Ex doctrina doctissimi patris magistri fra



Yüklə 2,25 Mb.
səhifə17/27
tarix02.08.2018
ölçüsü2,25 Mb.
#66406
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   27

tisfactoria. Probat. S. Tho. quiapoena

illa potest esse opus peccatoris perhoc

ꝙ volũtarie acceptat, & patiẽtèr susti

net: sicut Iob ꝗ dicebat, sicut dño pla

cuit ita factũ ẽ, sit nomẽ dñi bñdictũ.<-P>


@@0@

@@1@De satisfactione

<-P>Illud erat satisfactoriũ, quia iā erat pro

prium illius. Siautem quis renitaturta

li poenæ non est sat isfactoria: si talis

resistentia sit vs ad peccatum mor-

tale. Vnde infirmus qui velet sanari si

posset, sed quia non potest fert bono

animo, in nomine dñi satisfacit, nō so

lũ per patiẽtiam quam habet, sed quia

ipsæ poenæ à Deo inflictę sunt satisfa

ctoriæ de se: sicut etiam poenę purga

torij & multo melius. Dico prętereà

(& hoc est multum probabile, & ve-

risimilè) ꝙ quicũ in gratia punitur

à Deo in isto mundo, sufficientèr pu-

nitur, & non punietur in alio seculo:

& maximè si morte eum puniat, tunc

enim non dubito quin mors inflicta à

Christo (non loquor de morte natu-

rali) omnem poenam deleat. Proba-

tur, quia nulla est ratio iā ꝙ Deus pu-

nit aliquem invita, cur puniat partem

& non totum. Hoc non negaret Hie-<-P>


@@0@

@@1@De satisfactione. 155

<-P>ronymus qui verbum mirabile dicit

super illud Nahum. i. non consurget

duplex tribulatio. Quod vos potestis

videre si placuerit in suo fonte.

¶ QV Æritur, quę sint opera satisfa-191|Pœna|lia oꝑa|fatisfa|ctoria|præci-|pua|tria, ie-|iuniũ,|elee-|mosy-|na, &|oratio.

ctoria poenalia, vtrum sint tria quęcō

munitèr ponuntur a doctoribus, & a

Magistro sententi. 4. d. 15. scilicet ieiu

nium, eleemosyna, & oratio? Respon

deo, ꝙ sic. Probat S. Tho. quia vt su-

pra diximus, in satisfactione oportet

ꝙ sicut peccator vsurpauit sibi quod

non debet, ita auferat sibi aliquid qđ

ei competebat, putâ bona naturalia

per ieiuniũ, bona temporalia per ele-

emosynam. Bona autem spiritualia

non debent auferri, sed satisfacimus

operibus spiritualibus cognoscendo

quòd sunt Dei, & petendo auxilium

quod fit per orationẽ. Et in his inclu-

duntur omnia opera poenalia. In ieiu

nio opera afflictiua ex natura sua pu-<-P>



@@0@

@@1@De satisfactione.



<-P>tâ peregrinatio, silentium &c. Prædi

care verò, legere, & similia intelligun

tur sub eleemosyna, quia sunt bona

proximis exhibita.192|Confes|sor pōt|obliga|re pœni|tentem|ad ali|quam|satisfa|ctionẽ.


¶ QV Æritur, an cōfessor audiens cō

fessionem possit obligare poenitentẽ

ad aliquam satisfactionem? putâ ad

hoc vt ieiunet, vel det eleemosynam?

Scotus. 4. d. 18. &. 19. tenet quòd confes

sor non potest obligare poenitentem

si ipse noluerit acceptare. Si autem se

mel acceptauerit tenetur implere poe

nitentiam sub poena peccati mortalis

Idem tenet Gabriel. d. 16. q. 2. dubio. 1.

&. 5. quia potest satisfacere in alia vi-

ta. Idem tenet Siluester verbo confes-

sio. 1. §. 25. &. 26. licet cum aliquibus li

mitationibus. Caieta. etiā. q. 2. de satis-

factiōe tenet ꝙ poenitẽs non tenetur

acceptare poenitentiā, saltẽ sub poena

peccati mortalis, & si acceptet non te

ne{t$} eā implere sub poena peccatimor<-P>

@@0@

@@1@De satisfactione. 156

<-P>talis. Sed quicꝗd sit de his opinionibꝰ

puto esse ꝓbabilius ꝙ pęnites sub poe

na peccati mortalis tenetur acceptare

poenitentiam sibi iniunctā. Ita tenet

Magist. 4. d. 18. &. S. Tho. ibidẽ & in

additionibꝰ. q. 18. art. 3. &. d. 16. in expo

sitione textus, & Palu. 4. di. 20. q. 2. &

Maio. d. 17. q. 2. & Alma. d. 18. & vide-

tur sententia omniũ sanctorũ antiquo

rum, qui si peccatori graui iniungerẽt

poenitentiam, & ille nollet acceptare

non reputarent eum (vt credo) esse in

statu salutis. Et probo ꝙ teneatur acce

ptare, quia in cap. omnis, dicitur & in

iunctam sibi poenitentiam pro viribꝰ

studeat adimplere. In prædicto ca. est

præceptum obligans ad confitendum

semel in anno, sed sub eijsdem verbis

dicitur quòd impleat poenitentiam in

iunctā, & confiteatur, ergo etiā illud

est præceptũ. Itẽ cap. statuimus de ma

ledicis dicitur si poenitentiā renuerit<-P>


@@0@

@@1@De satisfactione.

<-P>peccator iniunctam à sacerdote inter

dicatur ei ingressus ecclesiæ. i. excom

municetur & ecclesiastica careat se-

pultura. Et licet hoc intelligatur de

poenitentia publica, tamen eadem ra

tione intelligendũ est de secreta: quia

quantum ad claues nihil refert vtrum

confessio fiat publicè, vel secretè. Et

credo ꝙ qui antiquitus publicè confi-

tebantur, non iterum confitebantur

secretè. Probatur etiam, sacerdos ha-

bet potestatem remittendi & soluen-

di culpam & poenam, ergo & ligan-

di quo ad culpam & poenam. Itẽ qui-

libet iudex in foro contentioso habet

potestatem imponendi poenam pro

crimine, & alius tene{t$} acceptare, qua

re ergo iudex ecclesiasticus non habe

bit hanc potestatem in suo foro?

¶ QV Æritur, vrum sacerdos habeat193|Confes|sor non|pōt im-

potestatem imponendi quācũ poe-

nitentiam voluerit pro suo arbitrio?<-P>


@@0@

@@1@De satisfactione. 157

<-P>Respondeo, non oportet ꝙ per poeniponere|quācũq;|volue-|rit pœ-|nitẽtiā.

tentiam iniunctam à confessore, poe-

nitens satisfaciat pro tota poena oĩum

peccatorum suorum. Nam aliâs fru-

stra esset purgatoriũ. Secundò dico, ꝙ

sacerdos nō potest imponere quantā

cun poenam grauem, & quandô es

set intolerabilis, poenitens non tene-

tur obedire. Vtrum autem debeat sa-

cerdos ponere aliquam poenitentiam

sub consilio, fac hoc, & si volueris fac

etiam istud. Palude consulit ita face-

re, & Siluester, & alij. Hoc etiam lau

dat sanct. Tho. propter quod dico, ꝙ

talis poenitentia propter cōsiliũ sacer

dotis est magis meritoria,  si eā face-

ret ex arbitrio proprio solùmmodo.194|Confes|sor pōt|mutare|vel tol-|lere pœ|uitentiā|ab alio

¶ QV Æritur, vtrum secundus confes

sor possit commutare, vel tollere poe

nitentiam impositam à primo confes

sore? De hoc sunt opiniones. Siluester

& isti dicunt ꝙ non potest nisi confi-<-P>


@@0@

@@1@De extrema vnctione.

<-P>teatur. Sed puto probabiliꝰ ꝙ potest,cōfesso-|re iniũ-|ctam.

quia secundus confessor est iudex &

habet potestatem super istum, & ideò

satis est quód poenitens confiteatur

peccatum illud, quòd non fecerit poe

nitentiam sibi iniunctam ab alio, &

potest confessor, vel tollere totam, vel

minuere, vel etiam commutare. Vtrũ

autem confessor teneatur semper ali-

quam iniũgere poenitentiā poeniten

ti, posset dubitari. Sed dico quod sic

quia est iudex, & grauitèr peccaret si

nullā imponeret, nisi esset ex magna

& ratiōabili causa, vt in articulo mor

tis, vel si videret quòd poenitens nullā

acceptaret poenitentiam: si tamẽ hoc

contingere possit vnquàm. Hæc de

satisfactione dicta sufficiant.




¶ Sequitur de sacramento extre

mæ vnctionis.


@@0@

@@1@De extrema vnctione. 158

De quo (licet sit sacramentũ exeũtiũ)

prius tractatur  de matrimonio, &

de ordine. Quia prius agendũ est de sa

cramentis quę pertinent ad oẽs chri-

stianos,  de his quæ spectant solũ ad

certũ genus personarũ. Et de hac ma-

teria tractatur á doctoribus 4. d. 23.



PRIMO quæritur, an extre-195|Extre-|ma vn-|ctio est|sacramẽ|tum.

mavnctio sit sacramentũ? Re

spondeo secundũ omnes ca-

tholicos ꝙ sic. Quia est inuisibilis gr̃ę

visi bilis forma, nā significatgr̃am inte

riorẽ, cũ eius effectus sit remouere re-

liquias peccatorũ. Et cōfert gr̃am iux

ta illud Iacobi 5. & si in peccatis fuerit

dimitten{t$} ei. Ex quo patet ꝙ si pecca-

tor cũ sola attritiōe recipiat hoc sacra-

mẽtũ, recipiet gr̃am virtute illiꝰ, & re

missionẽ peccatorũ mortaliũ. Itẽ ꝓba

tur ꝙ sit sacramentũ, quia in cap. ad a-

bolendam de hæreticis excōmunicā-

tur qui alitèr sentiunt de sacramentis<-P>

@@0@

@@1@De extrema vnctione.

<-P>quàm sentit romana ecclesia: sed ec-

clesia romana in concilio Florentino

sub Eugenio. 4. determinauit ꝙ extre

ma vnctio est vnum de septem sa cra-

mentis ecclesiæ. Et in capi. illud super

fluum. 95. distinctio. idem determina

tur, ergo ita tenendum est de fide &

oppositum est hæreticum.

¶ QV Æritur, à quo sit hoc sacramen196|Extre|ma vn|ctio an|sit à|Chri-|sto ĩsti|tuta.

tum institutũ, an à Christo? Magister,

4. d. 23. ex verbis Hugonis ait quòd ab

apostolis, Iacob. 5. Sed cũ sacramenta

nouæ legis conferant gratiam quā so

lus Christus confert: tenẽdum est om

nino ꝙ Christus instituit hoc sacramẽ

tum. Nam instituere sacramenta per-

tinet ad potestatem excellentię quam

solus Christus habuit. Quod autem di

cit magister quòd fuit ab apostolis in=

stitutum, intelligendum est secundũ

sanct. Tho. ꝙ est ab apostolis promul

gatum. Sedvbi legitur in sacra scriptu<-P>


@@0@

@@1@De extrema vnctione. 159

<-P>ra huius sacramẽti institutio? S. Tho.

& omnes alij dicunt ꝙ non est expres

sus locus vbi fuerit institutum. Habe-

mus tamen ꝙ sit sacramentum ex tra

ditione ecclesiæ quæ in his quæ sunt fi

dei errare nō potest: & hoc sufficit no

bis. Euangelistæ non curauerunt tra-

dere nisi necessaria ad salutem, vt de

baptismo, poenitẽtia, eucharistia, quæ

sunt sacramenta necessaria. De confir

matione verò & extrema vnctione ꝓ

ptereà siluerunt, quia nō sunt necessa

ria ad salutem: quanuis Marci. 6. videa

tur fieri de hoc sacramento mentio cũ

duodecim vngebant infirmos oleo.

¶ QV Æritur, quis sit effectus huius197|vnctio|nis ex|tremæ|effectꝰ

sacramenti? Respondeo ꝙ hoc sacra-

mentum non imprimit characterem,

& ideò est iterabile. Patet, quia in cō

cilio Florentino dicitur ꝙ solũ tria sa

cramenta imprimunt characterem,

baptismus, confirmatio, & ordo. Secũ<-P>


@@0@

@@1@De extrema vnctione.

<-P>dò dico quòd effectus principalis hu-

ius sacramenti est remissio peccatorũ

minus principalis est sanitas corporis.

Dicente Iacobo, & alleuiabit eum do

minus, & si in peccatis fuerit dimitten

tur ei. Sed tota difficultas est, ad remis

sionem quorum peccatorum ordine-

tur. Ricardus, Bonauentura, Scotus,

Durandus, & Maioris, dicũt quòd or-

dinatur ad remissionem venialiũ. Sed

contra quia contra venialia sunt mul

ta remedia, & faciliora, vt aqua bene-

dicta, oratio dñica, tunsio pectoris &c

& in ceremonijs huius sacramẽti, vna

est confessio generalis, in qua remittũ

tur venialia, ergo non ordinatur ad re

missionem venialium. Item quia si or

dinaretur ad remissionem venialium

deberet conferri sanis. Dico igitur cũ

S. Tho. ꝙ ordinatur ad reliquias pec-

catorũ, quæ sunt, debilitas potentiarũ,

tristitia, & alia quę impediunt animā<-P>


@@0@

@@1@De extrema vnctione. 160

<-P>cogitare de Deo. Et proptereá confer

tur hoc sacramentum infirmis vt pos-

sint facilius resistere tentationibusde

monũ, quæ tunc maximè insurgunt,

& remotio illa est exhilaratio cordis

vt habetur in capit. vnico de sacra vn-

ctione. Idem dicit etiam Palude. Nō

negamus tamen quin remittat venia-

lia, imo & aliquandò remittit morta-

lia. In peccato ergo sunt tria, macula,

poena, & reliquiæ. Ad tollendam ma

culam, in ingressu nouæ vitæ ordina-

tur baptismus. Post perditam verò vi

tā spiritualem ordinatur poenitentia

ad tollendam maculā. Ad poenāverò

non est aliquid de per se ordinatũ. Ma

net ergo ad reliquias peccatorũ extre

ma vnctio. Et reliquiæ istæ sunt quæ-

dā qualitates infectiuæ animæ, & na-

turalis impotẽtia, & ineptitudo quę re

manet post peccatũ ad exercẽdũ bona

oꝑa, & ligamẽ quoddā aĩæ ad opera<-P>



@@0@

@@1@De extrema vnctione.



<-P>virtutis, quod prouenit á peccato. De

secundo effectu qui est sanitas corpo-

ralis, dicitur in concilio Florentino ꝙ

non semper sequitur, sed quandò ex

pedit infirmis bene valere.198|Extre-|ma vn-|ctio est|vnicũsa|cramen|tum.

¶ QV Æritur, cum hic sint multæ vn

ctiones, & multæ formæ, an vnctio sit

vnicum sacramentum, vel plura? Re-

spondeo secundũ oẽs ꝙ est vnũ sacra

mẽtum: sicut vnum artificale, vt vna

domus, & vna curatio quæ fit in radi

cibus peccatorum, hoc est in quinque

sensibus. Sed quęres in qua illarum

vnctionum datur gratia? Respondet

sanct. Tho. quòd in vltima.

¶ QVÆR Itur, quę sit materia hu199|Oleum|oliuarũ|est mate|ria sacra|menti|vnctio-|nis.

ius sacramenti? Respond. ꝙ omnes cō

ueniunt quòd est oleum. Et habetur

ex verbis Iacobi. 5. orent super eum

vngentes eum oleo. Et in capit. vnico

de sacra vnctione. Et in concilio Flo

rentino. Et ratio conueniẽtiæ est quia<-P>


@@0@

@@1@De extrema vnctione 161

<-P>hæc curatio est vltima, & debet esse

perfecta: ac debet significare spẽ qua

tunc infirmus maximè, indiget quæ

quidẽ spes significa{t$} per lenitatẽ olei.

Oleũ enim est optimũ ad curandum

quia maximè penetratiuũ est. Nomi-

ne autem olei intelligitur oleum oli-

uarum: sicut nomine panis intelligi{t$}

triticeus, & nomine vini, vitis. Suffice

ret autem oleum rosaceũ nisi sit mul

tum corruptũ. Et in ca. vnico de sacra

vnctione præcipitur quòd non mitta{t$}

balsamum. Idem habetur in concilio

Florentino. Hoc autem oleum $unclear

vt patet in dicto ca.

vnico. Ratio quare debet esse benedi

ctum est, quia materia omnium sacra

mentorum habentium materiam prę

ter actus recipientis, debet esse conse-

crata, seu sanctificata: quia est instru-

mentum ad conferendā sanctitatem.<-P>

@@0@

@@1@De extrema vnctione.

<-P>Materia autẽ sacramentorum quibus

Christus vsus est non indiget alia san

ctificatione: quia per cōtactum sui sa-

cratissimi corporis eā sanctificauit, vt

aquam in baptismo, panẽ in euchari-

stia. Materia verò extremæ vnctionis,

& materia confirmationis indigẽt be

nedictione: quia his sacramẽtis nō est

vsus Christꝰ. $unclear

Palude, Scotus, & Caieta-

nus. 3. parte questione. 72. arti. 3.

¶ QV Æritur, an esset verum sacra-200|Oleum|vnctiōis|oportet|esse con|secratũ

mentũ si quis vngeret oleo non conse

crato? Palude, & Durand. dicũt ꝙ pa

pa non posset vngere oleo non conse

crato. Caietanus dubitat, an consecra

tio olei sit de necessitate sacramẽti. Et

ideò $unclear

Iaco. 5. est expressa

materia huius sacramenti, & forma<-P>


@@0@

@@1@De extrema vnctione. 162

<-P>& minister: & tamen nulla fit mẽtio

de cōsecratione olei, ergo. Item in ca.

pastoralis de sacramentis non iteran-

dis, Innocentius tertius requisitus, an

ille qui erat confirmatus oleo non be

nedicto, esset iterum confirmandus?

Respondit nihil est iterādum sed cau

tè supplẽdum quod in cautè fuit om-

missum, ergo non erat repetenda for-

ma: ac proindè fuit verũ sacramentũ.

Et eadẽ ratio erit de extrema vnctiōe.

¶ QVÆR itur, quæ sit forma huius201|Forma|sacramẽ|ti vn-|ctionis.

sacramẽti? Respōd. ꝙ forma est depre

catiua quā nunc tenet ecclesia. Quia

ex Iacobo patet sic debere esse cùm di

cat, orent pro eo, oratio autem idẽ est

quod deprecatio. Ratioverò quarefor

ma huius sacramenti non est indicati

ua sed deprecatiua est, quia iam infir-

mus est à se destitutus, & eget aliorũ

precatione. Item quia iam transit ad

alium forum & commendatur alteri<-P>


@@0@

@@1@De extrema vnctione.

<-P>foro per hoc sacramentum. Forma er

go qua nunc vtitur ecclesia est de ne

cessitate præcepti: vt patet in concilio

Florentino. Secundò dico, si aliquę

ecclesiæ vtantur forma indicatiua, vi

detur piũ quòd sufficiat. Et hoc etiā

ponit Ricardus, & Duran. quia aliâs

ecclesia non permitteret tantum erro

rem. Quanuis Capreolus non putet

esse probabile ꝙ aliquæ ecclesiæ vtan

tur forma indicatiua tantum. Tertiò

dico, ꝙ ecclesia posset mutare formā

dũmodo esset deprecatiua: quia Iacob

non dicit nisi orẽt. Est ego forma, per

istā vnctionẽ & suam pijssimam mise

ricordiam indulgeat tibi Deus quic-

quid deliquisti per visum auditũ &c.202|Vnctio|nis sa-|cramen|tum nō|est de|necessi-|tate sa-|lutis.

¶ QV Æritur, vtrum hoc sacramentũ

sit de necessitate salutis? Respōdeo se

cundũ oẽs ꝙ non, sed sola tria baptis-

mus, eucharistia, poenitentia, quæ or-

dinantur ad gratiam & remissionem<-P>


@@0@

@@1@De extrema vnctione. 163

<-P>peccatorũ. Duo alia sunt quibus nol-

le vti esset peccatum mortale, vt cōfir

matio, & extrema vnctio. Alia duo

sunt quibus licet nolle vti, vt matrimo

niũ, & ordo. Vnde si quis etiā ex ne-

gligentia non reciperet extremā vn-

ctionẽ nō peccaret mortalitèr. Si ve-

rè ex cōtẽptu, peccaret mortalitèr: vt

si quis supposita fide huius sacramẽti

nollet vti illo. Ita tenẽt oẽs, & Caieta.

¶ De ministro verò huius sacramenti203|Mini|ster sa|cramẽti|vnctiōis|est om|nissacer|dos

dico quòd est omnis sacerdos: vt patet

ex verbis Iacobi. Et quia hoc ordina{t$}

ad remissionem peccatorum & om̃is

sacerdos potest peccata remittere, ac

proindè quilibet sacerdos potest hoc

sacramẽtũ ministrare, nō ex cōmissio

ne prælatorũ sed ex officio: quia hoc

nō ꝑtinet ad iurisdictionẽ. De iure ve

rò & nō đ necessitate sacramẽti requi

ritur ꝙ sit ꝓprius sacerdos. Sed ꝓprio

sacerdote deficiente quilibet sacerdos<-P>


@@0@

@@1@De extrema vnctione.

<-P>(preter religiossos) in necessitate pōt

& debet cōicare infirmum & vngere.

¶ QV Æritur, an sanis debeat hoc sa204|Vnctio|nissacra|mentũ|infirmis|dandũ.

cramentum conferri? Respondeo se-

cundũ. S. Tho. & alios, ꝙ non. Patet

ex verbis Iacobi, infirmatur quis in

vobis. Item quia hoc sacramẽtũ est cu

ratiuum, & exterius debet significare

quod interius facit: curatio autem so-

lis infirmis conuenit, ergo soli illi de-

bent inungi. Si autem quandó vngũ-

tur moriantur non ꝓcedatur vlterius.

Si vero sit dubiũ vngat sub dubio di-

cens si es mortuus non te vngo, si ve-

ró non est mortuus, per istam vnctio-

nem & suam pijssimam &c.

¶ QV Æritur, vtrũ oẽs infirmi sint vn205|Infirmi|in mor|tis peri-|culo sut|vngẽdi|sed non|omnes.

gẽdi? Respōd. ꝙ cōmunis sentẽtia est

ꝙ solus infirmus qui est in ꝑiculomor

tis ꝓbabili est capax huius sacram enti

Probat. S. Tho. quia hoc sacramẽtũ ẽ

vltima medicina: vt etiā sonat ipsum<-P>


@@0@

@@1@De extrema vnctione. 164

<-P>nomen extrema vnctio, ergo est adhi

benda qñ non est aliud remediũ, nec

spes. Nec tñ infirmi oẽs qui sunt in ta

li periculo sunt vngendi. Nam primò

excipiuntur pueri: quia in ipsa forma

dicitur indulgeat tibi Deus quicquid

deliquisti. Et eadem ratione excipiun

tur perpetuo dementes, quia nunquā

peccauerunt actualiter. Nec beatissi-

ma virgo esset vngẽda, quia caruit om

ni peccato. Is autem qui adultus bapti


Yüklə 2,25 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   27




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin