F- 521-06 Borular ve kablo kanal sistemleri

70f - Darbe (AG)

1- Hat sistemleri, darbe, içine girme veya sıkıştırma gibi mekanik zorlamalardan doğan arızaların en aza indirileceği biçimde seçilecek ve monte edilecektir.

2- Darbelerin orta şiddetle (AG2) veya yüksek şiddetle (AG3) oluşabildiği sabit tesisatlarda koruma;

- Hat sisteminin mekanik karakteristikleri ile veya

- Seçilen güzergah ile veya

- Ek yerel veya genel mekanik koruma tedbirleri ile veya

- Yukarıda belirtilenlerin birkaçının birlikte kullanılması ile,

sağlanacaktır.

3- Boru ya da kapalı kanal içerisine yerleştirilmiş kablolar hariç, toprağa gömülü kablolar koruma iletkeni fonksiyonunu üstlenecek topraklı bir zırh, metal kılıf ya da ikisi birden veya konsantrik yapıda nötrü dışa sarılmış kablolar olacaktır. Gömülü kablolar, kablo koruma kapağı (beton plaka vb.) veya uygun bir kablo işaretleme bandı ile işaretlenecektir. Gömülü borular ve kanallar uygun bir şekilde tanımlanacaktır. Gömülü kablolar, kanallar ve borular toprağın önceden bilinebilen olası bozucu etkilerinden zarar görmemesini sağlayacak derinliğe yerleştirilecektir.

4- Zemin döşemesine gömülü hat sistemi, zeminin kullanımından kaynaklanacak zararlara karşı uygun bir şekilde korunacaktır.

5- Zemin döşemesi altına ya da tavan üstüne yerleştirilecek kablolar yer döşemesi, tavan ya da bağlantı elemanlarıyla temasında zarar görmeyecek şekilde düzenlenecektir. Zemin veya tavan içerisindeki ahşap kiriş veya tavan elemanları üzerinden geçecek kablolar;

1. 
   Kirişlerin en üstünden veya en altından dikey olarak en az 50 mm mesafede olacak veya
   
2. 
   Koruma iletkeni fonksiyonunu üstlenecek topraklı bir zırh ya da metal kılıflı yalıtılmış konsantrik bir iletkenle yapılacaktır. Ya da güvenli olarak desteklenmiş topraklı çelik boru içinde mahfazalı koruma sağlanacak veya, kablonun çivi, vida vb maddelerle delinmesine engel olabilecek yeterlilikte eşdeğer bir mekanik koruma,
   

uygulanacaktır.

6- Duvar veya bölme yüzeyinden 50 mm den daha az derinliğe döşenmiş olan bir kablo:

(i) Madde 70-f-7 ile uyumlu olacaktır.

(ii) Duvar ya da bölmenin en üst noktasından itibaren 150 mm lik mesafe içinde veya iki komşu duvar ya da bölmenin oluşturduğu açıdan itibaren 150 mm lik mesafe içinde döşenecektir. Kablonun duvar ya da bölme üzerinde bir aksesuar ya da anahtarlama elemanına bağlandığı yerde kablo bu sınırlar dışında düzgün bir hat teşkil etmek kaydıyla yatay ya da dikey olarak tesis edilebilir.

7- Madde 70-f-6‘nın uygulamasının imkansız olduğu yerlerde, gizlenmiş bir kablo, koruma iletkeni fonksiyonunu üstlenecek topraklanmış bir metalik mahfaza ile birleştirilecek veya topraklanmış bir boru veya kanal ile çevrelenecek veya yalıtılmış konsantrik bir iletkenle birleştirilecektir. Ya da kablonun çivi, vida vb maddelerle delinmesine engel olabilecek yeterlilikte eşdeğer bir mekanik koruma uygulanacaktır.

70g - Titreşim (AH)

1- Orta şiddette (AH2) veya yüksek şiddette (AH3) titreşime maruz kalan donanımın konstrüksiyonuna tespit edilen veya bu konstrüksiyona bağlanacak hat sistemleri, özellikle kablolar ve kablo bağlantıları, bu gibi şartlara uygun olacaktır.

Not 1: Titreşimli cihazların bağlantılarına özel dikkat gösterilmelidir. Esnek hat sistemleri gibi yerel önlemler kabul edilebilir.

Not 2 : Titreşimin olduğu yerlerde lehimli ek yapılmayacaktır.

2- Aydınlatma armatürleri gibi asılı donanımların sabit tesisatı, bükülgen damarlı kablo ile bağlanmalıdır. Titreşimin ve hareketin beklenmediği yerlerde, bükülgen olmayan damarlı kablo kullanılabilir.

70h - Diğer mekanik zorlamalar (AJ)

1- Hat sistemleri; kurulmaları, işletilmeleri veya bakımları sırasında yalıtılmış iletkenlerin ve kabloların kılıflarında, yalıtımlarında ve bağlantı ucu düzenlerinde hasar meydana gelmeyecek biçimde seçilecek ve monte edilecektir.

2- Gömülü boru ve kablo kanalları boş olarak monte edilecek, içlerine iletken çekimi, kanal veya boru montajı tamamen bittikten ve üzeri tamamen kapandıktan sonra yapılacaktır.

3- İletkenlerin ve kabloların hasara uğramaması için hat sisteminin her bir dönüş yarıçapı, kablo dış çapının 12-15 katı değerde olacaktır.

4- Montaj metodu sebebi ile iletkenlerin ve kabloların sürekli sabitlenmediği yerlerde, iletkenlerin ve kabloların kendi ağırlıkları ile hasara uğramamaları için uygun düzenlerle ve uygun aralıklarla destekleme yapılacaktır.

5- Hat sistemi üzerinde devamlı bir çekme zorlanması uygulanıyorsa (örnek olarak düşey hatlarda kendi ağırlığı ile), iletkenler ve kablolar kendi ağırlığı ile hasara uğramayacak biçimde, uygun tipte, uygun kesit alanında seçilecek ve uygun montaj metodu uygulanacaktır.

6- İletkenlerin veya kabloların bir ortam içine itilmesi veya dışarı çekilmesi şeklinde çalışması öngörülen hat sistemlerinde, bu işleme izin veren yeterli geçiş düzenleri bulunacaktır.

7- Döşemeye gömülen hat sistemleri, döşemenin kullanımından meydana gelecek hasarlara karşı yeteri kadar korunacaktır.

8- Duvarlara sabit olarak tespit edilen ve gömülen hat sistemleri, yatay veya düşey veya oda kenarlarına paralel çekilecektir.Yapı elemanlarına gizlenen ancak tespit edilmeyen hat sistemleri, pratikteki en kısa yolu takip edebilir.

9- Esnek hat sistemleri, iletkenler ve bağlantıları üzerine aşırı çekme zorlaması gelmesinden kaçınılacak biçimde tesis edilecektir.

70i - Bitki örtüsü ve/veya bahçe bitkileri (AK)

Tecrübe ile bilinen veya olası şartların bir tehlike meydana getirdiği yerlerde (AK2) hat sistemleri, kabul edilmesi gereken özel koruyucu tedbirlere göre seçilecektir.
Not : Bu gibi bitkilerin zararlarının giderilmesini sağlayan bir tesisat metodu gerekli olabilir, (Madde 77’ye bakınız ).