Эярдяни аь гу кими

MƏRHUM SABİR ƏFƏNDİYƏ
Bir geniş cəbhə, bir səmayi ziya,

Bir ənis çöhrə, şux bir sima.

Gözlərində dərin bir ülviyyət,

Bir üfüqsüz səbat, ciddiyyət.

Bir təbəssüm dodaqlarında əyan,

Duruyor həp sönər kibi lərzan.

«Zahiri gərçi pək gülər kibidir,

Batini həp yetimələr kibidir».

Gülüyor, hıçqırıqla ağlayaraq,

Ağlıyor, həp gülər kibi duraraq.

Böylə simayi por vüqarilə,

Bütün əşar abdarilə,

Şairanə, dəqiq rəmzilə,

Güldürür bir lətifə tərzilə.

Oxşayıb əyləməkdədir nöhə,

Gülər, ağlar kibi edər şəkvə.

Bu ləqabınca Sabirə yakışır.

O böyük, şanlı şairə yakışır.

Səni bir az da oxşayım, Sabir,

Noldun ey vah, möhtərəm şair?!

Sənsən ey, Sabir, zəhmətin mələgi!

Sənsən, ey şeriyyətin çiçəgi!

Ədəbiyyata bir cığır açdın,

Yollarında bənövşələr saçdın.

Açmada şimdi pək yaşıl güllər,

Çəkdin amma bu yolda, ah, nələr?

Səni həp dərd, möhnət inlətdi,

Səni kor millətin vərəmlətdi!..

Dün degilmiydi şerə başlar idin?

Ruhumu dadlı-datdı oxşar idin.

Susdun ey vah, nerdəsin şimdi?

Səni yoxluq uyutdumu əbədi?

Əxtəri-tabdar idin, söndün,

Sandım, ey çərx, sən də bəs döndün!

Məhvərindən qiyamət oldu əyan,

Ah, xülyaymış bu zənn, bu güman.

Ədəbiyyatda qopdu bir matəm,

Sən hələ cahilan kibi xürrəm!

Siz, siz, ey hüzlü-hüzlü insanlar!

Siz, siz, ey fitnə-şərr, nadandar!

Siz, siz, ey bişur olan cühəla!

Oldunuzmu fəraqət imdi daha?

Yox! O mərhumun ismin andıqca,

Ədəbiyyatda yer qazandıqca,

Sizi ta təlinlər yad eylər,

Sizə dair nəşidəsin söylər.

Sabirim, yox, sən ölməyib dirisən,

Sabit əncam kibi sönər kibisən.

Biz qaranlıqda söndü həp sanırız,

Hər şeyin zahirinə aldanırız…

Almış ağuşunla səni lahut,

Deyirız biz o heç, o yoxluğa mut.

Halbuki yox deyim də sən, varsın,

O mələklər uçuşlu təyyarsın…

Qardaşım, bir də istərəm bilmək:

Şu cahanda bu «var», o «yox» nə demək?!

Bəncə yox cism üçün cahanda fəna,

Birdir aləmdə həp fəna və bəqa…

Birdir aləmdə həp məmat, həyat,

İdamə yetər şu bir isbat.

Məsələn, qətrə su düşərsə yerə,

Quruyur, yox olur da bilmərrə.

Noldu? Sorsaq əgər o qətrəyi-ab,

Yerə göydən enər mətin cavab:

«Burada şimdi eylədim mənzil,

Eyləriz biz səhabələr təşkil.

Şu təbiət bəni buxar etdi,

Uçurub zərrə-zərrə nar etdi.

Yenə mayeləşib, suya dönərəm,

Yenə qətrə olub, yerə enərəm».

Şimdi ol qətrə heç və yoxmu demək,

Halbuki, yox degil də var, bişək.

Bir də sözdür cahanda həp baqi,

Qaplamış nuru ilə afaqi.

Nola dersəm, a söz^ sana müşkah,

Alıyor nuru səndən həp zərrat.

Buna kəndində eylədin iqrar,

Şimdi, ey şairi-mələkköftar.

Səni mütləq cahanda var sanıram,

Səni kəndimlə həp yaşar sanıram.

Oxuduqca şu dadlı sözlərini,

San eşitməkdəyim sənin səsini.

Görünürsən o halətinlə bana,

Gülər-ağlar qiyafətinlə bana,

Ah, gördükcə qəmli heyyətini,

Ağlaram, dinləyib şikayətini.

1912

ALDANMA
Aldanma zahidə, sanma uludur,

Qəlbi hiylə, riya ilə doludur.

Həsəd ona sarılmış örkən kimi,

Fitnə-fəsad onun tirmə çuludur.

Bu gedişlə yetişməzsən bir yana,

Zahid, bu yol, məncə, çox qorxuludur.

Həsəd, qürur hər bir insanda olsa,

Köpəkcə saymasan, məncə, yoludur.

O kəsdə ki, yoxdur belə sifətlər,

Şaiq onun satınalma quludur.

1912