Ex doctrina doctissimi patris magistri fra



Yüklə 2,25 Mb.
səhifə16/27
tarix02.08.2018
ölçüsü2,25 Mb.
#66406
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   27

ergo cōfessor videt has circunstantias

necessariũ est ꝙ interroget. Et si est ꝓ

babile confessori ꝙ poenitens dimittit

aliquod peccatũ tenetur interrogare

de eo, quia tenetur quantum poterit<-P>

@@0@

@@1@De confessione.

<-P>non solùm ad absoluendum, sed etiā

vt poenitens recipiat gratiam quā qui

dem non reciperet si ex magna negli

gentia aliquod peccatum dimitteret.

Dico pretereá$unclear quòd si est mihi proba

bile quòd poenitens fecerit sufficien-

tem examinationem, licet credat con

fessor quòd habeat alia peccata præ-

ter ea quæ dixit, si cōmode potest in-

terroget: sed non tenetur tuncinterro

gare: sunt enim aliqui quesacan el al-

ma à los poenitentes. Sufficit quòd sit

mihi probabile quòd confessio sit suf

ficiens ad consecutionem gratiæ. Pro

batur, quia poenitens non tenetur fa-

cere maiorem diligentiam quàm fe-

cit, ergo non teneor eum interrogare

quare eum vexabo interrogationibꝰ?

cōfessor debet laborare vt sit beneuo

lus. Ex his sequitur quòd non oportet

interrogare poenitentem de omnibꝰ

peccatis mortalibus. Quidam â pueris<-P>


@@0@

@@1@De confessione. 145

<-P>quærunt, an sint simoniaci &c. Isti fa

ciunt confessiones odiosas & supersti

ciosas. Sed oportet interrogare poeni-

tẽtes de peccatis quæ probabiliter pu-

tantur habere: nec id nimis anxiè. Cō

fessor etiam sit nimis cautus interro-

gando, nō quęrens noua peccata? quia

poterit ea docere poenitentem, & scā

dalizare, maximè circa peccata carna

lia, quæ non debet interrogare nisi ex

confessione haberet aliquod indiciũ

ꝙ habeāt illa: tunc em̃ nō debẽt omit-

ti quæ sunt de essentia cōfessionis, sed

fiat sapientèr. V. g. si confessor proba

bilitèr credit poenitentem habere ali

quod peccatum turpe, & verendum,

interroget, non apertè, sed dicat cogi-

tastialiquando de hoc? Si dicat sic quę

rat vlterius, & consensisti? si dicat sic,

procedat dicens, & fecisti? quo dicen-

te sic, vel non, nihil amplius interro-

get. Sed dimittat alias fabulas.




@@0@

@@1@De confessione.


¶ QVÆR itur, vtrum circunstantia177|Circun|stantia|loci qñ|cōfitẽda

loci sit necessario confitenda? Respō.

quòd solùm in tribus peccatis est ne-

cessario confitenda, scilicet in furto, ef

fussione sanguinis, & effussione semi

nis in ecclesia. Credo quòd non suffi-

ceret furari in ecclesia ad hoc vt sit sa-

crilegiũ nisi esset đ ecclesia. Et effusio

sāguinis debet esse notabilis, vt supra

diximus. Et si quis habeat in ecclesia

volitionem perpetrandi prædicta tria

vel aliquod eorum extra ecclesiā nō

est sacrilegus. Si verò extra ecclesiā

consentiat in aliquod horum facien-

dum intra ecclesiam, teneretur con-

fiteri de hac circunstantia, quia iam

fit iniuria loco.

¶ SED vtrũ circunstātia temporis sit178|Circun|stantia|tẽporis,|ā sit cō|fitenda.

necessario confitenda, putâ peccare in

festo? Respondeo absolutè, quòd non

Ita tenet Caietanus, Siluester, Nider,

& alij. Grauiꝰ est peccare in die festo<-P>

@@0@

@@1@De confessione. 146

<-P>sed non est grauitas necessaria ad con

fitendũ. Et confessores debent de hoc

admonere poenitentes.

¶ QV Æritur, an qui ex industria ha179|Cōfesso|res duos|habere|vnum|pro gra|uibus|aliũ pro|Ieuibus|ā liceat.

bet duos cōfessores, vnum cui omnia

confiteatur peccata, alterum cui leuia

dumtaxat, ad estimationem, benẽ fa-

ciat? Respondeo sine dubio hoc esse

sacrilegium, & videtur magna fictio,

& irridet confessorẽ faciẽs credere eũ

ꝙ ipse sit ꝓbus. Et certe videtur mor

tale quandò propter hoc facit. Nō dā-

narem tñ eũ qui semel incidit in mor

tale, non solitus peccare, si cōfiteatur

alteri ne perdat opinionem quam ha

bet erga primum confessorem suum.180|Credẽs|se pecca|turum|propo-|neus ta|mẽ non|peccare,|ā sit ab-|soluẽdꝰ

¶ QV Æritur, si quis propter magnā

consuetudinẽ quā habet peccādi, cre

dit se iterum pecaturũ: ipse tamen om

nino vult cauere, & proponit nō pec

care, an sit absoluẽdus? Respō. oĩno, ꝙ

sic. Quia si tũc nō esset absoluendus,<-P>


@@0@

@@1@De satisfactione.

<-P>nec etiam quandó dubitaret. Item iste

potest facere quod in se est & tamen,

quòd non possit tollere hanc formidi

nem à se. Consuetudo enim relaben-

di non impedit cùm habeat bonũ pro

positum, & nihilominus propter ex-

perientiam non poterit credere se de

inceps non peccaturum, ergo. Et hæc

de confessione sufficiant.


Sequitur de satisfactione, tertia

poenitentiæ parte.




QV Æritur, in primis vtrum181|Reatus|pœnæ ā|remane|at post|cōtritio|nem.

postquàm homo habuit cō-

tritionem de peccatis suis, &

confessus est ea, & est in gra

tia maneat ei aliquis reatꝰ poenæ pro

quo debeat satisfacere? Respondeo, ꝙ

sic. Et patet. 2. Regũ. 12. de Dauid cui

post  dictum fuit transtulit dñs pec-

catum tuũ à te, iniuncta est poenæ vt

moreretur puer ex Bersabe natus. Et<-P>


@@0@

@@1@De satisfactione. 147

<-P>Luce. 3. facite fructus dignos poenitẽ-

tię & hoc fit per satisfactionẽ. Et Ro

manos. 6. sicut exhibuistis membra ve

stra &c. quia si in Tyro, & Sydone,

&c. Matthęi. 11. Item ecclesia orat pro

mortuis. Et habetur etiam. 2. Macha-

ueo. 12. vt à peccatis soluantur, & non

solùm à venialibus, sed etiam à morta

libus: cùm dicat ab omni vinculo deli

ctorum, ergo post remissam culpā ma

net reatus poenæ. Et hoc est certum

& de fide. Iam vero.

¶ QV Æritur, quid sit satisfactio? Re182|Satisfa-|ctio|quid sit|& quo-|modo|possimꝰ|Deo sa|tissacere

spondet. S. Tho. ex Anselmo, quòd

satisfactio est compẽsatio offensæ præ

teritæ ad æqualitatem iustitiæ.

¶ QV Æritur ergo vtrum aliquis pos

sit satisfacere? Respondeo, quòd satis-

factio est pars iustitiæ, iustitia autẽ exi

git æqualitatem. Et si loquamur pro-

priè de ęqualitate vt satisfactio impor

tat reddere æquale, dico ꝙ nemo pōt<-P>


@@0@

@@1@De satisfactione.

<-P>satisfacere. Quia nemo potest redde-

re Deo æquiualens, etiam si non pec-

cassemus. Nā Dijs, parentibus & ma-

gistris, non potest reddi ęquiualens, vt

ait Aristo. Si verò loquamur de æqua

litate ꝓportionabili, quādò ego facio

quod possum, dico quòd hoc modo

possumus satisfacere Deo: etiam pro-

priè capiendo satisfacere, vel si vultis

ex beneuolentia acceptantis. Ad quæ

stionem igitur cùm dicitur, an homo

possit Deo satisfacere, dico quòd si cō

sideretur homo secũdũ sua naturalia

seclusa gratia nullo modo potest satis

facere ꝓ peccato. Quia quicquid pos

sumus dare Deosine gratia, est nulliꝰ

momenti. Cùm etiam omnes iustitiæ

nostræ sint coram Deo tanquā panus

mẽstruatæ: vt ait propheta. Item quic

quid possumus facere debemus Deo

propter beneficia recepta. 1. Paralip.

ca. 29. tua sunt dñe oĩa, & quæ de ma-<-P>


@@0@

@@1@De satisfactione. 148

<-P>nutua recepimus reddidimꝰ tibi. Et sic

sine gr̃a est impossibile satisfacere deo

ad æqualitatẽ. Nec etiā sine gr̃a ex ac-

ceptatione Dei possumus satisfacere.

Dicere em̃ ꝙ Deus acceptat opera no

stra est dicere ꝙ illa sũt accepta & gra

ta Deo, sed si homo non habet gratiā

non poterũt eius opera esse grata deo.

Posset quidẽ Deus remittere sua om-

nipotentia peccata propter actus exi-

stentis in peccato, sed hæc non esset sa

tisfactio sed cōdonatio pura, & remis

sio. Secundò potest homo cōsiderari

in gratia. Et secundũ hanc considera-

tionem, si non habeamus respectũ ad

passionem Christi, adhuc non potest

satisfacere ad æqualitatem. Quia non

sunt cōdignæ passiones huius tẽporis

ad futurā gloriā. Item quia illa opera

sunt nr̃a, & si habent fructũ est ex par

te Dei. Potest tamen talis satisface-

re ex liberalitate acceptantis. Si verò<-P>


@@0@

@@1@De satisfactione.

<-P>cōsideretur homo in gratia, prout gra

tia est effectus passionis Christi, sic ꝓ

prissimè, & ad æqualitatem satisfacit

Deo: si iungamus merita nostra meri

tis Xp̃i, qui etiā inquantũ hō satisfecit

ad æqualitatem iustitiæ, & quātitatis.

¶ QV Æritur, vtrũ vnus homo pos-183|Satisfa-|cere pōt|vnus|pro alte|ro.

sit pro alterius hominis poena satisfa-

cere? V. g. Petrus post confessionem

manet reus ad poenam vt decem, est

dubium, an ego possim satisfacere pro

illo? Respondi$unclear ex omniũ sententia ꝙ

sic. Ita habet vsus ecclesię. Nihil enim

tam naturale est homini quā vt quili-

bet vtatur re sua vt vult: quare ergo

non potero vti hoc ieiunio meo vt vo

luero? vbi hoc ꝓhibuit Deus? possũ da

re tp̃alia mea, ꝗ̈re nō spũalia. Itẽ suffi

ciẽtissimè ꝓba{t$} ex cōsuetudine ecc{l$}ię

in qua vnus ꝓ alio satisfacit. Itẽ Collo

sen. 1. dicit, nunc gaudeo in passionibꝰ

meis pro vobis: & adimpleo quæ des-<-P>


@@0@

@@1@De satisfactione 149

<-P>sunt passioni Christi in carne mea pro

corpore eius quod est ecclesia. Itẽ ora

tio mea valet alteri ad gloriam: iuxta

illud orate pro inuicem vt saluemini

Iacobi. 5. ergo etiam ad remittendam

poenam. Et si oratio, ergo etiam alia

opera bona. Item omnes sumus inui-

cemmembra: vt dicitur Romanos. 12.

& Epheseos. 8. sed membra vnius cor

poris influunt inuicem, ergo.

¶ QVÆR Itur, vtrum homo possit184|Satisfa-|cere pro|vno pec|cato &|nō pro|alio, an|possit|pecca-|tor vel|pro pec|cato iā|remisso

satisfacere pro vno peccato non satis-

faciẽdo pro alio? vtrum homo existẽs

in mortali, possit satisfacere pro poe-

na peccati mortalis iā remissi? Respō-

deo ex sententia omnium, impossibi-

le est quód quis satisfaciat prius ꝓ poe

na, quam pro culpa. Et hoc est notum

& â nemine dubitatum. Si verò sit in

peccato, an possit satisfacere pro poe-

na peccati iam dimissi? Respondeo, ꝙ

vel ista opera satisfactoria sunt iniun<-P>


@@0@

@@1@De satisfactione.

<-P>cta á confessore vel non: sed volunta

riê assumpta. Si secundũ, cōmunis sen

tentia omnium est ꝙ nihil prossunt. 1.

Corinthi. 13. Si tradidero corpus meũ

ita vt ardeam, charitatem autem non

habuero nihil sum, nihil mihi prodest

Item opera illa ex se non sunt æqua-

lia satisfactioni quam debet: nec etiā

ex liberalitate acceptantis, quia nō ac-

ceptantur cum procedant ab inimico

Dei, ergo non sunt satisfactoria. Si au

tẽ sint iniuncta á confessore, licet Sco

tus videatur dicere ꝙ valent, tamen

S. Tho. 4. d. 15. & Enrrichus, quodli-

beto. 8. q. 18. & Adrianus. q. quam de

hoc facit. 4. & Palude. 4. d. 15. &. 22.

dicunt ꝙ nullo modo valent. Et patet

rationibus nunc factis, nullus potest sa

tisfacere sine gratia: remissio enim pec

cati est maxima amicitia Dei, qua nō

vtitur nisi erga amicos, ergo. Verũ est

ꝙ talia opera iniuncta à confessore, &<-P>


@@0@

@@1@De satisfactione. 150

<-P>facta in peccato mortali, adueniente

charitate, siue relinquant post se effe-

ctũ siue nō (hæc em̃ distinctio friuola

est, & nun placuit viris doctis) viui-

ficantur & acceptantur à Deo: vt be-

nè dicit Caietanus, quia satisfactio est

pars sacramenti. Vnde si virtus conses

sionis reddit, quare non & satisfactio-

nis? hoc piũ est, sed tutius est implere

in gr̃a poenitentiā iniunctā. Verũ est,

ꝙ illa opera satisfactoria iniuncta á

confessore, & facta in mortali, quāuis

non valeant ad remissionẽ culpæ, tñ

per illa impletur præceptum confesso

ris, & non tenetur poenitens iterum

implere poenitentiam iniunctam.

¶ QVÆRITVR, vtrũ satisfactio185|satisfa-|ctio fit|per ope|ra pœ-|nalia.

debeat fieri ꝑ opera poenalia? Pro hu

ius intelligẽtia oportet prius intellige

re, ꝗd sit opꝰ pęnale. Opꝰ poenale idẽ

est qđ malũ pęnæ, & malũ nihil aliud

est quám priuatio boni. Triplex verò<-P>



@@0@

@@1@De satisfactione.



<-P>est bonum, honestum, vtile, et delecta

bile, poena propriè loquendo non est

priuatio boni honesti, quia hoc est pec

catum, sed est priuatio boni vtilis, vel

delectabilis, sicut dare eleemosynam,

ieiunare, orare &c. Nũc dico quòd sa-

tisfactio debet fieri per opera poena-

lia Ita est cōis doctorũ sententia. Pro

batur, quia satisfactio est opus iustitiæ

offensa autem consistit in hoc ꝙ sub-

trahimus Deo obedientiam, & accipi

mus facultatem peccandi quam iure

non habebamus. Cùm ergo iustitia tẽ

dat ad ęqualitatem, dignum est quòd

satisfaciamus per hoc quòd subtraha

mus à nobis quod iustũ est, & nostrũ

est, pecuniam, vel coenam: sicut in le-

ge fiebat satisfactio per cōtrapassum:

oculum pro oculo &c. Confirmatur

exemplo Christi qui potens per solā

dilectionem Dei satisfacere, satisfecit

per opera poenalia. Et quantò opus<-P>


@@0@

@@1@De satisfactione. 151

<-P>fuerit magis poenale, tantò erit magis

satisfactorium cęteris paribus. Secun

dò dico (& credo esse probabile ac ve

rum) quòd per omne opus bonũ pos-

sumus satisfacere: etiam per dilectio-

nem Dei. Hoc tenet Scotus. Et patet,

quia etiā inter homines fit satisfactio

nō solùm per opera poenalia, sed etiā

per omnia opera illa quę lęso compla

cent. Item probatur, quia nullum est

opus bonum quod non sit poenale, er

go omne opꝰ bonum est satisfactoriũ,

quia lassat & defatigat hominem, vt

contẽplatio, & dilectio, quæ licet sint

opera animę, sed sunt animę coniũctę

corpori: & haberemus magnum labo

rem si velemus Deum diligere, vel ꝓ

ximum per vnam horam. Item per di

lectionem Dei satisfacimus pro poe=

na peccati venialis: nam per illam re-

mittitur veniale, vt diximus, ergo dile

ctio Dei est opus satisfactorium. Item<-P>


@@0@

@@1@De satisfactione.

<-P>quia dicere ꝙ per dilectionẽ dei, & cō

tẽplationẽ, & alia id genꝰ oꝑa nō satis

facimus, esset motiuũ magnum ad de

terrendũ homines à melioribus bonis

¶ QV Æritur, vtrum sit necessarium

quòd opera per quæ homo debet satis186|satisface|re, ā pos|simus|per ope|ra alias|debita.

facere sint libera, vel an possim satis-

facere ꝑ opera aliâs debita: vt per ie-

iunium quadragessimæ, vel orationẽ

canonicarum horarum? Palude. 4. d.

15. q. 1. ar. 2. dicit absolutè, quòd nemo

satisfacit per opera aliâs debita, & prę

cepta. Vnde qui dat pauperi existenti

in extrema necessitate omnia bōa sua

non satisfacit. Idem dicit Maio. 4. dis.

15. q. 2. & Almain. q. 1. & Siluester. Et

probant quia vnico precio non potest

satisfieri duobus debitis, ergo eodem

ieiunio non potest satisfacere quis pro

peccatis, & ecclesiæ. Item quia sequę

rerur quòd confessor posset iniunge-

re clerico, quòd diceret horas canoni-<-P>


@@0@

@@1@De satisfactione. 152

<-P>cas in poenitentiam, aut quòd solue-

ret decem aureos quos debet, quod

quidem esset irrisio. Sed his nō obstā

tibus, ego non dubito quin possimus

satisfacere per opera aliâs debita. Et

puto erroneum dicere cōtrarium. Ita

tenet Adrianus. q. quā de hoc fecit. Et

probatur, ecclesia instituit ieiunium

quadragessimale & alia, vt pro pecca

tis satisfaciamus, hæc fuit eius intentio

& sæpissimè orat in quadragessima

vt acceptet Deus nostra ieiunia in re-

missionẽ peccatorum, ergo illa sunt

satisfactoria pro peccatis. Ita dicendũ

est omnino, & vtinam vel sola ieiu-

nia ab ecclesia instituta ieiunaremus.

Ad argumentum igitur, cōfessor pos-

set imponere clerico ꝙ diceret horas

canonicas in poenitentiā. Respōd. pri

mò quòd nō debet hoc facere, quia de

bet iuuare eum ad satisfaciẽdũ ac pro

indè debet aliquid denouo imponere<-P>


@@0@

@@1@De satisfactione.

<-P>Secundò dico quòd si faciat, factum

erit, & aliquandò expediet: vt si nobi-

les nunquā ieiunent quadragessimā,

benè faciet confessor pręcipiens illis,

ieiunetis hos quindecim dies qui re-

manent de quadragessima. Alia ar-

gumenta facile soluuntur. Nam cum

ieiunium quadragessimę sit satisfacto

rium, ergo pro aliquibus est satisfacto

rium, ergo pro me. Mirabile enim est

quòd sit satisfactorium pro alijs & nō

pro me. Perderem ergo premium sa

tisfactionis ieiunando quadragessimā

propter ecclesię præceptum. Certè187|Pœni-|tẽtiam|ĩpositā|an pos|simꝰ ĩ-|plere ĩ|missađ|præce|pto.

non credo.

¶ QV Æritur, an qui impleret poeni

tentiam cōfessoris cùm audit missam

de præcepto, satisfaciat? V. g. iniungit

confessor septem psalmos recito eos

inter audiendum missam die dñica,

an satisfaciam præcepto confessoris?

Aliqui summistę dicunt, quòd nō im<-P>


@@0@

@@1@De satisfactione. 153

<-P>let, sed Adrianus dicit (& benè) quòd

implet & non peccat. Aliquo tamen

modo facit irreuerentèr.

SED quid si alicui sit iniũctum ꝙ188|Pœnitẽ|tiaimpo|natur|in rebus|alias nō|debitis.

ieiunet tribus diebus quatuor tempo-

rũ vel quadragessimæ, an satisfaciat

præcepto confesoris? Respōdeo quòd

non, quia oportet stare ad intentionẽ

confessoris, qui si non explicet contra

rium, intelligitur de diebus aliâs non

debitis. Secus esset de eleemosyna, nā

nō dubito quin si confessor iniungat

poenitenti quòd det aureum pauperi,

melius faceret & magis ad intentio-

nem confessoris si det illũ pauperi exi

stenti in extrema necessitate.

¶ DVB Itatur, an oporteat quód ho-189|Homo|per se|ipsum|satisfaci|at.

mo satisfaciat per se ipsum? Respond.

ꝙ quilibet per se debet implere poeni

tentiam sibi iniunctam. Patet, quia id

est præceptum, vt tenebimus pro nũc.

Item. quia poenitẽtia est vt medicina,<-P>


@@0@

@@1@De satisfactione.

<-P>modo medicina quæ est mihi necessa

ria non confertur alteri: nisi confessor

imponat sic poenitentiā, ieiuna tribus

diebus vel fac ꝙ alius ieiunet pro te. Si

autẽ ego nō possum bonum est quód

alteri committam vt ieiunet pro me.190|Fiagel|la infli|ctata$unclear|Deosũt|satisfa|ctoria.

¶ QV Æritur, vtrũ flagella inslicta à

Deo in hoc mundo sint satisfactoria

ꝓ peccatis? Vt Nabuchodonosor am

bulans in solitudine, sicut fera, & Da

uid quandó occîsus fuit à Deo puer

eius? Videtur ꝙ non, quia talia opera

non sunt voluntaria, actus verò debet

esse meritorius ad hoc quôd sit satisfa

ctorius, sed non potest esse meritorius

nisi sit voluntarius, ergo. In oppositũ

est quia Nahum. 1. dicitur non insur-

get bis tribulatio. Quod septuaginta

interpretes verterunt, non iudicauit

Deus bis in idipsũ, ergo si per has tri-

bulationes quas patimur in hoc mun

do non satisfacimus, bis de eodem iu-<-P>


@@0@

@@1@De satisfactione 154

<-P>dicamur. Ad hanc quæstionem respō

det. S. Tho. 4. d. 15. & in additionibꝰ

q. 15. ar. 2. quod poena pro peccato po

test duplicitèr exigi. Vno modo ab il-

lo cui non debetur satisfactio, sicut si

occîdi hominem debeo satisfactionẽ

Deo. Siautem alius homoverberaret

me propter hoc, hęc poena non habet

rationem satisfactionis sed vindictę: si

cut si debeo tibi viginti, & alius acci-

pit a me, per hoc ego non satisfacio ti

bi. Secundò modo potest exigi, seuin

fligi poena ab eo cui debe{t$} satisfactio

& talis poena vocatur propriè satisfa

ctio. sicut illi qui puniuntur a cōmuni

tate & iudicibus. Hoc supposito dico,

ꝙ poena a Deo inflicta potest esse sa-


Yüklə 2,25 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   27




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin