorum magis tribuitur poenitẽtię quā charitati, quia in sacra scriptura illi actui promittitur remis- sio. Et S. Tho. dicens ꝙ poenitẽtia pro cedit ex amore, intelligẽdus est cōmu niter & regularitèr: vt patet apđ ipsũ 4. d. 14. q. 1. a. 2. quęstiũ. 1. Verũ ẽ ꝙ ipse actꝰ poenitẽtię, nolle deo displicere, ẽ vera dilectio. Dolor igi{t$} pctōrũ debet<-P> @@0@ @@1@ rũ, aut propter quoduis aliud: sed quia sunt offensæ Dei patris pijssimi. ¶ QV Æritur, vtrum qui dolet sicut nunc diximus semper recipiat gratiā? Caieta. q. 1. de contritione, tenet mira bilem opinionẽ, scilicet ꝙ stat quẽpiā dolere de peccatis perfectè, & perfe- ctè proponere cauere ab illis in futu- rum, & perfectè diligere Deum suꝑ omnia, & non habere gratiam. Ratio eius est quia aliás sequæretur ꝙ posset quis habere euidẽtiam quòd sit in gra tia. Oppositum tenent omnes docto- res, & dicũt ꝙ quāprimum fecerit ali- quis totum quod in se est, statim habe bit gratiam. Vide S. Tho. 1. 2. q. 112. ar. 2. ad. 1. & q. 113. ar. 3. &. 8. &. 3. p. q. 85. a. 5. &. 6. Et in pluribus alijs locis. Et op positum esset contra scripturam sacrā dicẽtẽ. Conuertimini ad me & ego cō uertar ad vos: iam hic poenitens con-<-P> @@0@ @@1@ uertitur ad poenitentem. Iacob 4. ap propinquate Deo, & appropinquabi tur vobis. Et Ioan. 14. qui diligit me di ligetur à patre meo. Et psal. 50. Cor contritũ & humiliatum Deus nō de- spicies. Falsissimum ergo est quod Ca ieta. dicit. Et dico ꝙ non stat de lege ꝙ talitèr poenitens careat gratia cum fa ciat totum quod in se est. Nec hoc da to sequitur se scire euidẽtèr ꝙ habeat gratiam. Non enim ego possum habe re euidentiam, ꝙ doleo de peccato su- per oĩa, vel ꝙ proponā perfectè caue- re in futurũ. Habemus igitur pro cer- to, quòd qui sic dolet habebit gratiam ¶ QV Æritur, vtrum attritio possit fie ri cōtritio? Ad hoc suppono ex omni bus doctoribus, & sācto. Tho. ꝙ nihil aliud est cōtritio quā dolor perfectus: attritio verò dolor imperfectus. Tunc dicit sanct. Tho. 4. d. 17. q. 2. art. 1. quæ<-P> @@0@ @@1@ ri contritio. Probatur, quia principiũ contritionis est gratia, virtus infusl$uncleara: attritionis verò principium est habitꝰ acquisitus, vel sola potentia: idem au- tem actus non potest elici à virtute in fussa, & acquisita velà potentia, ergo.
tio, quædam intrinsice, quę habet hoc pro obiecto: doleo de peccatis super omnia. Alia extrinsice. i. ex circunstā tia, & sic omnis dolor qui est cum gra tia vocatur cōtritio. Eodem modo du plex est attritio. Quædam intrinsice ex obiecto, vt putâ, doleo de peccatis quia turpia sunt & infamia, vel pro- pter infernũ. Alia extrinsice, putâ do leo de peccatis propter Deũ: & cũ om nibus circunstantijs, sed omitto præ ceptũ aliquod necessariũ. Tunc sit cō clusio, nunquā ex attritione fit contri tio intrinseca, quia differunt ex obie-<-P>
@@0@ @@1@ propter poenas. Vnde conclusio. S. Tho. intelligitur de attritione ꝓpriè dicta, & de contritione propriè dicta. ¶ QVÆR Itur, vtrũ tota ista vita sit tempus contritionis? Respondeo pri- mò quòd est expediens & conueniẽs sæpè dolere de peccatis. Et sancti ita cōsulunt. Ad amicitiā enim pertinet sępè dolere de offensa facta amico: ma ximè quia dolere debemus quousque reparemus detrimentum factum per peccatum, sed multa sunt quæ nullo modo possunt reparari, putâ tempus quod perdidimus peccando, ergo per totam vitam dolere debemus de illo. Hoc autem intelligendum est de do- lore qui est in voluntate, nam de sensi tiuo dolore graue esset videre amicũ semper esse tristem. Loquẽdo autem de doloris tẽpore qui est sub pręcepto dico ꝙ de peccato semel dimisso non<-P> @@0@ @@1@ non iudicat bis in idipsum, vt dicitur Nahum. 1. Sed de peccato nō dimisso est dubium quādo teneatur homo cō teri? Ad hoc Caietanus quodlibeto. 2. q. 3. dicit ꝙ præceptũ contritionis par tim est affirmatiuum, quia obligat ad actum, scilicet ad dolorem: partim ne gatiuum, quia obligat ad non manẽ dũ, in peccato. Loquendo de hoc præ cepto inquantum est affirmatiuũ obli gat semper, sed non ad semper: sicut & reliqua præcepta affirmatiua, scili cet in casu necessitatis, putâ cúm quis administrat, vel recipit sacramẽtum, vel in articulo mortis. Loquendo ve rô de prædicto præcepto inquantum est negatiuum obligans ad non manẽ dum in inimicitia Dei, obligat sicut & cętera præcepta negatiua, semper & ad semꝑ, & ad statim. Et sicut qui tenet alienum tenetur statim reddere<-P> @@0@ @@1@ netur statim ab illo exire. Peccat autẽ contra hoc pręceptum qui habet actũ cōmissionis contrarium, putâ si dicat volo manere in hoc statu per diẽ aut per horam. Sicut qui retinet alienum non semper peccat de nouo, sed cùm habet hunc actum positiuũ, nolo red dere alienum, est tamẽ semper in ma lo statu. Magister meꝰ Victoria tenet quòd nullũ est præceptum de poeni tentia, aut contritione quod obliget sub nouo peccato. Quanuis peccatum mortale sine poenitentia non possit deleri, ac proindè sit necessarium do- lere seu poeniteri: sed qui nō penitue rit, dānabitur quidem propter pecca- ta quę cōmissit, sed non quia non poe nituit. Sed quia mihi magis placet opi nio contraria ideò hāc nō prosequor. ¶ QV Æritur, vtrũ post hāc vitam sit locus poenitentiæ? Respō, ꝙ non, sed<-P> @@0@ @@1@ ue malum recipiet. 2. Chorinthi. 5. Et vbi cecidreit lignũ ibi manebit, eccle siast. 11. veniet nox quando nemo po- terit operari, Ioann. 9. Sed contra de Trajano, & alijs quos apostoli suscita uerunt, quorum aliqui sorsan erāt in infernum detrusi. Respond. non du- bito quin Deus possit homines dāna tos liberare ab inferno, sed hoc est prę ter legem. Id aũt quod dicitur de Tra jano, timeo ꝙ sit fabula, tñ quicquid fit Deus potest oẽs dānatos eripere ab inferno: etiā si non poeniteāt. E sic nō opus est dicere ꝙ suscitauit illum ad poenitendum: non enim erat opus. ¶ QV Æritur, vtrũ saltim peccata ve- nialia post hanc vitā remittantur? Re spondeo, ꝙ cũ multi moriātur in pec- catis venialibus, vel quia non cogita- uerunt de illis, vel quia complacent si bi in aliquo, necessariũ est dicere ꝙ in<-P> @@0@ @@1@ d. 21. q. 1. arti. 3. Et in additionibus. q. 4. ar. 3. dicit, ꝙ peccata venialia remittũ- tur in purgatorio: & eodem modo si- cut in via remittuntur. In inferno au- tem ideò non remittũtur, quia ibi exi stentes sunt inimici Dei, & Deus eo- rum opera non acceptat. At existẽtes in purgatorio sunt amici Dei, & ideò acceptantur eorũ opera: & etiā per di splicentiā peccatorũ remittuntur eis peccata venialia. Ita Grego. 4. dialo. ca. 39. et habetur. 25. dis. ca. qualitèr, et August. 21. de Ciuitate. ca. 24. Matth. 12. non remittetur ei ne in hoc secu lo neque in futuro. 2. Machabeorũ. 12. sancta ergo & salubris cogitatio. Ope ra igitur bona existentium in purga- torio sunt quidem meritoria remissio nis peccatorum, non tamen gloriæ. ¶ QV æri{t$}, vtrũ remitta{t$} per cōtritio nẽ tota poena peccatisdebita? Resp. ꝙ<-P> @@0@ Yüklə 2,25 Mb. Dostları ilə paylaş:
|