q. 65. art. 1. dicens, sacramenta ecclesia
stica ordinantur ad duo, scilicet ad ꝑfi
ciẽdũ hominẽ in vita spirituali, seù in
cultu xp̃ianæ religionis, & in reme-
diũ cōtra peccatũ, & quātũ ad vtrũq:
cōuenientèr sunt. 7. Vita em̃ hoĩs spi
ritualis similitudinẽ habet ad vitā cor
poralem, propter quod eodẽ nomine<-P>
@@0@
@@1@De sacramentis.
<-P>vocatur vtra vita: in vita autem cor
porali duplicitèr aliquis ꝑficitur, vno
modo quātùm ad propriam personā,
& hoc duplicitèr, scilicet aut adquirẽ
do perfectionem, aut remouendo im
pedimenta. Perficitur autem vita per
fectione prima, per generationẽ, quā
do adquirit vitam, & loco istius gene
rationis succedit baptismus, qui voca-
tur regeneratio, quia homo cùm esset
mortuus per peccatum, recipit vitam
per lauacrum regen erationis, & reno
uationis, ad Titum. 3. Secunda perfe-
ctio est augmentum, cui succedit secũ
dum sacramentũ cōfirmationis, quod
principalitèr in Penthecoste est insti
tutum, quandò dominus dixit, sedete
in ciuitate, donec induaminí virtute
ex alto. Tertia perfectio vitæ corpora
lis est nutritio, quæ est conseruatio vi
tæ, & loco huius succedit eucharistia
Vnde Ioan. 6. Nisi māducaueritis car<-P>
@@0@
@@1@In communi. 5
<-P>nem filij hominis, & biberitis eius san
guinem, nō habebitis vitam in vobis.
Sed quia homo interdum incurrit
ægritudines, habere debebat reme-
dium, quod quidem estduplex, vnum
ad repellendum morbum, vt pharma
cum, alterum ad restituendas vires.
Sic etiam in vita spirituali, ad expellẽ
das infirmitates peccati, est poeniten-
tia. Psalm. sana animam meam: quia
peccaui tibi. Alterum ad expellendas
reliquias peccatorum, & est extrema
vnctio, de qua Iacob. 5. & si in pecca-
tisfuerit dimittentur ei. In ordine au-
tem ad communitatem perficitur ho
mo duplicitèr, vno modo suscipien-
do potestatem regendi, & loco istius
succedit ordo. Alio modo secundùm
naturalem propagationem, quod fit
per matrimonium, tam in corporali
quam in spirituali vita.
@@0@
@@1@De Baptismo.
DE SACRAMENTO BA
ptismi tractat Magister. 4. d. 3. & dicit
quòd baptismus est ablutio exterior
corporis facta sub forma verborũ per
scripta, & determinate tractat
de hoc sacramento, sanct.
Thom. 3. part. q. 66.
DVBITATVR quandò
fuit institutꝰ baptismus? vtrũ5|Baptis-|mus qñ|institu|tus.
ante Christi passionẽ, vel po-
stea? Respondeo per duas propositio
nes. Prima certissimum est quòd fuit
institutus à Christo ante passionẽ. Pa
tet hoc Ioann. 3. vbi expressè habetur
quód Christus baptizabat. Et Ioan. 4.
declaratur quomodo baptizabat, quā
quam Christus non baptizaret, sed di
scipuli eius baptizabant de mandato
ipsius, quia aliâs Christus non dicere
tur baptizare. Non est autem verisimi
le ꝙ Christꝰ baptizaret baptismo Ioā
nis, nec etiā apostoli Ioānis baptismo<-P>
@@0@
@@1@De Baptismo. 6
<-P>baptizabant, vt dicit Hierony. in epis.
ad Seleutianũ, & in sermone Epipha
niæ. Aliàs inter discipulos Ioan. non
fuisset inuidia, ꝗ dolebāt eò ꝙ plus ba
ptizaret Xp̃us quam Ioannes, nam il
le baptismus diceretur Ioannis non
Xp̃i. Itẽ sacramenta sunt instrumẽta
nostrę redemptionis, cùm ergo Xp̃us
perfecerit redemptionem in passione
vel resurrectione, & baptismus sit po
tissima pars redemptionis, sequitur ꝙ
fuit institutus ante Christi passionẽ,
scilicet Ioānis. 3. ibi. Nisi quis renatus
fuerit ex aqua & spiritu sancto, non
potest introire in regnum Dei. Et ita
tenent omnes doctores, quòd fuit in-
stitutus ante passionem.
¶ SED quæritur, quandò? Quidam9|Beda.
dicunt quòd quandò Xp̃us baptiza-
tus fuit in Iordane, tunc enim sanctifi
cans aquas vim regeneratiuam illiscō
tulit. Alij dicunt quòd fuit institutus,<-P>
@@0@
@@1@De Baptismo.
<-P>quandò Christus dixit discipulis suis.
Euntes docete omnes gentes, baptizā
tes eos &c. Marc. vltim. Sed hoc refel
litur, quia fuit institutus ante passionẽ
prędicta autem verba dicta fuere post
resurrectionem. sanct. Tho. & Nicol.
de Lyra, tenent quòd fuit institutus
quādò Christus fuit baptizatus in Ior
dane. Ioann. 1. & ita tenendum est, si-
ne aliqua dubitatione.
¶ QVÆRITVR, quandò baptis7|Baptis-|mi obli|gatio|quādo|incœpit
mus incępit obligare, & consequẽter
alia sacramẽta nouæ legis, ac proindè
quando cessauerunt legalia? Respon-
deo per propositiones. Prima propo-
sitio, ante passionem & mortem dñi,
circuncisio, & alia legalia fuerũt sem
per sub precepto. Probatur nā Chri-
stus non soluit veterem legem, ante-
quám eam impleret, sed non fuit im-
pleta vs ad passionẽ, cũ dixit, consu-
matũ est, Ioan. 19. ergo ante passionẽ<-P>
@@0@
@@1@De Baptismo. 7
<-P>legalia non cessauerunt, per passionẽ
enim suā (vt ait Paulus) liberauit nos
Christus a seruitute legis. Secũda pro
positio, in passione dñi omnia legalia
fuerunt extincta quantum ad præce-
ptum, & quātum advirtutem, volo di
cere, quòd post passionẽ dñi non erat
præceptũ de circuncisione, nec de ali
quo alio in lege scripta, totaliter em̃
extincta erat quantũ ad vim illā quā
prius habebat & nullum omnino ha
bebat effectũ. Lex. n. illa fuit instituta
ad significandũ gratiā noui testamen
ti quę per IESV M sacta est, ac ꝓ
inde mortuo Christo debuit cessare,
sicut adueniente luce, cessat vmbra.
Item legalia non conferebant gratiā
perfectā, ergo adueniente quod perfe
ctũ est euacuatum est quod ex parte
erat, Corinth. 13. Reprobatio fit prio-
ris mādati propter infirmitatẽ eius, &
inutilitatẽ, nihil enim ad perfectũ lex<-P>
@@0@
@@1@De Baptismo.
<-P>adduxit, introductio vero fit melioris
spei. Tertia propositio, ante promul-
gationem sufficientem euangelij per
aliquod tempus, legalia nō erant mor
tifera, ad hunc sensum, quia licebatoblegalia|quādo|cessaue-|rint.
seruare ea, & non erat peccatum etiā
scienti & non ignoranti legem Xp̃i.
Prob, quia Paulus circũcidit Thimo
theũ. Act. 16. & purificauit se Act. 21.
Hoc autem permissum fuit vt Augus.
ait, vt Synagoga cum honore sepelire
tur. Vt ostenderetur igitur quòd fue-
rat bona & sancta, non est illi statim
post passionẽ derogatum. De ista pro
positione fuit magna controuersia in
ter Hieronymũ, & Augusti. Hieron.
enimvidetur sentire, quòd statim post
passionem legalia fuerunt mortifera,
& factũ Pauli, & Petri excusat, quia
fuerunt quædam piæ dispensationes
& simulationes, vt vitaretur scādalũ.
Sed Augustinus oppositũ omninó te<-P>
@@0@
@@1@De Baptismo. 8
<-P>net, & quidẽ disserte & elegantèr di-
sputat. Siem̃ iā essent mortifera pro-
pter nullũ scādalũ licuisset Paulo cir-
cũcidere Timotheũ, nec simulare cir
cuncisionem, etiam pro salute totius
populi Iudæorum, quia esset menda-
cium in facto. Petrus autẽ incautè se
habuit in obseruatione legaliũ nimiũ
cōdescendẽs Iudæis illis, quidẽ legalia
boseruāda esse dicebāt, ita vt aliqui eiꝰ
exemplo inducerentur ad eorum ob-
seruantiā, quasi essent necessaria, & i-
deò Petrus aliquā leuem culpā incur
rit, & erat reprehensibilis, vt ait Pau-
lus. Quarta & vltima propositio, post
sufficientẽ promulgationẽ euangelij
oĩa legalia fuerunt & sunt mortifera.
Hoc determinatũ est extra de baptis-
mo & eius effectu. cap. maio. & in cō-
cil. Florẽt. dānati sunt Cherinthus &
Ebiō, cōtrariũ tenẽtes. Et ad Galat. 5-
si circũcidamini Xp̃s vobis nihil ꝓde<-P>
@@0@
@@1@De Baptismo.
¶ SED dubiũ est, quandò fuit facta8|Promul|gatio e-|uāgelii|quādo|fuit fa-|cta suffi|cienter.
sufficiens promulgatio euangelij? Re
spond. ꝙ non est certũ. Non enim po
test dici quòdfacta fuit in Pentheco-
ste, quia posteà Paulus circuncidit Ti
motheũ, & Petrus seruabat legalia, vt
patet actuũ. 10. Absit à me dñe, cōmu
ne & immũdũ nō introiuit in os meũ
Nec potest dici quòd in. 3. conci. cele-
brato, actu. 15. quia posteà purificatio
Pauli facta est, actu. 21. & in illo conci
lio continentur aliqua legalia, scilicet
vt abstineant à suffocato & sanguine.
Dicunt aliqui quòd tunc facta est suf
ficiens promulgatio, quādò Titus &
Vespasianus destruxernnt Hierusalẽ
Permisio enim legalium post passio-
nẽ, erat propter Iudæos. Cũ igitur illi
tunc sint penè extincti, sine lege, sine
rege, sine Deo, vt dicit Lactant. vide-
tur quòd ex tunc oĩa legalia sint mor
tifera, & licet hoc non sit certũ, nō est<-P>
@@0@
@@1@De Baptismo. 9
<-P>tamen aliquo pacto dubitādum, quin
nunc & per multas annorũ centurias
anteà fuerint legalia mortifcra. Cir-
cuncisio enim fuit instituta ad signifi
candum aliquid futurum in Christo,
& sic modo esset mendacium perni-
ciosũ. De baptismo igitur, & de om-
nibus sacramentis nouę legis, ait sāct.
Tho. quòd post passionẽdomini coe-
perunt habere vim obligatoriā, quia
tunc cessauerunt legalia: vt aperte di
cit prophetia Daniel. 9. Et in dimbidia
hebdomada occîdetur Christꝰ, & ces
sabit hostia & sacrificium. Probatur
autem hoc, quia Marci vlti. Christus
dixit. Ite docete omnes gẽtes baptizā-
tes eos, &c. qui non crediderit, condẽ-
nabitur. Hoc autem dictum fuit ante
Pẽthecoste & apostoli prędicabāt eo
modo quo Christus pręceperat scili-
cet, nisi baptizemini & credideritis
condemnabimini, ergo tunc teneban<-P>
@@0@
@@1@De Baptismo.
<-P>tur ad baptismum, & perconsequens
ad alia præcepta nouæ legis.
¶ QV Æritur. Quæ sit materia sacra9|Baptis-|mi ma-|teria|quæ sit.
menti baptismi? Respond. quòd aqua
simplex, quia habet proportionẽ ad ef
fectũ spũalẽ, qm̃ mundat, & est cōmu
nior materia quā omnes facilè possũt
habere. Patet hoc Ioan. 3. Nisi quis re
natus fuerit ex aqua & spiritu sancto,
non potest. &c. Cum niue autẽ & cũ
glacie, non posset quis baptizari, quia
est alterius speciei quā aqua. Posset tñ
baptizari aqua resoluta ex niue, aut
glacie, seu gelu, quia iam est vera &
simplex aqua: quāuis de hoc Marsi-
lius dubitet, et quidam alij. In aqua ve
ro rosacea & alijs artificialibus aquis,
non potest quispiam baptizari, quia
non sunt aquæ veræ,10|Baptis-|mi for-|maquæ|sit.
¶ QVÆRITVR, quæ sit forma
huius sacramenti? Respond. quód hęc
ego te baptizo, in nomine patris, & fi<-P>
@@0@
@@1@De Baptismo. 10
<-P>lij, & spiritus sancti. Patet hoc Matth.
vlt. & in cōci. Florẽ. Quæritur, vtrum
mutatio huius formæ vitiet sacramen
tum? Respon. quòd duplex est varia-
tio, quædam quæ mutat sententiam,
& sensum formæ, et talis euacuat sa-
cramentum. Altera quæ non mutat
sensum, & sententiam formæ, et talis
non tollit sacramentũ. Vnde in ca. re
tulerunt de conse. d. 4. Zacharias pa-
pa determinauit, quòd ille qui dicit,
ego te baptizo in nomine patrias, et fi
lias, et spirituas sāctas, verè baptizauit
¶ QVÆRITVR, an si diceret,11|Errorin|forma|an vi-|tiet sa-|cramen|tum.
ego te baptizo in nomine genitoris, et
geniti, et procedẽtis, verè baptizaret?
Resp. quòd S. Tho. hic, et. 3. p. q. 66. ar.
5. et. 6. dicit ꝙ nō. Idẽ tenẽt, Scot. Bona
uẽt. Ricar. Tho. de Argẽtina, Gabri.
Aliaco, et Marsi. Palu. tamẽ dubitat.
Caieta. autẽ tenet omninò cōtrarium,
asserens quòd ibi esset verum sacra-<-P>
@@0@
@@1@De Baptismo.
<-P>mẽtũ, quod probat multis argumẽtis.
Nā de conse. d. 4. c. á quodā Iudæo ha
bet ꝙ cũ ꝗdā Iudęus baptizaret, deter
minauit Papa, ꝙ si baptizabat in noĩe
Trinitatis vel Christi, vel patris, & fi-
lij, & spiritus sancti (vnum quippe &
idem est) non debebat iterum baptiza
ri. Plus autem differt nomen Christi,
à nomine patris, & filij, & spiritus san
cti, quàm nomen genitoris, geniti, &
procedentis, ergo. Hanc opinionẽ Ca
ieta. reputat certā magister Victoria.
Fatetur tñ ꝙ talitèr mutare formā es-
set contra præceptũ, ac proinde pecca
tum: baptismus tamen esset validus,
¶ QVÆRITVR, an dicere ego12|Baptis-|mus in|nomi-|ne Chri|stian sit|validus
te baptizo in nomine IESV Christi,
sufficeret ad baptismum? Resp. quòd
hoc aliquandò fuit licitum & sufficiẽs
Patet quia vt dicitur act. 2. &. 8. aposto
li baptizabant sub illa forma, quod fa
ctum est ex extinctu spiritus sancti ꝓ-<-P>
@@0@
@@1@De Baptismo. 11
<-P>pter odium quod habebant Iudæi ad
nomen Xp̃i, vt incitarentur ad amo-
rem eius. Vel forsam, quia apostolinō
audebant in principio prędicationis
suę apertè nominare Trinitatem po-
pulo infirmo. Sed vtrũ sufficeret nũc
prędicta forma? Respōdet sāct. Tho.
3. p. q. 66. ar. 6. dicit quòd non, & ita te
nent cōmunitèr docto. Quia dicitur
Mat. vlti. Baptizantes eos in nomine
patris & filij & spiritussancti. Et ca. in
synodo de conse. d. 4. Euge. expressè
determinat, quòd si quis in forma ba-
tismivnam personam nō nominaret,
non baptizaret. & ibidem ca. si re ve-
ra, dicitur ꝙ si quis baptizaret in no-
mine dñi, nō esset baptismus. Et Didi
mus in li. spiritus sancti dicit, quòd qui
in forma baptismi nominaret vnam
personam Trinitatis, sine alijs, nō ba
ptizaret. Cũ apostolis autem dispen-
sauit spiritus sanctus propter rationes<-P>
@@0@
@@1@De Baptismo.
<-P>iā dictas. Caieta. verò oppositũ tenet,
3. p. q. 66. ar. 6. & magist. setẽti. hic in li
tera, & Hugo de S. Victore, li. 2. de sa-
cramen. par. 6. c. 2. & Adria. in. 4. q. 2.
Quia in capit. à quodam Iudæo, dici-
tur, quòd qui baptizatus est in nomi-
ne Christi, non est rebaptizādus. Sed
fortè prædictum caput noluit hoc de
terminare tanquàm de fide. Res mihi
dubia est, & ambigua, & ideo nihilvo
lo determinare, vtra opinio est pro
babilis, & periculosum est, hic tenere
in tanta materia, quod certũ non est.
¶ QVÆRITVR, an esset baptisBaptis-|mus in|nomie|Trinita|tis.
mus si quis dicerèt, ego te baptizo in
nomine sanctissimæ Trinitatis & in-
diuiduæ vnitatis? Respond. quòd om
nes dicunt ꝙ nō. Ita tenet sanct. Tho.
Scot. Adrian. & cęteri. Caietanus ta-
men tenet quòd est verus baptismus,
propter illud capit. á quodam Iudæo.
Certe ego in hac re non credo Caie-<-P>
@@0@
@@1@De Baptismo. 12
<-P>tano, sed dico quòd non esset baptis-
mus. Et idem dico de eo qui diceret,
ego te baptizo in nominibus patris, et
filij, & spiritus sancti: non est baptis-
mus. Ita tenet Palu. 4. distinct. 3. quæ
stio. 1. articu. 3. & magister setentiarũ,
4. distinct. 3. capit. 5.
¶ QVÆRITVR, an requiratur13|bapti|cans, an|debeat|expri|mere|propriā|per so|nam
quód minister seu baptizās exprimat
propriam personam, dicens, ego? Res
pond. quòd sufficit dicere virtualiter,
vt si dicat, baptizo te, &c. Sed vtrũ sit
necessariũ quòd exprimatur saltẽ vir
tualitèr? Respondeo, quòd non, & ita
tenent omnes. Nā Græci baptizāt sub
hac forma baptizetur seruus Christi,
in nomine patris, &c. Et est verus ba-
ptismus, vt tenet. S. Tho. 3. p. q. 66. arti.
5. 1. &. 2. Et ita tenendũ est sine dubio
Quāuis in. c. 1. si quis, de baptis. videa-
tur dici contrariũ, sed intelligitur de
illis, qui tantũmodo dicunt in nomine<-P>
@@0@
@@1@De Baptismo.
<-P>patris, & filij & spiritus sancti: non di
cẽdo baptizo, vel baptizetur. Si quis
autem diceret (causa grauitatis) noste
baptizamus in nomine &c. non esset
baptismus, secundũ sanct. Tho. 3. p. q.
66. ar. 5. 4. quia variatur sensus formę.
Nos enim, significat ego & tu. Siau-
tem episcopus, vel alia magnifica per-
sona baptizet sub illa forma, est verus
baptismus, quia iam ex circunstantijs
& acōmodatione patet tātũdem signiBaptica|re vnũ,|an pos-|sint|duo si-|mul.
ficari, sicut ego te baptizo. Duoautem
si sic baptizant, & vnus aquam mittat
alter vero dicat: ego te baptizo &c. ni
hil faciunt, quia est falsa forma illius
qui dicit ego te baptizo. Siverò simul
& semel ambo baptizant (quia contẽ
dunt de prębenda) ita quòd quilibet
totum faciat, est verus baptismus, nec
de hoc dubito, nisi quilibet dicat, nos
te baptizamus. Tunc enim secùndum
sanct. Tho. 3. p. q. 66. ar. 5. &. q. 67. art.<-P>
@@0@
@@1@De Baptismo. 13
<-P>7. non est baptifmus, quod ego repu-
to securiùs, licet oppositum dicat Ca-
ieta. 3. par. q. 67. arti. 7. & Palu. 4. dist.
3. q. 2. & Durand. 4. di. 3. q. 3.
¶ SED vtrum requiratur quòd no-14|Baptica|ta perso|an debe|at expli|can.
minetur persona baptizata scilicet te:
Respon. quòd Scot. 4. di. 3. q. 2. art. 3.
& Gabriel. 4. d. 3. q. vnica, dicũt quòd
sic, & ita tenendum est, nam requiri-
tur quòd verba baptizantis applicen-
tur alicui. Sed vtrũ quis posset seipsũ
baptizare? Respō. quòd nō, vt patet, c.
debitũ, de baptismo, vbi hoc determi
natur. Sed vtrũ esset baptismus si quis
diceret, ego te abluo, vel mergo. Re-
spō. quòd sic, quia verba sunt synony
ma: quicquid dicat Glosa in capi. mul
ti sunt. Et fœminæ sermone hispano
baptizantes, melius faciunt quàm illæ
quæ baptizant sermone latino, quia
sciunt melius pronunciare verba hi-
spana quàm latina.
@@0@
@@1@De Baptismo.
¶ DVBITATVR, an requira-15|Mersio|baptica-|ti, an re-|quira-|tur.
tur mersio baptizati in aqua, vel an
sufficiat tingere ipsum? Respondeo,
quòd fuit antiqua consuetudo vt mer
geretur, iam verò nō oportet, sed qui-
libet seruet morem suę diocęsis. Vn-
de in Germania ponitur dũtaxat gu-
tula aquæ, &c. In locis autem vbi con
suetum est termegere puerum, siante
secundam vel tertiam mersionem, di
cta forma baptismi, puer moriatur, ve
rè baptizatus est, vt dicit Caieta. licet
Palude oppositum teneat. Si autem ti
meatur mors pueri si mergeretur, nō
debet mergi, sed sufficit eum aqua as-
pergere, quicquid dicat Palu. 4. d. 6. q.
1. ar. 3. nam contra eum tenent omnes
doctores. Si verò quis diceret, ego te
baptizo in nomine patris. &c. et mit-
teret puerum in flumem, vtrum esset
baptismus? Resp. PaIu. 4. di. 3. q. 1. &
Scot. d. 5. q. 3. & Marsi. 4. q. 1. & com-<-P>
@@0@
@@1@De Baptismo. 14
<-P>munis opinio dicit, ꝙ non est baptiza
tus talis puer. Siluest. etiam tenet idẽ,
& hoc intelligendum est etiam si ille
qui sic mittit puerum intendat eum
baptizare. Maio. autem in. 4. d. 4. q. 2
& Panor. c. non vt apponeres de bap-
tismo, tenet quòd esset verè baptiza-
tus. Pro vtra parte est apparentia.
Ego mallem tenere ꝙ esset baptiza-
tus, nihil enim refert mittere eũ in a-
quā, & mittere plurimā aquā suꝑ cũ.
¶ QVÆ ritur, vtrum baptismus re-16|baptis|mus, an|remittat|omnia|peccata,|eti&-a actu|alia.
mittat omnia peccata etiam actualia?
Et videtur quòd non quia institutus
est contra originale. Resp. ex sentẽtia
omniũ doctorum, quòd baptismus re
mittit omnia peccata etiā actualia. Pa
tet Ezechielis. 36. Effundā super vos a
quam mundā, & mũdabimini ab om
nibus inquinamentis vestris. Et est de Dostları ilə paylaş: |