##Fakültə: Kimya və biologiya ##İxtisas: kimya və biologiya müəllimliyi

##num=7// level= 1// sumtest=31// name= LİPİDLƏR, kimyəvi tərkibi, funksiyaları, təsnifatı //

T1

1. Düzgün olmayan mülahizəni göstərin

A) Təbiətdə rast gəlinən yağ turşularının tərkibində karbon atomlarının sayı təkdir

B) Aktiv triqliserid - lipaza - triqliseridləri diqliseridlərə və yağ turşularına parçalayan fermentdir

C) Fosfid turşusu spesifik təsirli fosfataza fermenti ilə hidroliz oolunaraq diqliseridə və fosfat turşusuna parçalanır

D) Sitidindifosfat - xolinin diqliseridlərlə qarşılıqlı təsiri nəticəsində lesitin və SMF əmələ gətirir

E) " Tsiklik " adenozin - 3^/ , 5^/ - monofosfat piy hücüyrələrində olan spesifik proteinknezaların aktivliyini artırır

2. Bir molekul asetil - koenzim A trikarbon turşuları dövranına daxil olaraq suya ,karbon qazına və sərbəst koenzim A - ya qədər oksidləşdikdə neçə ədəd makroergik fosfat rabitəsi əmələ gəlir ?

A) 14

B) 12

C) 10

D) 8

E) 6

3. Orqanizmdə keton cisimciklərinin əmələ gəlməsinin neçə yolu məlumdur?

A) 1

B) 2

C) 4

D) 3

E) 5

4. Düzgün olmayan mülahizəni göstərin

A) Normal halda qan plazmasında lipidlərin ümumi miqdarı 5-6 qr/l - ə bərabərdir

B) Həzm sistemindən orqanizmə daxil olmuş lipidlər piy depolarında ehtiyat şəklində toplanır

C) Piy toxumalarında olan yağlar lazım gəldikdə yenidən qan plazmasına keçə bilər

D) Piy toxumalarında olan yağların kimyəvi tərkibi müxtəlif heyvan növləri üçün spesifikdir

E) Piy toxuması yalnız passiv yağ deposu hesabına yenilənir

5. Hər bir β - oksidləşmə prosesindən sonra əmələ gəlmiş yağ turşusunun molekulunda karbon atomlarının sayı əvvəlkinə nisbətən neçə ədəd az olur?

A) 1

B) 2

C) 3

D) 4

E) 5

6. Əzələ toxumasında aset - sirkə turşusunun oksidləşməsini kataliz edən neçə növ ferment var və hansılardır?

A) 1 növ, asil tiokinaza

B) 2 növ, asil - tiokinaza və suk - sinil K₀ A - aset - transferaza

C) 1 növ, suksinil K₀A - aset- asetat - transferaza

D) 3 növ, krotonaza , ketotilaza, asil- tiokinaza

E) 2 növ , krotonaza, ketotilaza

7. Stearin turşusunun biosintezinə neçə molekul NADF - H₂ sərf edilir?

A) 8

B) 20

C) 12

D) 16

E) 24

8. Düzgün olmayan variantı göstərin

A) İnsulin " aktiv sirkə turşusu"nadan yağ turşularının sintezini sürətləndirir

B) Mevalon turşusu xolesterinin və digər sterinlərin biosintezinin aralıq məhsuludur

C) Qalxanabənzər vəzinin hormonları qanda yağların və lipidlərin miqdarını azaldır

D) Hipofizin arxa payının hormonları qaraciyərdəki yağların miqdarını azaldır

E) Hipofizin ön payının hormonları yağların piy depolarından qana keçməsini sürətləntirir

T2

9. Lipidlərin toxumadaxili mübadiləsinə bir-birinə qarşılıqlı sürətdə əlaqədar olan bir neçə biokimyəvi proses aiddir. Bu proseslər hansı variantda düzgün göstərilib?

I Toxumadaxili lipoliz

II Üzvi turşuların orqanizminin piy toxumalarından səfərbərliyə alınması və oksidləşmə

III Keton cisimciklərinin əmələ gəlməsi

IV Üzvi turşuların , neytral yağların , fosfolipidlərin, sfinqolipidlərin və xolesterinin biosintezi

A)I,II,IV

B) I,III,IV

C) I,II,III

D) II,III,IV

E) I,II,III,IV

10. Aşağıda göstərilən hansı humoral amillər triqliserid - lipaza fermentinin aktivliyini artirirlar?

1.Adrenalin

2. Noradrenalin

3. Adrenokortikotropin

4. Qlükoqon

A) 2,3,4

B) 1,2,3

C) 1,2,3,4

D) 1,3,4

E) 1,2

11. Yalnız keton cisimcikləri verilmiş variantı seçin

1. aset - sirkə turşusu

2. β - hidroksi yağ turşusu

3. asil- karnitin

4. aseton

A) 1,3,4

B) 1,2,3

C) 2,3,4

D) 1,2,4

E) 1,2

12. Alifatik turşuların biosintezi üçün toxumalarda asetil - K₀ A - dan başqa hansı maddələr olmalıdır?

I ATF

II NADF - H₂

III Bikarbonat ionları

IV Mg⁺² ionları

A) II,III,IV

B) I,II,III,IV

C) I,II,III

D) II,IV

E) I,III,IV

13. Aşağıda verilən reaksiyalardan hansı malonil K₀A - nın sintezinin mərhələlərini düzgün əks etdirir?

I CO₂+ ATF + biotin - enzim karboksibiotin - enzim + ADF + H₃ PO₄

II Karboksibiotin - enzim + ATF malonil K₀ A + biotin - enzim

III CO₂ + ADF + karboksibiotin - enzim biotin - enzim + ATF + H₃ PO₄

A) II,III

B) I,II

C) I,III

D) I,II,III

E) yalnız II

14. Doymamış karbon turşularının 2 əsas fərqləndirici xüsusiyyətləri hansı variantda düzgün seçilmişdir?

I Doymamış karbon turşuları molekul zəncirind karboksil qrupunun yerləşdiyi hissədən başlamaqla " β " - oksidləşmə prosesinə uğradıqda turşu qalığının 3 - cu və 4 - cü karbon atomları arasında ikiqat rabitə olur

II Doymamış turşular β- oksidləşmə prosesinin ilk mərhələsində dehidrogenləşmə yolu ilə ikinci və üçüncü karbon atomları arasında ikiqat rabitəsi olan birləşməyə çevrilir

III Təbii doymamış üzvi turşuların ikiqat rabitələri sis- konfiqurasiyalı olur

A) I,II

B) II,III

C) I,III

D) I,II,III

E) yalnız I

15. Verilmiş turşulardan hansıları məməlilərin orqanizmində sintez edilməsi qeyri - mümkündür?

1. Olein turşuları

2. Linol turşusu

3. Linolen turşusu

A) 1,3

B) 1,2

C) 2,3

D) 1,2,3

E) yalnız 2

16. Aşağıda göstərilən bioloji aktiv maddələrdən hansıları məhz doymamış üzvi turşulardan əmələ gəlir?

I Prostaqlandinlər

II Prostatsiklin

III Tromboksan

IV Leykotrienlər

A) I,II,III

B) I,II,III,IV

C) II,III,IV

D) I,III,IV

E) I,IV

17. Toxumalarda prostaqlandinlərin sintezi üçün hansı doymamış üzvi turşulardan istifadə edilir?

I Eykozatrien

II Azaxidon

III Linolen

IV Eykozapentaen

A) I,III,IV

B) I,II,III

C) II,III,IV

D) I,II,IV

E) II,III

18. Xolesterin mübadiləsinin pozulmaları hansı xəstəliklərə səbəb olur?

1. Ateroskleroz

2. Öd daşı xəstəliyi

3. Ksantomatoz

4. Lipoidli nefroz

A) 1,3

B) 1,2,3,4

C) 2,4

D) 1,3,4

E) 2,3,4

19. β - oksidləçmədən başqa üzvi turşuların bioloji oksidləşməsinin nisbətən az təsadüf edilən hansı yolları vardır ?

I α - oksidləşmə

II - oksidləşmə

III ῳ - oksidləşmə

A) II,III

B) I,II

C) I,III

D) I,II,III

E) yalnız III

20. Verilmiş turşulardan hansılarda karbon atomlarının sayı eynidir ?

1. Olein turşusu

2. Linol turşusu

3. Araxidon turşusu

4. Linolen turşusu

A) 1,2,4

B) 1,3,4

C) 1,2,3

D) 2,3,4

E) 1,3

21. Yalnız "əvəzedilməz turşu"lardan ibarət olan variantı seçin

I Olein turşusu

II Linol turşusu

III Linolen turşusu

IV Pantoten turşusu

A) I,III

B) I,II

C) II,IV

D) II,III

E) I,IV
T3.

22.F. Knoopun nəzəriyyəsinə görə yağ turşularının toxumadaxili oksidləşməsi hansı ardıcıllıqla baş verir ?

I β - keto turşu bir molekul su ilə reaksiyaya girib molekulundaki karbon atomlarının sayı əvvəlkindən iki ədəd az olan yağ turşusuna parçalanır

II Yağ turşuları - α və - β vəziyyətində yerləşən 2 ədəd hidrogen atomunu itirərək müvafiq doymamış turşuya çevrilir

III β - hidroksiturşu 2 atom hidrogen itirərək ,β - ketoturşuya çevrilir

IV Doymamış turşu molekulunda ikiqat rabitənin yerləşdiyi hissəyə bir molekul su birləşir

A) III,II,I,IV

B) I,II,III,IV

C) II,IV,III,I

D) IV,I,III,II

E) I,III,II,IV

23. Aşağıdakı variantların hansında yağ turşusu dövranının mərhələləri düzgün və ardıcıl şəkildə göstərilmişdir?

I Üzvi turşuların aktivləşməsi

II β - ketoasil - koenzim A, ketotiolaza fermentinin və sərbəst koenzim A -nın iştirakı ilə tiolitik parçalanma prosesinə uğrayır və molekul zənciri əvvəlkindən iki karbon atomu qədər qısa olan yeni asil- koenzim A -ya və bir molekul asetil - koenzim A- ya çevrilir

III β - hidroksiasil - koenzim A - nın hidrogensizləşməsi nəticəsində müvafiq β - ketoasil K₀ A əmələ gəlir

A) III,II,I

B) I,II,III

C) II,III,I

D) I,III,II

E) III,I,III

24.Butil - S -ADZ -nin əmələ gəlmə ardıcıllığı hansı variantda düzgün gösrərilib?

I Krotonil - S- ADZ - dən ikinci reduksiya reaksiya nəticəsində butiril - S- ADZ əmələ gəlir

II Aset - asetil - ADZ iki hidrogen atomu qəbul etməklə reduksiya prosesinə uğrayır

III Dehidratasiya reaksiyasına girərək krotonil -S- ADZ-ə çevrilir

A) III,I,II

B) I,II,III

C) II,III,I

D) II,I,III

E) I,III,II

T₄- uyğunluq testləri

25. Bəzi yağ və piylərin tərkibində olan turşularının miqdarını düzgün əks etdirən cavab hansıdır?

I Palnitin

II Stearin

III Olisin

IV Linol

1. Pambıq yağı ( 20 % )

2. Pambıq yağı ( 40 % )

3. Soya yağı ( 4 % )

4. Soya yağı ( 32 % )

5. Günəbaxan yağı ( 3 % )

6. Günəbaxan yağı ( 46 % )

7. Zeytun yağı ( 9 % )

8. Zeytun yağı ( 82 % )

9. Qaramal piyi ( 28 % )

10. Qaramal piyi ( 44 % )

11. Qoyun piyi ( 26 % )

12. Qoyun piyi ( 3 % )

A) 12 I -5,6,8 ,II-4,9,10 ,III - 1,11,12, IV- 2,3,7

B) I -1,2,3 ,II - 9,10,12 , III- 4,5,6 , IV- 7,8,11

C) I -1.2,3 ,II- 4,5,6 , III-7,8,9 ,IV- 10,11,12

D) I-1,7,9 ,II- 2,3,5,11 , III- 4,8,10 , IV- 2,6,

E) I -3,4,1 ,II-1,5,7 ,III- 6,8,9 , IV- 2,10,11

26. Yağların xassələrini ifadə edən bəzi kəmiyyətlər arasındakı uyğunluq hansı variantda düzgün göstərilib ?

I Kərə yağı

II Donuz yağı

III Zeytun yağı

IV Treska yağı

1. Yod ədədi - 48 - 64

2. Ərimə temperaturu - 36 - 46

3. Sabunlaşma ədədi - 216 - 240

4. Yod ədədi - 28 - 42

5. Sabunlaşma ədədi - 179 - 190

6. Reyxert - Meyssel ədədi - 0,5 - 0,6

7. Yod ədədi - 154 - 170

8. Sabunlaşma ədədi - 185 - 196

9. Ərimə temperaturu - 28 - 38

10. Reyxert - Meyssel ədədi - 0,2 - 0,8

A) I - 7,8,9 ,II - 1,4,5 ,III -2,3,10 ,IV - 6

B) I - 2,4,7 ,II - 1,3 ,III - 5,6,8 ,IV - 9,10

C) I - 1,2,3 ,II - 4,5 ,III - 9,10 ,IV - 6,7,8

D) I - 4,5 ,II -7,8,9 ,III - 6,10 ,IV -1,2,3

E) I - 3,4,9 ,II - 1,2,10 ,III - 6,8 ,IV - 5,7

27.Düzgün uyğunluğu göstərin

I Olein turşusu

II Linol turşusu

III Linolen turşusu

IV Araxidon turşusu

Molekulunda ikiqat rabitələrin sayı

1. 2

2. 3

3. 4

4. 1

A) I-2,II-4,III-1,IV-3

B) I-1,II-3,III-4,IV-2

C) I-4,II-1,III-2,IV-3

D) I-3,II-2,III-4,IV-1

E) I -1,II-3,III-2,IV-4

28. Fosfatidlərdən və qlikolipidlərdən olan düzgün uyğunluq hansı variantda əks olunub?

I Fosfatidlər

II Qlikolipidlər

1. Xolinfosfatidlər

2. Serinfosfatidlər

3. Serebrozidlər

4. Kolaminfosfatidlər

5. İnozidfosfatidlər

6. Qanqliozidlər

7. Sfinqofosfatidlər

8. Asetalfosfatidlər

9. Steridlər

A) I -3,4,9 ,II -5,6,8

B) I - 1,2,3 ,II -6,7,8,9

C) I -4,5,7,9 ,II -1,2,3

D) I -1,6,8 ,II -4,5,7

E) I -1,2,4,5,7,8 ,II - 3,6

29. F. Knoopun nəzəriyyəsinə görə yağ turşularının toxumadaxili oksidləşməsi hansı ardıcıllıqla baş verir ?

I β - keto turşu bir molekul su ilə reaksiyaya girib molekulundaki karbon atomlarının sayı əvvəlkindən iki ədəd az olan yağ turşusuna parçalanır

II Yağ turşuları - α və - β vəziyyətində yerləşən 2 ədəd hidrogen atomunu itirərək müvafiq doymamış turşuya çevrilir

III β - hidroksiturşu 2 atom hidrogen itirərək ,β - ketoturşuya çevrilir

IV Doymamış turşu molekulunda ikiqat rabitənin yerləşdiyi hissəyə bir molekul su birləşir

A) I,III,II,IV

B) I,II,III,IV

C) III,II,I,IV

D) IV,I,III,II

E) II,IV,III,I

30. Aşağıdakı variantların hansında yağ turşusu dövranının mərhələləri düzgün və ardıcıl şəkildə göstərilmişdir?

I Üzvi turşuların aktivləşməsi

II β - ketoasil - koenzim A, ketotiolaza fermentinin və sərbəst koenzim A -nın iştirakı ilə tiolitik parçalanma prosesinə uğrayır və molekul zənciri əvvəlkindən iki karbon atomu qədər qısa olan yeni asil- koenzim A -ya və bir molekul asetil - koenzim A- ya çevrilir

III β - hidroksiasil - koenzim A - nın hidrogensizləşməsi nəticəsində müvafiq β - ketoasil K₀ A əmələ gəlir

A) III,I,III

B) I,II,III

C) II,III,I

D) III,II,I

E) I,III,II

31 . Doymuş yağ turşularının tərkibindəki C atomunun sayının artma ardıcıllığını göstərin.

1) Kapron

2) Stearin

3) Melissin

4) Araxin

5) Begen

6) Kapril

7) Laurin

A) 1,4,5,3,6,7,2

B) 1,6,7,2,3,5,4

C) 1,6,7,2,4,5,3

D) 1,6,7,2,4,3,5

E) 1,2,3,5,6,7,4