F- 521-06 Borular ve kablo kanal sistemleri

71f - Yüklü iletkenlerin sayısı

1- Bir devrede dikkate alınacak iletken sayısı, yük akımı geçiren iletken sayısıdır. Çok fazlı devrelerdeki faz iletkenlerinin, çok az harmonikli (%4’e kadar) dengeli akım geçirdikleri kabul edildiğinde, bunların nötr iletkeni dikkate alınmayabilir. Bu şartlarda üç fazlı devredeki dört damarlı bir kablo, faz iletkeni kesitleri aynı olan üç damarlı kablo ile aynı kapasitede olur. Dört ve beş damarlı kablolarda sadece üç iletken yüklü ise, bunlar daha büyük akım taşıma kapasitesine sahip olabilir.

2- Çok damarlı bir kablonun nötr iletkeni, hat akımlarının dengesizliği sonucu olan bir akımı geçiriyorsa, nötr akımından doğan sıcaklık artışı bir veya daha çok hat iletkeninde üretilen ısının düşmesi ile dengelenir. Bu durumda, iletken boyutu en büyük hat akımına göre seçilecektir.

Bütün durumlarda nötr iletkeninin kesit alanı, Madde 71-a’ya uygun olacaktır.

3- Nötr iletkeninden, faz iletkenlerindeki yük dengesizliğinden kaynaklanmayan bir akım geçiyorsa, nötr iletkeni devrenin değerlerinin tahkikinde dikkate alınmalıdır. Bu gibi akımlar üç fazlı devrelerdeki önemsenecek büyüklükteki 3 ve 3’ün katları olan harmonik akımlar nedeniyle ortaya çıkabilir. Harmonik içeriği (3 ve 3’ün katı olan akım harmonikleri için) % 10'dan büyük ise, nötr iletkeni faz iletkenlerinden küçük olmamalıdır. Harmonik akımların varlığından ortaya çıkan ısıl etkiler ve daha yüksek harmonik akımlar için azaltma katsayıları Ek-D Tablo D1’de verilmiştir.

4- Sadece koruma iletkeni olarak amaçlanan iletkenlerde (PE iletkenleri) Madde 71-f-3 dikkate alınmaz. PEN iletkenleri nötr iletkeni ile aynı şekilde incelenir.

71g - Paralel bağlı iletkenler

İki veya daha çok iletkenin, bir sistemin aynı fazında veya aynı kutbunda paralel bağlanması durumunda, aşağıdaki (i) veya (ii) deki kurallar yerine getirilecektir.

(i) Yük akımının paralel iletkenler arasında eşit bölünmesinin sağlanması için aşağıdaki önlemler alınacaktır :

Eğer iletkenler aynı malzemeden, aynı kesit alanlı, yaklaşık aynı boyda ve kablo boyunca kablodan başka bir kol ayrılmıyorsa ve

• 
  Paralel iletkenler çok damarlı kablo, örgülü tek damarlı kablolar veya yalıtılmış iletkenler ise veya
  
• 
  Paralel iletkenler üçgen konumda veya yan yana konumda örgülü olmayan tek damarlı kablolar veya yalıtılmış iletkenler ve kesit alanları bakırda 50 mm² ye aluminyumda 70 mm² ye eşit veya daha küçük ise veya
  
• 
  Paralel iletkenler burulmamış tek damarlı kablolar, üçgen konumda yalıtılmış iletkenler veya, yan yana konmuş kesit alanları bakırda 50 mm² den aluminyumda 70 mm² den büyük kesitli ise bu formlar için özel düzenlemeler yapılmışsa, (Bu düzenleme, farklı fazların veya kutupların uygun aralıklar bırakılarak yerleştirilmesinden ve uygun gruplandırılmasından ibarettir),
  

bu kuralın tamamen sağlandığı kabul edilecektir.
(ii) Akım paylaşımının Madde 71-a’daki kuralları sağlamasına özel önem verilecektir.

71h - Güzergah boyunca tesisat şartlarındaki değişim

Güzergahın bir bölümünden diğerine ısı dağılımının fark ettiği yerlerde, akım geçirme kapasitesi, en elverişsiz şartlardaki güzergah bölümüne göre tayin edilecektir.

71i - Aynı devredeki tek damarlı kabloların metal kılıfları ve/veya manyetik olmayan zırhları, normal olarak her iki ucda birbirleri ile bağlanacaktır. Alternatif olarak, iletken kesit alanı 50 mm² den fazla olan bu tür kabloların zırh veya ekranları ile iletken olmayan bir dış kılıf, güzergahları üzerinde tek bir noktada birbirleri ile bağlanacaktır.

Bu durumda elektriksel olarak bağlanmamış uçlar uygun bir şekilde yalıtılmalı ve bağlantı noktasından itibaren kablo uzunluğu aşağıdaki koşulları sağlayacak şekilde sınırlı tutulmalıdır:

(i) Tam yük şartlarında kılıflar ve/veya zırh ile toprak hattı arasında ölçülen gerilim 25 volttan fazla olmamalı,

(ii) Kablolar tam yük akım taşırken korozyona yol açmamalı, ve

(iii) Kablolar kısa devre akımı taşırken herhangi bir tehlikeye yol açmamalı ve binaya zarar vermemelidir.

Madde 72- İletkenlerin kesitleri

72a - A.A. devrelerinde faz iletkenleri ve d.a. devrelerinde gerilimli iletkenlerin kesitleri

Alternatif akım devrelerinin gerilim altındaki iletkenlerinin ve doğru akım devrelerinin hat iletkenlerinin kesit alanı Tablo 12 'de verilen değerlerden küçük olmayacaktır.

Not : Bu kural mekanik etkiler içindir.

1- Yapı bağlantı hatlarında kullanılacak iletkenlerin kesiti en az 6 mm² bakır veya 10 mm² aluminyum olmalıdır.

2- Kolon hatları için kullanılacak bakır iletkenlerin kesiti en az 4 mm² olmalıdır.

Aydınlatma sortileri için en az 1,5 mm² ve aydınlatma linyeleri için en az 2,5 m² kesitli yalıtılmış bakır iletkenler kullanılacaktır.

3- Priz sortileri ve linyeleri için en az 2,5 mm² kesitli yalıtılmış bakır iletkenler kullanılacaktır.

4- Bir priz linyesine bağlanacak sorti sayısı, priz güçleri bir fazlı priz için en az 300W (konutlarda tek bir prizin tek bir linye ile beslenmesi durumu hariç), üç fazlı priz için en az 600 W olmak üzere, ihtiyaca göre belirlenecektir. Belirlemede linye yükü ve gerilim düşümü de göz önünde bulundurulacaktır.

72b - Nötr iletkenleri, (Faz iletken kesitleri 16 mm² ye kadar /16mm² dahil)

- Tek fazlı iki iletkenli şebekelerde bütün kesitlerde,

- Çok fazlı devrelerde ve tek fazlı üç iletkenli devrelerde, faz iletkenlerinin kesit alanı 16 mm² bakır veya 25 mm² aluminyum veya daha küçük ise,

faz iletkeni ile aynı kesit alanına sahip olacaktır.