##Fakültənin adı: İbtidai təhsil fakültəsi ##İxtisas: İbtidai təhsilin pedaqogikası və metodikası
Yüklə 0,54 Mb.
|
|
C) Yazmaq D) Sözün yerini dəyişmək E) Səs üzərində düzgün işləmək 15. Sözün mənası onun nəyini bildirir? A) Düzgün rolunu B) Daxili cəhətini C) Səhv rolunu D) Sadə işini E) Mürəkkəb işini 16. Sözün səslənməsi onun hansı cəhəti hesab olunur? A) Daxili cəhəti B) Xarici C) Düzgün cəhəti D) Səhv cəhəti E) Yaxşı cəhəti 17. Biri nitq inkişafı üzrə aparılan işlərə daxil deyil: A) lüğət üzrə aparılan işlər B) mətnin şüurlu və düzgün oxusu üzrə aparılan işlər C) ədəbi tələffüz və ifadəli oxu üzrə aparılan işlər D) cümlə qurmaq vərdişlərinin inkişafı üzrə aparılan işlər E) rabitəli nitq üzrə aparılan işlər 18. Lüğət üzrə işə daxil olmayan sıranı tapın: A) lüğət ehtiyatının fəallaşdırılması B) məzmunun dərk edilərək ifadəli oxusu C) lüğətin təmizliyi D) lüğətin zənginləşdirilməsi E) lüğətin dəqiqliyi üzrə aparılan işlər 19. Nitq inkişafı üzrə işin istiqamətlərindən hansı şifahi nitqin inkişafına daha çox kömək edir? A) Lüğətin zənginləşməsi üzrə işlər B) Ədəbi tələffüz və oxu üzrə işlər C) Cümlə qurmaq vərdişləri üzrə işlər D) Rabitəli nitq vərdişləri üzrə işlər E) Üslubiyyət üzrə işlər 20. Şagirdlərin əməli, rəsmi nitq üslubunun inkişafına kömək edən işlər: A) Şagirdlərə atalar sözləri və hikmətli sözlər öyrətmək B) Bütün sənədlərin yazılmasını praktik öyrətmək C) Bədii mövzularda inşalar yazdırmaq D) Qəzetlərə məqalələr yazdırmaq E) Lüğət üzrə işləri qüvvətləndirmək 21. Ana dilinin tədrisinin özünəməxsus prinsipi nədir? A) şagirdlərin ətraf aləm haqqında məlumatı B) şagirdlərin nitqini inkişaf etdirmək C) təlimdə millilik D) təlimdə əyanilik E) təlimdə şüurluluq 22. Ana dili tədrisinin başlıca prinsipi nədir? A) elmilik B) nitq inkişafı C) müvafiqlik D) həyatla əlaqə E) millilik 23. Nitq inkişafı üzrə işin elmi əsaslarına daxildir: A) pedaqogika, dilçilik, məntiq, riyaziyyat B) fiziologiya, psixologiya, pedaqogika, dilçilik C) pedaqogika, dilçilik, psixologiya, anatomiya D) fizika, psixologiya, tarix, dilçilik E) psixologiya, dilçilik, pedaqogika, astronomiya 24. Şifahi nitqə verilən tələblər hansılardır? A) Zənginlik, ifadəlilik, təmizlik, fəalliq B) Məzmunluq, düzgünlük, aydınlıq, dəqiqlik C) Təmizlik, ifadəlilik, məntiqi ardıcıllıq, aydınlıq D) Zənginlik, mahiyyət, ifadəlilik, aydınlıq E) Şüurluluq, punktuasiya, orfoqrafiya 25. Dil və nitq nədir? A) Dil kollektiv, nitq fərdidir B) Dil ünsiyyət vasitəsi, nitq ünsiyyət prosesidir C) Dil geniş, nitq məhduddur D) Dil ümumidir, nitq zəngindir E) Dil məhduddur, nitq genişdir 26. Nitq inkişafı üzrə işin vəzifələrinə daxildir: A) lüğət işi, monoloji nitq, dioloji nitq, daxili nitq B) nitqin səs mədəniyyəti, lüğət işi, qrammatik quruluş, monoloji nitq C) nəqletmə, nitqin səs mədəniyyəti, qrammatika, vurğu D) danışıq nitqi, daxili nitq, xarici nitq, lüğət işi E) savad təlimi, ntqin qrammatik quruluşu, əmək təlimi 27. Uyğunluğu müəyyən edin. I-nominativ funksiya II-Kommunikativ funksiya III-İdraki funksiya IV-Tənzimləyici funksiya 1-Bu funksiyaya əməl olunması dili mənəvi tərbiyənin silahına çevirir 2-Dilin ünsiyyət vasitəsi olmasını yerinə yetirir 3-Dil idrak funksiyasını yerinə yetirir 4-Həyatdakı hər bir əşya və hadisənin adı öyrədilir
28. Rabitəli nitqin inkişafını təmin edən amillərin olduğu sıranı göstərin. 1 - uşaqların lüğət ehtiyatının zənginləşməsi 2 - uşaqların dilin qayda-qanunlarına yiyələnməsi 3 - cümlə üzrə işin təşkili 4 - nitq situasiyasının yaradılması 5 - uşaqlarla müəllim arasında düzgün əlaqənin qurulması 6 - uşaqda əsasən dərketmənin deyil, nitqin inkişafına diqqət edilməsi A) 1, 2, 4, 5 B) 2, 4, 5 C) 1, 3, 5, 6 D) 2, 4, 5 E) 3, 4, 6 29. Nitqin səs mədəniyyətinin tərbiyəsinə daxil olan vəzifələr hansılardır? A) Ucadan cavab vermək, monoloji nitq, səslərin tələffüzü B) Nitqi eşitmə, səsin yüksəkliyi, sürəti, məna vurğusu C) Səslərin, sözlərin düzgün tələffüzü, düzgün nəfəsalma, fonematik eşitmə D) Fasilə, vurğu, fonematik eşitmə, dialoq E) Müsahibə, eşitmə diqqəti, nitq-hərəki aparatın inkişafı 30. Rabitəli nitq nitqin hansı formasını əhatə edir? A) yazılı B) şifahi C) həm şifahi, həm yazılı D) leksik və orfoqrafik E) sadə və mürəkkəb 31. Rabitəli nitqin inkişafına kömək edən yazıları göstərin. 1 - sərbəst 3 - inşa
4 - yaradıcı imla 5 - ifadə 6 - seçmə imla 7 - üzündənköçürmə 8 - əməli yazılar
1 - bir suala bir neçə cümlə ilə cavab vermək 2 - oxunmuş mətn üzrə kiçik hekayə qurub danışmaq 3 - yazı taxtasından köçürmək 4 - istənilən yerdən baxıb köçürmək 5 - mövzunu kitabdan köçürmək 6 - nitqi eşitmək 7 - eşitdiklərini yadda saxlamaq A) 6, 2, 1, 7 B) 2, 3, 5, 6 C) 6, 7, 1, 2 D) 7, 5, 6, 3, 4 E) 1, 2, 4, 7, 5, 3 34. İfadənin növlərini göstərin. 1 - müfəssəl 2 - şifahi və yazılı ifadələr 3 - leksik və orfoqrafik 4 - yığcam 5 - seçmə 6 - faktik cəhətdən dəyişikliksiz 7 - forma və təlim əhəmiyyətinə görə 8 - sadə və mürəkkəb olduğuna görə 9 - əlavələrlə epizodları artırmaqla A) 1, 2, 4, 5, 6, 7 B) 2, 3, 5, 6 C) 1, 4, 5, 6, 9 D) 3, 5, 6, 8 E) 1, 3, 4, 5, 9 35. Rabitəli nitqin mahiyyətini ifadə edən düzgün fikirlərin ardıcıllığını seçin. 1-Rabitəli nitq dedikdə şagirdlərin öz bilik və səviyyələrinə uyğun olaraq xarici aləmi qavramaları, onu qrammatik və üslubi cəhətdən savadlı ifadə etmələri nəzərdə tutulur 2-Rabitəli nitq nitqin yalnız şifahi formasını əhatə edir 3-Şifahi rabitəli nitqin inkişafı üzrə iş oxu dərsləri ilə vəhdətdə aparılmalıdır 4-Rabitəli nitq nitqin yalnız yazılı formasının əhatə edir 5-Yazılı rabitəli nitqin birinci mərhələsi ifadə, ikinci mərhələsi isə inşadır A) 1,2,5 B) 2,3,4 C) 1,3,5 D) 2,4,5 E) 3,4,5 36. Rabitəli nitqin mahiyyətininə aid yanlış fikirlərin ardıcıllığını seçin. 1-Rabitəli nitq dedikdə şagirdlərin öz bilik və səviyyələrinə uyğun olaraq xarici aləmi qavramaları, onu qrammatik və üslubi cəhətdən savadlı ifadə etmələri nəzərdə tutulur 2-Rabitəli nitq nitqin yalnız şifahi formasını əhatə edir 3-Şifahi rabitəli nitqin inkişafı üzrə iş oxu dərsləri ilə vəhdətdə aparılmalıdır 4-Rabitəli nitq nitqin yalnız yazılı formasının əhatə edir 5-Yazılı rabitəli nitqin birinci mərhələsi ifadə, ikinci mərhələsi isə inşadır A) 1,2 B) 2,3 C) 2,4 D) 4,5 E) 3,4 37. İfadəni xarakterizə edən cəhətlərin düzgün ardıcıllıqla verildiyi bəndi müəyyənləşdirin. 1-..... nitq inkişafı üzrə işin ən yüksək forması olub, çətin və mürəkkəb proses olmaqla müəllimdən gərgin əmək tələb edir 2-Onu yazarkən müəllim hər hansı mətnə əsaslanır 3-Mövzu, məzmun, lüğət, hətta nitqin quruluşu şagirdlər üçün hazır olur 4-Şagirdlərin müstəqilliyini, fəallığını, mətndə özünün şəxsi düşüncələrini verməsini tələb edir 5-Şagirdlərin vəzifəsi oxunmuş mətnin məzmununu öz sözləri ilə verməkdən ibarətdir 6-Sərbəst imlalarda müstəqillik ifadələrlə nisbətdə daha çox tələb olunur
I - İfadə II - İnşa 1-...... nitq inkişafı üzrə işin ən yüksək forması olub, çətin və mürəkkəb proses olmaqla müəllimdən gərgin əmək tələb edir 2-Onu yazarkən müəllim hər hansı mətnə əsaslanır 3-Mövzu, məzmun, lüğət, hətta nitqin quruluşu şagirdlər üçün hazır olur 4-Şagirdlərin müstəqilliyini, fəallığını, mətndə özünün şəxsi düşüncələrini verməsini tələb edir 5-Şagirdlərin vəzifəsi oxunmuş mətnin məzmununu öz sözləri ilə verməkdən ibarətdir 6-..... ibtidai siniflərdə öyrədici xarakter daşıyır, seriya və süjetli şəkillər üzrə təcrübə, gəzinti, şagirdlərin şəxsi həyat təcrübəsi əsasında yazdırılır
I - İfadəyə hazırlıq II - Mətnin seçilməsi III - İfadə planının tərtibi üzrə iş 1-Mətn abzaslara ayrılır, şagirdlər özləri 3-4 maddədən ibarət plan tərtib edir və ifadəni yazırlar (III sinif) 2-Nitqi eşitmək, eşitdiklərini yadda saxlamaq bu işin tərkib hissəsidir 3-Mətn kiçik hissələrə ayrılır və onların hər birinə başlıq (planın bir maddəsi) verilir 4-Bu iş üçün mətnin məzmunu, dili, həcmi nəzərə alınmalıdır 5-Bir suala bir neçə cümlə ilə cavab vermək, oxunmuş mətn üzrə kiçik hekayə qurub danışmaq bu mərhələnin tərkib hissəsidir 6-Bu iş üçün mətnin leksik, qrammatik-orfoqrafik cəhətlərinin şagirdlərin o dövrdə öyrəndikləri mövzulara uyğun olması nəzərə alınmalıdır A) I-2,6; II-4,5; III-1,3 B) I-1,5; II-4,6; III-2,3 C) I-2,5; II-4,6; III-1,3 D) I-4,6; II-3,5; III-1,2 E) I-3,6; II-2,5; III-1,4 40. İfadənin növlərinin ardıcıllıqla verildiyi bəndi müəyyənləşdirin. 1-Sözün çoxmənalılığı 2-Müfəssəl, yığcam və seçmə 3-Əlavələrlə, epizodları artırmaqla 4-Qrammatik tapşırıqlı 5-Sadəcə tərifin verilməsi A) 2,3,5 B) 1,2,4 C) 2,3,4 D) 2,4,5 E) 1,3,5 41. İfadənin növlərinin yanlış verildiyi bəndi müəyyənləşdirin. 1-Sözün çoxmənalılığı 2-Müfəssəl, yığcam və seçmə 3-Əlavələrlə, epizodları artırmaqla 4-Qrammatik tapşırıqlı 5-Sadəcə tərifin verilməsi A) 2,3 B) 2,4 C) 1,5 D) 4,5 E) 1,3 42. İfadə yazarkən mərhələlərin ardıcıllıqla verildiyi bəndi seçin. 1-Mətndən sinonimlərin seçilməsi 2-Mətndən antonimlərin seçilməsi 3-Ifadəyə hazırlıq 4-Mətnin seçilməsi 5-Ifadənin planının tərtibi üzrə iş 6-Leksik-orfoqrafik iş
I-İfadəyə hazırlıq II-Leksik-orfoqrafik iş III-Məzmun üzərində iş 1-Bu iş müsahibə, səthi, yorucu sual cavabdan ibarət olmamalı, şagirdləri düşündürməli, müqayisə aparmağa yönəltməlidir 2-Mətndəki mənası şagirdlərə tanış olmayan ifadələr əvvəlcədən müəyyənləşdirilməli, onların mənası və yazılışının izahı, cümlədə işlədilməsi üzrə iş getməlidir 3-Bu iş üçün birinci sinifdən müntəzəm və sistemli iş aparılır 4-Orfoqrafik səhvlərə yol veriləcəyi güman edilərsə xəbərdarlıq vacibdir 5-Nitqi eşitmək, eşitdiklərini yadda saxlamaq, fikri müxtəlif formada ifadə etmək bu işin tərkib hissəsidir 6-Bu işdə maraqlı, anlaşılan mətnlərin təhlili məsləhət görülmür A) I-3,4; II-2,5; III-1,6 B) I-2,5; II-3,4; III-1,6 C) I-3,5; II-2,4; III-1,6 D) I-1,6; II-2,4; III-3,5 E) I-3,6; II-2,4; III-1,5 44. İfadə yazdırılarkən gözlənilməli ardıcıllığı müəyyənləşdirin. 1-Giriş müsahibəsi 2-Leksik-orfoqrafik çalışmalar 3-Mətnin müəllim tərəfindən ifadəli oxunması 4-Leksik-qrammatik çalışmalar 5-Mətnin məzmunu üzrə müsahibə 6-Mətnin planı üzrə iş
II - Mətnin müəllim tərəfindən ifadəli oxunması III - Mətnin məzmunu üzrə müsahibə 1-Bu zaman ekskursiya və müşahidə, kinofilmə baxış prosesində əldə edilmiş məlumatdan, həyat təcrübəsindən necə istifadə olunması barədə dialoq təşkil edilir 2-Mətnin məzmununun yadda qalmasını təmin edən bir neçə sual üzrə aparılır 3-Əsərdəki hadisəyə və qəhrəmanlara münasibətin bildirilməsi, müəyyən qrammatik tapşırıqların yerinə yetirilməsi 4-Məzmunun dəqiq mənimsənilməsində böyük əhəmiyyəti olan söz və ifadələrin mənası bu mərhələdə izah olunur 5-Hadisələrin inkişafının ardıcıllıq, fikirlər arasındakı məntiqi əlaqə müəyyənləşdirilir
I-Rabitəli nitq dedikdə: II-Şagird lüğətləri: 1-şagirdlərin öz bilik və yaş səviyyələrinə uyğun ətraf aləmi ifadə etmələri nəzərdə tutulur 2-mənası tanış olmayan sözlərdən təşkil olunur 3-nitqlərini qrammatik cəhətdən ifadə etmələri nəzərdə tutulur 4-mövzu üzrə, mətn üzrə, əlifba üzrə aparıla bilər 5-nitqlərini üslubi cəhətdən savadlı ifadə etmələri nəzərdə tutulur A) I-1,3,4; II-2,5 B) I-2,4,5; II-1,3 C) I-1,3,5; II-2,4 D) I-2,3,4; II-1,5 E) I-1,4,5; II-2,3 47. Rabitəli nitq dedikdə nəzərdə tutulanları ardıcıllıqla düzün: 1-şagirdlərin öz bilik və yaş səviyyələrinə uyğun ətraf aləmi ifadə etmələri nəzərdə tutulur 2-fonetik təhlil 3-nitqlərini qrammatik cəhətdən ifadə etmələri nəzərdə tutulur 4-nitqlərini üslubi cəhətdən savadlı ifadə etmələri nəzərdə tutulur 5-məntiqi vurğu 6-morfoloji və sintatik təhlil
1-şagirdlərin öz bilik və yaş səviyyələrinə uyğun ətraf aləmi ifadə etmələri nəzərdə tutulur 2-fonetik təhlil 3-nitqlərini qrammatik cəhətdən ifadə etmələri nəzərdə tutulur 4-nitqlərini üslubi cəhətdən savadlı ifadə etmələri nəzərdə tutulur 5-məntiqi vurğu 6-morfoloji və sintatik təhlil
I-Rabitəli nitqin növləri: II-Lüğətçənin aparıldığı faktorlar: 1-mövzu üzrə 2-şifahi rabitəli nitq 3-əlifba üzrə 4-mətn üzrə 5-yazılı rabitəli nitq A) I-2,4,5; II-1,3,5 B) I-1,3; II-1,4,5 C) I-2,5; II-1,3,4 D) I-4,5; II-1,2,3 E) I-1,5; II-2,3,4 50. Rabitəli nitqin növlərinin düzgün ardıcıllığını göstərin: 1-şifahi rabitəli nitq 2-sözlərin mənasının düzgün anlaşılmamağı 3-omonimləri anlamamaq 4-yazılı rabitəli nitq 5-paronimləri ayırd etməmək problemi A) 1,5 B) 3,4 C) 1,4 D) 2,3 E) 2,5 51. Şagirdlərin yazılı rabitəli nitqə yiyələnməsi üçün nələrin üzərində işləmək lazımdır? Bu faktorların ardıcıllığını müəyyən edin: 1-şifahi nitq 2-mübtəda 3-ifadə qurma bacarığı 4-inşa qurmaq bacarığı 5-xəbər
6-tamamlıq A) 2,3,5 B) 2,4,6 C) 1,3,4 D) 1,5,6 E) 3,4,5 52. Ardıcıllığı müəyyən edin. İfadə yazılar: 1-öyrədici xarakter daşıyır 2-müstəqillik tələb olunmur 3-şagirdlərin fəaliyyəti üzərində müəllim köməyi tələb olunur 4-sərbəst imlalardan daha çox müstəqillik tələb olunduğu üçün fərqlənir 5-sərbəst imlalarla eyniyyət təşkil edir A) 3,4,5 B) 1,2,5 C) 1,3,4 D) 5,3,1 E) 2,4,3 53. İfadə yazılar haqqında deyilənlərdən yanlış olanların ardıcıllığını seçin: 1-öyrədici xarakter daşıyır 2-müstəqillik tələb olunmur 3-şagirdlərin fəaliyyəti üzərində müəllim köməyi tələb olunur 4-sərbəst imlalardan daha çox müstəqillik tələb olunduğu üçün fərqlənir 5-sərbəst imlalarla eyniyyət təşkil edir A) 4,2 B) 1,3 C) 2,5 D) 1,4 E) 3,4 54. İfadəyə hazırlığın tərkib hissələrini ardıcıllıqla düzün: 1-nitqi eşitmək 2-mütəda, xəbər 3-eşitdiklərini yadda saxlamaq 4-tamamlıq, təyin, zərflik 5-bir suala bir neçə cümlə ilə cavab vermək 6-oxunmuş mətn üzrə kiçik hekayə qurub danışmaq 7-fel, zərf 8-fikri müxtəlif formada ifadə etmək
1-nitqi eşitmək 2-mütəda, xəbər 3-eşitdiklərini yadda saxlamaq 4-tamamlıq, təyin, zərflik 5-bir suala bir neçə cümlə ilə cavab vermək 6-oxunmuş mətn üzrə kiçik hekayə qurub danışmaq 7-fel, zərf 8-fikri müxtəlif formada ifadə etmək A) 3,4,8 B) 1,3,5 C) 2,4,7 D) 2,5,6 E) 5,7,8 Yüklə 0,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|