etiam inuenitur inter infideles, sicut
cōmedere simul colloqui, tractare, &
hęc cōmunio non est propriè fideliũ,
sed conuenit eis quatenus ciues, & po
litici sunt. Secundus est cōmunicatio
quæ consistit in hoc ꝙ est simul con-
uenire in ecclesia ad orandum, ad re-<-P>
@@0@
@@1@De excōmunicatio.
<-P>cipiendum sacramenta, ad electionẽ
canonicā actiuam & passiuam, & ad
audiendũ diuina officia. Tertius estcō
municatio bonorũ & suffragiorũ quę
ex intentione ecclesiæ applicantur,
seu offeruntur pro omnibus christia-
nis. Quartus est communicare, seu ha
bere partem in bonis & meritis alio-
rum fidelium, quæ titulo charitatis ap
plicātur omnibus existentibus in gra
tia: secundum illud psal. 118. Particeps
ego sum omnium timentium te, & cu
stodientium mandata tua. His suppo-
sitis sit prima propositio, excōmunica
tio non priuat quarta cōmunicatione
Probatur, quia illa cōmunicatio fun
datur in charitate, charitatem autem
non expellit nisi peccatũ, sed excōmu
nicatio nō est peccatũ, vt diximus, er-
go. Secunda propositio excōicatio pri
uat hominem reliquis tribus cōmuni
cationibus. Vnde solet ab alijs diffi-<-P>
@@0@
@@1@De excōmunica. 224
<-P>niri (& benè) excōmunicatio est pri-
uatio â quacunque licita communica
tione fideliũ. Consule Caietanũ quod
libeto. 2. q. 12. Et nota antiquam cōsue
tudinem ecclesiæ in excōmunicatio-
ne, quòd gradatim fideles cōmunica-
tione priuantur. Et fortè tot erant ge-
nera excōmunicationum quot gene-
ra cōmunionum. Vnde Siluestertria
genera ponit verbo excommunicatio
primo. §. 1. Aliquādò enim priuaban{t$}
sola communione eucharistiæ quæ
āthonomaticè cōmunio dici{t$}, vt tradit
Dionysius de ecclesi. hierarchia ca. 3.
& ostẽdit Vualden. lib. de sacramẽtis
ca. 95. Et de hac intelligo decretũ Ioā
nis papæ. 3. q. 4. c. engeltrudā. Aliquā
dó priuan{t$} Christi fideles ecclesiasti-
co cōuẽtu ad officia diuina audienda,
vel ab oratiōe cōmuni quæ ōes pote-
rant appellari minores excōmunica-
tiōes, & easvidere licet. 5. q. 2. c. pręsẽti<-P>
@@0@
@@1@De excomunicatione.
<-P>Et. 11. q. 3. ca. admensam. Et in concilio
Niceno. ca. 11. &. 12. Et Chrisosto. ho-
me. 17. in Matthęum circa finem. Ali
quandò fideles priuabantur omni cō-
munione, quasi pręscisi ab ecclesiasti
co corpore: & hāc veteres appellabāt
anathema, qua voce iudęi extremam
detestationem significare solebant: te
ste Hierony. suꝑ. 1. ca. epistolę ad Ga-
latas. Nos hac tempestate duas tātum
excōicationes nouimus, minorẽ qua
quis priua{t$} cōmunione passiua sacra-
mẽtorũ oĩum, maiorẽ, qua etiā priua{t$}
alijs fideliũ cōmunicationibus: vt ha-
bes de clerico excōmunicato ca. vlti.
¶ QV Æritur, vbi habe{t$} in sacra scri-
ptura ꝙ ecclesia possit hac poena pu-
nire? Respondetur, ꝙ excommunica-
tio funda{t$} in auctoritate Pauli. 1. Co-
rinthio. 5. iam iudicaui vt pręsens tra-
dere huiusmodi hominem sathanę in
interitum carnis. Et re vera intelligi{t$},<-P>
@@0@
@@1@De excōmunicatione. 225
<-P>quòd tulit in eum sententiam excom
municationis, vt sanct. Tho. exponit.
Item fundatur in auctoritate. 1. Ioan.
5. est peccatum ad mortem, non pro
illo dico vtroget quis. Qui quidem lo
cus licet multiplicitêr intelligatur, vi
detur ꝙ sensus legitimus & literalis sit
ille de quo dicitur, si ecclesiam nō au
dierit, sit tibi vt ethnicus & publicanꝰ.
Item ad Titũ. 3. hæreticum hominem
post primam & secundā monitionẽ
deuita. Quem locum adducit sanctus
Tho. ad hoc propositum in. 2. d. 43.
& quæstionibus de malo. q. 3. ar. 15. 3.
& ita videtur exponere, & fortè illa
est expositio literalis, & Matthæi. 18.
si ecclesiam non audierit, sit tibi tan
quàm ethnicus & publicanus.
¶ QV Æritur, quomodo intelligatur3
ꝙ excōicatio priuat à receptiōe sacra
mentorum? an sit sensus ꝙ faciat eam
illicitam, ita videlicet ꝙ non potest ex<-P>
@@0@
@@1@De excōmunicatione.
<-P>communicatus sacramentum suscipe
re sine hoc quòd peccet: tamen si de
facto suscipiat, verũ suscipit sacramen
tum, vel an sit sensus ꝙ nec potest sine
peccato suscipere, nec si de facto susci
piat tenet sacramentũ, ita ꝙ vltra hoc
quòd peccat sacramentum est nullũ?
Hæc quæstio est vna de vtilioribus &
difficilioribus totius huius materiæ.
Et tota difficultas est de sacramento
poenitẽtiæ, vtrum sit nullum per hoc
quòd sumitur ab excōicato. Pro cuius
intelligentia est in primis notandum
quòd excōmunicatio non habet exiu
re diuino priuare à receptione sacra-
mentorum, nec à participatione sacri
ficiorum ecclesię. Nam de iurediuino
nullus est excōicatus: licet veniat ex-
cōicandus ab ecclesia, secundum eius
placitum & limitationem. Secundò
nota quòd in potestate ecclesiæ est fa-
cere quòd sacramentum poenitentiæ<-P>
@@0@
@@1@De excōmunicatio. 220
<-P>& sacramentum matrimonij sit nul-
lum, vbi susciperetur ab excommuni
cato, etiam inuincibilitèr ignorāte se
esse excommunicatum. Quod tamen
nō posset ecclesia facere de alijs sacra
mentis imprimentibus characterem:
quia habentdeterminatam materiam
de iure diuino, quæ non potest subtra
hi, nec mutari. Hoc supposito dico, ꝙ
de hac re sunt diuersæ sententiæ: licet
omnes conueniant in hoc quòd si ex
cōmunicatus sciens, vel vincibiliter ig
norans se esse excommunicatum, su-
scipiat aliquod sacramentum, peccat
mortalitèr, & est sacrilegus. Si veró ac
cedat bona fide cum ignorantia inuin
cibili iuris, vel facti excusatur à mor-
tali: & de hoc nō est dubiũ. Sed loquẽ
do de annullatione, quidā dicunt ꝙ si
excōicatus etiā inuincibilitèr ignorās
se esse excōmunicatum accedat ad sa-
cramentũ poenitentiæ & absoluatur<-P>
@@0@
@@1@De excōmunicatione.
<-P>nullum omnino sacramentum susci-
piat. Probant, quia excōicatio tollitiu
risdictionem, ita ꝙ excōicatus nullius
est subditus, sed nullus sacerdos potest
absoluere non subditum, ergo. Patet
consequentia, quia licet ignorātia ex
cusset à peccato tamen non potest fa-
cere ꝙ sit validum id quod esset irritũ
si fieret cũ sciẽtia opposita. Et hinc est
ꝙ vsus ecclesiæ habet, ꝙ ante absolu-
tionem a peccatis præmittatur absolu
tio ab excōicatione, ne annulletur sa-
cramentum. Secunda, alij dicunt ꝙ si
excōicatus accedat ad sacramentum
poenitentiæ cũ ignorantia inuincibili
quæ excusset illum á sacrilegio, verũ
suscipit sacramentum, nec teneturam
plius confiteri de illis peccatis, sed quę
rere absolutionem ab excōicatione,
& interim nō miscere se diuinis. Hæc
sententia est Caieta. in summa verbo
impedimẽta absolutionis. Et Palude<-P>
@@0@
@@1@De excōmunica. 227
<-P>4. d. 18. q. 4. Adria. q. 2. de confessione
contra finem. Probat, quia licet abso-
lutio sacramentalis sit iure prohibita
excōicato, nullo tñ iure est irrita si de
facto suscipiatur, nec vsus ecclesiæ ha
bet contrarium, & qui hoc cogitāt de
cipiuntur, ergo. Item alia sacramenta
non annullantur per hoc ꝙ suscipian
tur ab excōmunicato, ergo nec hoc:
nam detis vndè habeatis contrarium.
Item quia aliâs iniusta esset sententia
ecclesiæ si vellet ignorantiam inuinci
bilem condẽnare. Si quis autem excō
municatus per ignorantiam vincibilẽ
accedat ad sacramentum poenitentiæ
dũmodo confiteatur fictionem, verè
suscipit sacramentum, & recedente fi
ctione consequitur effectum. Hanc so
lus Caieta. tenet expressè. Et proba-
tur, quia poenæ non sunt ampliandæ,
sed potius restringendæ: vt patet de re
gul. iuris in. 6. reg. 15. &. 49. Item eodẽ<-P>
@@0@
@@1@De excōmunicatio.
<-P>iure excluditur excōicatus à participa
tione sacramẽtimr̃imonij & sacramẽ
ti absolutionis, sed ecclesia prohibens
excōicato mr̃imoniũ non irritat illud
sed sifiat tenet. vt patet extra de eo qui
duxit eā quam polluit per adulteriũ
ca. 6. & de matrimonijs contractis cō-
tra interdictum ecclesiæ capi. 2. Vndè
ergo discrimen in verbis eisdem gene
ralibus? Si autem quis celebrauerit ꝓ
excommunicato, & applicuerit ei sa-
crificium, siue inuincibilitèr, siue vin
cibilitèr ignoret excommunicationẽ
applicatio facta tenet. Prohibentur
enim christiani comunicare, nō tamẽ
inualidatur communicatio.
¶ QV Æritur, vtrum anulletur sa-4
cramentũ per hoc ꝙ confertur ab ex-
cōicato? Responde{t$} & sit prima pro
positio. Si sacerdos excẽicatꝰ quacũ
excōicatione, etiam ꝓpter notoriam
clerici percussionem, tentet conferre<-P>
@@0@
@@1@De excōmunica. 228
<-P>quòdcũ sacramentũ, excepto sacra
mento poenitentiæ, verum sacramen
tũ confert, quāuis peccet. Nec de hoc
est debiũ, siue faciat scientèr, siue ig-
noranter, & tā vbi toleratur quā vbi
non toleratur. Secunda loquendo de
sacramento poenitẽtiæ, si sacerdos sit
excōmunicatus non nominatim, aut
propter notoriam clerici percussionẽ
& tentet absoluere verũ sacramentũ
confert. Ita determinatur in extraua-
ganti concilij Cōstāt. antè quod nul-
lus excōicatus poterat conferre sacra-
mentũ poenitentiæ. Et hæc secunda ꝓ
positio intelligenda est vt prima, vide
licet tā vbi talis sacerdos toleratur ab
ecclesia, quā vbi nō toleratur, et tā vbi
crimẽ propter quod est excōicatus est
secretũ, quā vbi est publicũ. Tertia si
sacerdos sit excōicatus nomĩatim, aut
ꝓpter notoriā clerici ꝑcussionẽ, & cũ
hoc tolera{t$} ab ecclesia, verũ sacramẽ-<-P>
@@0@
@@1@De excōmunicatione.
<-P>tũ poenitentiæ confert, si de facto cō-
ferat illud. Patet, quia licet in iure ni-
hil sit de hoc cautũ, tamen non est cre
dendũ, ꝙ ecclesia toleraret eũ in publi
ca administratione sacramentorũ: &
cũ hoc vellet ꝙ facta per ipsum essent
irrita, ꝓfecto esset intolerabilis error.
Quarta si sacerdos sit excōicatus no-
minatim, aut propter notoriā clerici
percussionem, & cũ non toleretur ab
ecclesia, si tentet absoluere, nullũ om
nino confert sacramẽtum. Patet, quia
ista seruabatur ante conciliũ Cōstan.
Et ibi relinquitur ita seruandũ perpe-
tuis tẽporibus quo ad ista duo gñra ex
cōicatorũ, ergo. Item quia talis nullā
omnino habet iurisdictionem, ergo.
¶ QV Æritur, de causa excōicationis5
an sit peccatum mortale? Quæstio hęc
potest duplicitèr intelligi. Primó de
iure. i. vtrum non debeat ecclesia ex-
cōicare, nisi propter mortale. Secun-<-P>
@@0@
@@1@De excōmunicatione. 229
<-P>dò de facto, an si excommunicet pro-
pter veniale, vel aliud factũ quod non
sit peccatum, excommunicatio tenet.
In primo sensu cōmunis opinio est, ꝙ
nullus potest iure excommunicari, ni
si propter mortale. Patet ex verbis do
mini Matthæi. 18. vbi tradita fuit pote
stas excommunicandi, sipeccauerit in
te frater tuus &c. Clarum est quòd de
venialibus non requiritur illa diligen
tia. Item ex concilio Meldensi. 11. q. 3.
capit. nemo. Et hoc tenendum est pro
certo: licet aliquandò viderim opposi
tum defendi. Secũdò dico, quòd licet
excommunicatio possit iure ferri pro
quolibet mortali, quia finis ipsius est
solus Christus vt patet. 1. Corinthio. 5.
quā tollit quodlibet mortale, tamẽ nō
debet ferri nisi pro grauissimis crimi
nibus de quibus alitèr non speratur sa
nitas. Patet quia est vltima medicina
ecclesiastica, & nocet plusquā si gla-<-P>
@@0@
@@1@De excōmunicatione.
<-P>dijs feriretur: vt ait August. Itẽ, quia
excōmunicatio non debet ferri quo-
usque peccator non audiat ecclesiam.
Item, quia Paulus non meminit excō
municationis, nisi propter incestum,
cũ tamẽ essent plura alia crimina. Vn
dè patet, ꝙ pro temporali dāno non
potest ferri excommunicatio, nisi sit
nimis graue. Et quidem iudices pessi-
mè faciunt, & grauitèr peccant conce
dendo excōmunicationes pro rebus
leuibus, por las vbas, māçanas &c. Et
est vna de pessimis consuetudinibus
quorundam ministrorum ecclesiasti-
ca potestate abutẽtiũ ista, quæ omnia
iam corrupta sunt. Et anathematis no
men, quo audito maiores nostri treme
bant, & irrisioni nostris temporibus
expositum est. Et ego credo, quòd istę
excōmunicationes non obligant, nisi
præsumatur esse mortale id pro quo
feruntur: non enim de hoc dubito.
@@0@
@@1@De excōmunicatio. 230
¶ SED vtrũ, statim quòd homo pec-6
cat mortalitèr, possit excōmunicari?
Respond. ꝙ non, quousque sit contu-
max & rebelis ecclesiæ. Patet Matth.
18. si peccauerit in te frater tuus corri-
pe eum, adhibe tecum, dic ecclesiæ, &
vltimo venit excommunicatio, sit tibi
quasi ethnicus. Idem constat ex Pau-
lo hęreticum hominem post primam
& secundam admonitionem debita.
Vndè de iure nullus potest excōmu-
nicari, nisi præcedat trina admonitio:
vt patet in cap. sacro sancta de senten.
excōmunica. Trina tamẽ admonitio
non est de essentia excōicationis: vtbe
nè notat Palude. d. 18. in. 4. & Durā.
ibidem, & Glosa in cap. prædicto, &
in ca. statuimus. Nec hoc est cōtra euā
gelium, nam in euangelio ostenditur
ordo iuris, non tamen dicitur, quòd il
le est necessarius. Verum est quòd nō
expedit alitèr fieri quàm in euāgelio<-P>
@@0@
@@1@De excōmunicatione.
<-P>expressum est. Nihilominus si quis se
mel admonitus excōmunicaretur ꝓ
mortali, excōmunicatio esset valida.
Non dubito tñ quin admonitio sit de
essentia excōmunicationis: ita quòd si
quis excōmunicaretur antequā esset
admonitus, excōmunicatio non tene-
ret. Cōtra hoc potest fieri vnum argu
mentum, quia incurrentes excōicatio
nes latas in iure non admonen{t$} prius,
vt patet de incendiarijs, de percussori
bus clericorũ &c. qui quidẽ ipso facto
incurrunt in sententiā, ergo. Respō. ꝙ
tales iam sunt admoniti ab ecclesia,
& à lege Christi prohibente talia cri
mina, & ista est sufficiens admonitio.
¶ QV Æritur, vtrum excōmunicatio7
iniusta sit valida, vel vtrum habeat ali
quẽ effectũ? Nota, ꝙ excōmunicatio,
sicut & quælibet alia sententia, tripli
citèr potest esse iniusta. Primò, quia
ipso iure est nulla: vt si aliquis excom<-P>
@@0@
@@1@De excōmunicatio. 231
<-P>municet non subditum, talis continet
intolerabilem errorem, & nullum ef
fectum habet, tam in foro exteriori,
quā in interiori. Ita dicitur capi. extra
desententia excōicationis ca. per tuas
& ca. statuimus in. 6. eo. titu. Secundò
dicitur excōmunicatio iniusta ex par
te iudicis, quia videlicet malè iudica-
uit quacun ex causa id fiat, siue ex
odio, siue ex defectu ꝓbatiōis, siue ex
ignorantia: talis tamen non est ipso iu
re irrita. Et de hac est nostra disputa-
tio modo, vtrum liget? Est quæstio ni
misgrauis, & de qua sunt diuersæ sen
tentiæ. Caieta. 2. 2. q. 70. arti. 4. 2. tenet
expressè, ꝙ talis sententia omnino est
nulla, ita ꝙ nullum prorsus habet effe
ctũ apud Deum, nec apud homines.
Probat, quia excōmunicatio non po-
test ferri nisi ꝓ mortali, sed iste vt sup
ponimus non peccauit mortalitèr, er
go. Item quia sententia iniusta nō est<-P>
@@0@
@@1@De excōmunicatione.
<-P>sententia: namsecundum S. Tho. 2. 2.
q. 70. ar. 4. iudicium iniustum non est
iudicium, ergo. Adria. quodlibeto. 6.
tenet eandem sententiam. Tenẽt Ri-
car. d. 18. q. 5. art. 3. Alexand. 4. p. q. 82.
membro vltimo, Siluest. verbo excō-
municatio. 2. §. 2. &. 3. Palude. d. 18. q. 1.
ar. 3. & Duran. d. 18. q. 4. Gratia. 11. q. 3
ca. qui iustus, & videtur esse sententia
S. Tho. q. 21. additio. ar. 4. omnes istidi
cunt, ꝙ excōmunicatio iniusta ex par
te causæ si non sit iure irrita, estvalida
Horum sententia videtur fundari in
ca. per tuas de sententia excōmunica-
tionis. §. veruminanis. vbi dicitur, ꝙ
iniuste excōmunicatus debet recurre
re ad superiorem, & petere absolutio
nem ab excōicatione iniusta, ne eccle
siæ sententiam contẽnere videatur, et
ex hoc amplius ligetur. Re vera vide-
tur mihi, quòd omnes isti doctores lo
quantur vrebius quám oporteat, ideó<-P>
@@0@
@@1@De excōmunicatione. 232
<-P>dicam vobis quod sentio. Et sit prima
propositio, iniustè excōmunicatusnō
priuauatur suffragijs ecclesię cōmuni
bus. Hanc tenẽt omnes doctores, etiā
illi qui asserunt sententiam iniustam
ligare. Signanter Ricardus arti. 7. q. 2.
& Palude. q. 1. ar. 1. & Alexand. vbi su
pra mẽbro. 1. solus Durād. eam negat.
Sed rationes Caietani, & Adria. suffi
cienter eam probant: ecclesia enim nō
approbat iniquam volũtatem, & sen-
tentiam iudicis quantum ad hoc, cúm
sit damnum innocentis, sine aliquavti
litate publica. Secunda propositio, ta
lis sententia quæ non est ipso iure irri
ta quantum ad hoc valida est, ꝙ sic ex
cōicatus non solũ propter scandalum
sed absolutè tenetur vitare omnẽ cō-
munionẽ & vitari. Has duas proposi-
tiones tenet beatꝰ Grego. homilia. 26.
tractans illud Ioan. 20. quorũ remiseri
tis peccata &c. Patet hæc. 2. ex multis<-P>
@@0@
@@1@De excōmunicatione
<-P>iuris capitibus, & ex Vrbano papa. 11.
q. 3. cap. quibus nam. Quia si semel da
retur facultas cuilibet discernendi an
causa sit iusta, vel non, esset magna cō
fussio & schisma: ideo ecclesia iustissi
mè præcipit vt talis remedia quærat
iuris, & interim sententiam timeat, &
ei pareat. Tertia ꝓpositio, si talis parti
ciparet in diuinis, vel alij eidem cōmu
nicarẽt publice, easdem poenas incur
reret coram ecclesia ac si sententia
iusta esset. Si enim non est delata ap-
pellatio ad superiorem, & conuincor
de cōmunicatione contra præceptum
ecclesiæ, iudex profecto iustè me con
demnabit, tāquàm irregularem. Hæc
Innocẽtiꝰ extra de sentẽtia excōmuni
cationis cap. 40. & Grego. in homilia
citata. Quarta ꝓpositio, licet ex vi prę
cepti ecclesiastici (etiā in secreto) ille
teneatur euitare & euitari: quia præ-
ceptũ ecclesiæ æqualitèr obligat excō<-P>
@@0@
@@1@De excōmunicatio. 233
<-P>municatum in publico, & in secreto,
ex epicheia tamẽ, siue ex licentia præ
sumpta, aut ratihabitione potest com
mũicare sine scāda lo. Quia ĩ alijs præ
ceptis sane interpretamur intentionẽ
ecclesiæ, cũ non est verisimile ipsam
velle obligare. Hicautem nullo pacto
est verisimile ecclesiam ad abstinen-
dum obligarevoluisse. Nec enim vult
alicui innocenti inferre dānum, nisi
propter bonum publicũ. Priuare au
tem in publico necessarium est ad pu
blicam vtilitatem, in secreto autẽ pri
uare non est necessarium. Hanc puto
esse mentem & Caieta. & S. Thomæ.8
¶ QV Æritur, vtrum excōicatio igno
rata liget? Ad hoc sit prima ꝓpositio,
si ignorantia inuincibilis sit facti & iu
ris. i. si sit talis quę excusset â tota cul-
pa mortali, excussat etiā à canone, nō
incurritur excōicatio. In hoc omnes
conueniunt, nec potest negari. Quia<-P>
@@0@
@@1@De excōmunicatione.
<-P>excōicatio nō potest ferri nisi ꝓ mor
tali, sed iste non peccauit mortalitèr
vt suponimus, ergo. Patet hæc de con
stitutio. c. 2. rẽ quę culpa caret in dānũ
vocari nō cōuenit. Secũda si quis pec-
cet mortalitèr, & excōicatio non sit
formalitèr lata pro illo facto, non in-
currit sẽtẽtiā canonis. i. si aliquis sciat
se peccare mortalitér, & ignoret inuĩ
cibilitèr id pro quo lata est excōicatio Dostları ilə paylaş: |