##Fakültə adı: Filologiya ##İxtisas: Azərbaycan dili və ədəbiyyatı ##Fənnin adı: Türk dillərinin müqayisəsi

A) yakut;

B) tuva;

C) çuvaş;

D) uyğur;

E) çulım.

8. - Uyğur - oğuz qrupuna daxil dilləri seçin:

1 - tuva

2 - çuvaş

3 - xakas

4 - axısqa

5 - şor

6 - türkmən

7 - yakut

8 - qaqauz

A) 2, 3, 7

B) 2, 4, 6

C) 6, 7, 8

D) 1, 6, 8

E) 1, 3, 5

9. Uyğur - oğuz qrupuna daxil olan dilləri seçin:

1 - tofalar

2 - rus

3 - barabin tatarları

4 - fransız

5 - çulım tatarları

6 - fars

7 - yakut

8 - çuvaş

A) 1, 3, 5

B) 1, 2, 6

C) 2, 4, 7

D) 3, 6, 8

E) 2, 3, 6

10. Xakas dilinə aid olanları seçin:

1 - “Dastani - Əhməd Hərami” poeması bu dildə yaranmışdır

2 - Qədim uyğur və oğuz qəbilə - tayfa brlikləri ilə əlaqədardır

3 - Saqay, kaçin, qızıl, şor, koybal və belqir şivələri əsasında yaranmışdır

4 - Mehmet Akif Ərsoy xakas şairidir

5 - M. Füzuli bu dili inkişaf etdirmişdir.

A) 2, 3

B) 1, 3, 5

C) 2, 3, 4

D) 1, 4, 5

E) 4, 5

11. Tofalar dilinə aid olanları seçin:

1 - N. A. Baskakov bu dili tuva dilinin dialekti adlandırır.

2 - Bu dilin yazısı yoxdur

3 - Karakas dili də adlanır.

4 - “Dəhnamə” poeması bu dildə yaranmışdır.

5 - Nazim Hikmət tofalar dilində yazıb - yaratmışdır.

A) 3, 5

B) 2, 4

C) 1, 4, 5

D) 1, 2, 3

E) 2, 3, 4

12. Tuva dilinə aid olanları seçin.

1 – Oğuz qrupu türk dillərindəndir.

2 – Bir müddət salar dilinin dialekti hesab olunub.

3 - Soyon, Soyot, uryanxay kimi adlarla adlanır.

4 - Onluq say sistemi bir qədər fərqlənir.

5 – Ən qədim türk abidələrindən biridir.

A) 1, 2, 5

B) 1, 3

C) 2, 4, 5

D) 1, 2

E) 3, 4, 5

13. Uyğur - oğuz qrupu türk dillərinə aid xüsusiyyətlərin tarixi ardıcıllığını müəyyən edin:

1 - Şərqi hun xaqanlığında müxtəlif tayfa birlikləri ilə qaynayıb qarışmışlar

2 - XIII əsrdən sonra qədim uyğur dövlətinin hakimiyyəti altına keçmişlər

3 - Xakas, şor, tuva kimi dillərə ayrılmışlar.

A) 2, 1, 3

B) 1, 3, 2

C) 1, 2, 3

D) 3, 2, 1

E) 3, 1, 2

14. Tuva dilinə aid olan faktların tarixi ardıcıllığını müəyyən edin.

1 - Monqol dili ilə təmasda olmuşlar

2 – Sovet İttifaqının tərkibinə daxil edilmişdir.

3 - 1921 - ci ildə Tuva xalq Respublikası yaradılmışdır

A) 3, 2, 1

B) 1, 2, 3

C) 2, 1, 3

D) 1, 3, 2

E) 3, 1, 2

15. Şor dilinə aid olan faktların tarixi ardıcıllığını müəyyən edin:

1 - rus qrafikası əsasında əlifbadan istifadə etməyə başlamışlar

2 -Novokuznetsk və Kemerov Universiteti müəllimləri tərəfindən tədqiq olunmuşdur.

3 – Latın əlifbasından istifadə etməyə başlamışlar.

A) 3, 1, 2

B) 1, 3, 2

C) 2, 1, 3

D) 3, 2, 1

E) 1, 2, 3

16. Uyğunluğu müəyyən edin.

I. Uyğur - oğuz qrupu türk dilləri

II. Oğuz qrupu türk dilləri

1 - türkmən

2 - tofalar

3 - tuva

4 - türk

5 - qaqauz

6 - rus

7 - ingilis

8 - xakas

9 - şor

10 – Azərbaycan

A) I - 2, 6, 7; II - 1, 3, 9, 10

B) I - 1, 3, 5; II - 4, 6, 7

C) I - 1, 6, 8, 9; II - 2, 4, 5

D) I - 2, 3, 8, 9; II - 1, 4, 5, 10

E) I - 1, 5, 6, 10; II - 3, 4, 7

17. Uyğunluğu müəyyən edin.

I. Baskakov tuva dilinin dialekti adlandırmışdır.

II. Bu dili ətraflı tədqiq edən N. P. Drenkova olmuşdur.

III. Bu dildə cəmi 8 adam min danışır, özlərini paraba // barma adlandırmışlar.

1 - Barabin və Çulim tatarları

2 - türk

3 - Şor

4 - türkmən

5 - Azərbaycan

6 - tofalar

7 - qaqauz

8 - Axisqa

A) I - 5; II - 6; III - 4

B) I - 2; II - 4; III - 7

C) I - 8; II - 5; III - 3

D) I - 7; II - 5; III - 1

E) I - 6; II - 3; III - 1

18. Uyğunluğu müəyyən edin.

I. Uyğur - oğuz qrupu türk dilləri

II. Türk sistemli olmayan dillər

1 - tuva

2 - türk

3 - yəhudi

4 - ləzgi

5 - türkmən

6 - tofalar

7 - talış

8 - Azərbaycan

A) I - 6, 8; II - 2, 5, 7

B) I - 2, 8; II - 5, 6

C) I - 4, 5; II - 1, 2, 3

D) I - 1, 6; II - 3, 4, 7

E) I - 3, 4; II - 1, 6, 8

19. Uyğunluğu müəyyən edin.

I. Qədim türk tayfaları

II. Uyğur - Oğuz qrupuna daxil olan müasir dillər

1 - Sabar//Sabir

2 - tuva

3 - tofalar

4 - çepni

5 - türkmən

6 - bayat

7 - Azərbaycan

8 - iğdır

9 - ləzgi

A) I - 1, 4, 6, 8; II - 2, 3

B) I - 5, 7; II - 4, 6, 8

C) I - 2, 3; II - 7, 8, 9

D) I - 3, 5, 7; II - 1, 8, 9

E) I - 2, 7; II - 3, 6, 9

20. Uyğunluğu müəyyən edin.

I - Xalq Komissarları Soveti əlifba komitəsi yaratmışdır

II - I Beynəlxalq Türkoloji Qurultay keçirilmişdir

III - Kiril əlifbasından istifadə olunmağa başlanmışdır

1 - 1921 - ci ildə

2 - 1926 - cı ildə

3 - 1940 - cı ildə

4 - 1950 - ci ildə

5 - 1965 - cu ildə

6 - 1975 - ci ildə

A) I - 3; II - 4; III - 6

B) I - 1; II - 2; III - 3

C) I - 4; II - 5; III - 6

D) I - 5; II - 4; III - 2

E) I - 2; II - 3; III - 5