##Fakültə adı: Filologiya ##İxtisas: Azərbaycan dili və ədəbiyyatı ##Fənnin adı: Türk dillərinin müqayisəsi

6 - alman

7 - Azərbaycan

8 - qaqauz

A) 1, 3, 6

B) 1, 2, 7

C) 2, 7, 8

D) 3, 4, 5

E) 2, 5, 6

10. Hansılar karluk - uyğur qrupuna aid deyil?

1 - yeni uyğur

2 - fars

3 - Azərbaycan

4 - sarı uyğur

5 - özbək

6 - ərəb

7 - salar

8 - rus

A) 2, 3, 6, 8

B) 1, 2, 5, 7

C) 4, 5, 6

D) 1, 6, 7

E) 2, 4, 5, 8

11. Özbək dilinə aid olanları seçin

1 - Bu dilin formalaşmasında Ə. Nəvainin böyük rolu olmuşdur.

2 - Tənzimat islahatı bu dilin inkişafında xüsusi rol oynayır.

3 - Teymurləng dövləti zamanı bu dilin inkişafında yeni mərhələ başlamışdır.

4 - “Divani - lüğət - it - türk” əsərini özbəklər yaratmışlar.

5 - Sultan Məhəmməd Özbək xanın adı ilə adlanmışdır

A) 1, 2, 4

B) 1, 2, 3

C) 2, 4

D) 1, 3, 5

E) 2, 5

12. Yeni uyğur dilinə aid olanları seçin:

1 – Yeni uyğur dilində feillər yoxdur.

2 - Göytürklərin davamı hesab olunurlar.

3 - Səfəvilər dövlətinin tərkibinə daxil olmuşlar.

4 – Müasir uyğur ədəbi dili XVII əsrdən formalaşsa da, Ərəblərə və Avropalılara kağız hazırlamağı uyğurlar öyrətmişdir.

5 - Uyğurlar türk dilli xalq deyil.

6 - Y. Balasaqunlunun “Qutadqu - bilik” əsərinin bir nüsxəsi bu dildə yazılmışdır.

A) 1, 2, 3

B) 2, 4, 6

C) 3, 4, 5

D) 1, 5, 6

E) 1, 3, 5

13. Karluklara aid olan faktların ardıcıllığını müəyyənləşdirin

1 - Qədim tukyu dövlətinin tərkibindən ayrılmışdır

2 - Uyğur və qırğız hökmranlığı dövründə oğuz və qıpçaqların təsiri ilə formalaşmışdır

3 - Bu qrupdan özbək, salar, yeni uyğur və sarı uyğur dilləri formalaşmışdır

A) 2, 3, 1

B) 1, 3, 2

C) 1, 2, 3

D) 2, 1, 3

E) 3, 2, 1

14. Özbək dillinə aid faktların ardıcıllığını müəyyənləşdirin:

1 – Formalaşmasında oğuz və qıpçaq tayfaları həlledici rol oynamışdır.

2 – Cığatay dili kimi tanınmışdır.

3 – Panislamizm siyasəti nəticəsində öz spesifik xüsusiyyətlərini itirməyə başlamışdır.

A) 2, 1, 3

B) 1, 3, 2

C) 3, 1, 2

D) 2, 3,1

E) 1, 2, 3

15. Salar dilinə aid xüsusiyyətləri tarixi ardıcıllıqla seçin:

1 - XIV əsrə qədər qıpçaqların əhatəsində yaşamışlar.

2 - “Qisseyi Kurban abdes”, “İbadət” əsərləri bu dildə yaranmışdır.

3- Salar dilinə və etnoqrafiyasına aid materiallar toplanmağa başlamışdır.

A) 1, 2, 3

B) 1, 3, 2

C) 2, 1, 3

D) 3, 2, 1

E) 3, 1, 2

16. Uyğunluğu müəyyən edin:

I. Özbək

II. yeni uyğur

III. sarı uyğur

1 - M. Füzulinin əsərləri

2 - Ə. Nəvainin əsərləri

3 - M. P. Vaqifin əsərləri

4 - “Qutadqu - bilik” əsərinin nüsxələrindən biri

5 - “Gülüstani - irəm”

6 - “Altun yaruk”

A) I - 1; II - 3; III - 5

B) I - 2; II - 4; III - 6

C) I - 5; II - 4; III - 2

D) I - 4; II - 3; III - 5

E) I - 6; II - 1; III - 4

17. Uyğunluğu müəyyən edin:

I. uyğur

II. salar

III. özbək

1 - Sultan Məhəmməd Özbək xanın adı ilə bağlıdır

2 - Qazaxıstanda yaşayırlar

3 - İranda yaşayan türkdilli xalqdır.

4 - “kutadqu-bilik” əsərinin bir nüsxəsinin bu dildə yazıldığı güman edilir.

5 – Azərbaycanda yaşayırlar

6 - türkmən tayfalarından olan salqur II salurlarla əlaqələndirilir.

A) I - 2; II - 4; III - 6

B) I - 1; II - 3; III - 5

C) I - 4; II - 6; III - 1

D) I - 3; II - 5; III - 1

E) I - 5; II - 2; III - 4

18. Uyğunluğu müəyyən edin:

I. Karluk - uyğur qrupu

II. Oğuz qrupu

III. Bulqar qrupu

1 – özbək

2 - Azərbaycan

3 - sarı uyğur

4 - latın

5 - türkmən

6 - yunan

7 - kumuq

8 - karaim

A) I - 2, 4; II - 1, 5; III - 6, 7

B) I - 3, 5; II - 4, 6; III - 1, 7

C) I - 1, 3; II - 2, 5; III - 7, 8

D) I - 7, 8; II - 3, 4; III - 1, 2

E) I - 1, 5; II - 2, 6; III - 3, 8

19. Uyğunluğu müəyyən edin:

I - “ə” saiti işlənir

II - Ahəng qanunu itmək üzrədir.

III - uzun müddət uyğur dilinin bir dialekti hesab olunmuşdur.

IV - bu dildə 70 elli yigirmi, 90 elli qeryx kimi göstərilir.

1 - salar dili

2 - sarı uyğur dili

3 - özbək dili

4 - uyğur dili

A) I - 1; II - 3; III - 4; IV - 2

B) I - 4; II - 3; III - 2; IV - 1

C) I - 1; II - 2; III - 3; IV - 4

D) I - 3; II - 2; III - 1; IV - 4

E) I - 4; II - 1; III - 2; IV - 3

20. Uyğunluğu müəyyən edin.

I. Özbəkistan Respublikasının dövlət dilidir

II. Göytürklərin davamı hesab olunurlar.

III. “Altun yaruk” abidəsi bu dilə aid edilir.

1 – yeni uyğur

2 - alban

3 - özbək

4 - rus

5 - şor

6 - sarı uyğur

7 - tuva

8 - Azərbaycan

A) I - 1; II - 4; III - 5

B) I - 3; II - 1; III - 6

C) I - 5; II - 6; III - 1

D) I - 2; II - 3; III - 5

E) I - 4; II - 1; III - 3