##Fakültənin adı: İbtidai təhsil fakültəsi ##İxtisas: İbtidai təhsilin pedaqogikası və metodikası
Yüklə 0,54 Mb.
|
|
II-Sintetik (tərkibi) çalışmalar III-Analitik-sintetik çalışmalar 1-Əşya şəkillərinin altından adlarını yazmaq bu növ çalışmalardandır 2-Yoxlama və sərbəst üzündən köçürmə, ifadə və inşalar belə çalışmalardandır 3-Bu çalışmalarda orfoqrafiyanın asan mənimsənilməsi üçün qrammatik-orfoqrafik təhlilə geniş yer verilir 4-Bu çalışmaların köməyilə şagirdlər əvvəllər öyrəndikləri qaydalar üzrə məşq aparır, qaydaları bir mövzu ətrafında birləşdirirlər 5-Orfoqrafik təhlil, xəbərdarlıqlı və izahlı imlalar, seçmə imlalar belə çalışmalardandır 6-Imla yazıldıqdan sonra lazımi orfoqramların altından xətt çəkilir, şagirdlər əvvəl tərkib sonra isə təhlil edirlər A) I-3,6; II-1,4; III-2,5 B) I-2,5; II-3,6; III-1,4 C) I-1,5; II-3,4; III-2,6 D) I-3,5; II-2,4; III-1,6 E) I-3,4; II-2,5; III-1,6 24. Yerinə yetirilərkən iştirak edən analizatorların xarakterinə görə çalışmaların verildiyi variantı seçin. 1. görmə qavrayışına əsaslanan çalışmalar 2. eşitmə qavrayışına əsaslanan çalışmalar 3. emosional hisslərə əsaslanan çalışmalar 4. kinestetik qavrayışa əsaslanan çalışmalar 5. fiziki qüvvəyə əsaslanan çalışmalar A) 3,4,5 B) 2,3,4 C) 1,3,5 D) 1,2,4 E) 1,2,5 25. Yerinə yetirilərkən iştirak edən analizatorların xarakterinə görə çalışmaların yanlış verildiyi variantı seçin. 1. görmə qavrayışına əsaslanan çalışmalar 2. eşitmə qavrayışına əsaslanan çalışmalar 3. emosional hisslərə əsaslanan çalışmalar 4. kinestetik qavrayışa əsaslanan çalışmalar 5. fiziki qüvvəyə əsaslanan çalışmalar A) 4,5 B) 3,4 C) 1,3 D) 3,5 E) 2,5 26. Uyğunluğu müəyyən edin: I-Orfoqrafiya təlimi II-Orfoqrafiya prinsipləri 1-fonetik prinsip 2-sözlərin vahid, sabit yazılış qaydası 3-morfoloji prinsip 4-qrammatik formaların sabit yazılış qaydaları 5-tarixi ənənəvi prinsip 6-yazılı nitqi formalaşdırır
1-mübtəda 2-fonetik prinsip 3-morfoloji prinsip 4-xitab 5-ara sözlər 6-tarixi-ənənəvi prinsip 7-arxaizmlər 8-didaktik materiallar
I-orfoqrafiya təliminə verilən tələblər II-Azərbaycan dili orfoqrafiyası prinsipləri 1-fonetik prinsip 2-şüurluluq 3-tədricillik və ardıcıllıq 4-morfoloji prinsip 5-çalışmaların rəngarəngliyi 6-tarixi ənənəvi prinsip 7-yazılı çalışmaların şifahi çalışmalara əsaslanması A) I-2,4,6; II-1,3,5,7 B) I-1,2,4,6; II-3,5,7 C) I-5,6,7; II-1,2,3,4 D) I-2,3,5,7; II-1,4,6 E) I-1,5,6,7; II-2,3,4 29. Orfoqrafiya təliminə verilən tələbləri ardıcıllıqla düzün: 1-fonetik prinsip 2-şüurluluq 3-tədricillik və ardıcıllıq 4-morfoloji prinsip 5-çalışmaların rəngarəngliyi 6-tarixi ənənəvi prinsip 7-yazılı çalışmaların şifahi çalışmalara əsaslanması 8-sintaktik təhlil
I-Azərbaycan dili orfoqrafiyası prinsipləri II-Orfoqrafik rejim 1-fonetik prinsip 2-hamının riayət etdiyi vahid formada qurulmalıdır 3-morfoloji prinsip 4-tarixi ənənəvi prinsip 5-respublikamızın hər bir sahəsində, bütün növ sənədlərdə, rəsmi, qeyri-rəsmi yazılarda gözlənilməlidir A) I-3,4; II-1,2,5 B) I-1,3; II-2,4,5 C) I-4,5; II-1,2,3 D) I-2,5; II-1,3,4 E) I-1,5; II-2,3,4 31. Uyğunluğu müəyyən edin: I-Azərbaycan dili orfoqrafiyasının prinsipləri II-Leksik semantik nöqsanlar 1-Sözün mənasını başa düşməmək 2-Hamının riayət etdiyi vahid formada qurulmalıdır 3-Omonimlərin mənasını başa düşməmək 4-Tavtaloji nöqsanlar 5-Respublikamızın hər bir sahəsində, bütün növ sənədlərdə, rəsmi, qeyri-rəsmi yazılarda gözlənilməlidir A) I-3,4; II-1,2,5 B) I-1,3; II-2,4,5 C) I-4,5; II-1,2,3 D) I-2,5; II-1,3,4 E) I-1,5; II-2,3,4 32. Lüğət üzrə işin vəzifələrindən danışarkən, sözün leksik, fonetik xüsusiyyətlərini ardıcıllıqla düzün: 1-fonetik ifadəlilik 2-mübtəda 3-semantik valentlilik 4-xəbər 5-leksik-qrammatik münasibətdə olması 6-tamamlıq 7-nitq axınında ayrılmaması 8-təyin 9-cümlə içərisində işlənməsi 10-zərflik A) 2,5,7,8,10 B) 2,4,6,9,10 C) 3,5,7,9 D) 1,3,5,7,9 E) 1,4,5,9,10 33. İnşanın növlərinin ardıcıllıqla verildiyi bəndi müəyyənləşdirin. 1 - ifadə formasına görə 2 - giriş müsahibəsi 3 - təlim əhəmiyyətinə görə 4 - leksik-qrammatik çalışmalar 5 - materialın əldə edildiyi mənbəyə görə 6 - janra görə 7 - şagirdin müstəqilliyinin dərəcəsinə görə
1-Təxəyyül əsasında 2-Nəqli inşa (təhkiyə) 3-Epizoda həsr edilmiş şəkil üzrə 4-Təsvir-inşa 5-Mühakimə inşa A) 1,2,5 B) 1,3,5 C) 2,3,5 D) 1,4,5 E) 2,4,5 35. Janra görə inşanın növləri və onların cəhətləri arasındakı uyğunluğu müəyyənləşdirin. I - Nəqli-inşa II - Təsvir-inşa III - Mühakimə-inşa 1 - I- II siniflərdə bu xarakterli inşalardan istifadə olunur 2 - Bu xarakterli inşalardan III sinifdə dərs ilinin ikinci yarısından etibarən istifadə etmək mümkündür 3 - Bu xarakterli ilk inşalar hər hansı heyvanın, quşun, təsvirindən ibarət olmalıdır 4 - Bəzən bu xarakterli insanı iki əşyanın, iki hadisənin, iki mənzərənin müqayisə edilməsi əsasında aparılması uşağın yaradıcı fəallığını artırır 5 - Belə yazılar şagirdlərin məntiqi təfəkkürünü inkişaf etdirir
1-Məzmun səhvləri 2-Leksik-orfoqrafik iş 3-Məntiqi səhvlər 4-Məzmun üzərində iş 5-Üslub səhvləri 6-Leksik səhvlər
I-Məzmun səhvləri II-Məntiqi səhvlər III-Üslub səhvləri IV-Leksik səhvlər 1-Eyni fakta və ya hadisəyə bir neçə dəfə qayıtmaq 2-Inşanın məzmununun əhatə olunmaması 3-Cümlədə uzlaşma və idarə əlaqələrinin düzgün olmaması 4-Inşanın məzmununun təhrif olunması 5-Sözün qeyri dəqiq mənada işlənməsi 6-Cümlədə sözün yerinə düşməməsi
1-Cümlədə uzlaşma və idarə əlaqələrinin düzgün olmaması 2-Inşanın məzmununun əhatə olunmaması 3-Bağlayıcının yerində işlənməməsi 4-Eyni fakta bir neçə dəfə qayıtmaq 5-Cümlədə söz sırasının pozulması A) 1,2,5 B) 2,4,5 C) 2,3,5 D) 1,4,5 E) 1,3,5 39. Yazılı ifadə məşğələlərinin təşkili ilə bağlı uyğunluğu müəyyənləşdirin. I-Mətnin planı üzərində iş II-Mətnin məzmununun plan üzrə nəql edilməsi III-İfadəyə leksik-orfoqrafik hazırlıq 1-Mətndəki mənası şagirdlərə tanış olmayan bir neçə sözün tələffüzü üzrə iş aparılması 2-Ifadənən hansı sinifdə aparılmasından, xarakterindən asılı olaraq plan tərtib edilir 3-Bu iş bir çox hallarda yazıçının dilini zəiflədir, şagirdlərin yaradıcılığını boğur 4-Mətndəki mənası şagirdlərə tanış olmayan bir neçə sözün mənası və yazılışı üzrə iş aparılması 5-Bu iş bir çox hallarda ifadələrin yeknəsək olması ilə nəticələnir
I-Mətnin müəllim tərəfindən təkrarən oxunması II-Mətnin məzmununun şagirdlər tərəfindən yazılması III-Şagirdlərin öz yazılarını oxumaları 1-Belə ardıcıl oxuda məqsəd şagirdlərin diqqətini yenidən məzmuna yönəltməkdir 2-Bu oxu prosesində izahata ehtiyac yoxdur 3-Çalışmaq lazımdır ki, şagirdlər ifadəni mətndəki obrazlı ifadələri saxlamaqla öz sözləri ilə yazsınlar 4-Bu mərhələdə şagirdlərin özünənəzarəti, öz səhvlərini düzəltmələri təmin edilir 5-Orfoqrafik savadlılığı təmin etmək üçün məktəblinin orfoqrafiya lüğətindən istifadə etməsinə icazə verilməlidir 6-II sinifdən etibarən müəllim səhvin altından xətt çəkib düzəliş aparmağı tələb edə bilər A) I-2,5; II-4,6; III-1,3 B) I-3,4; II-1,5; III-2,6 C) I-1,6; II-3,4; III-2,5 D) I-1,4; II-3,6; III-2,5 E) I-1,2; II-3,5; III-4,6 41. Uyğunluğu müəyyən edin: I-Yazılı rabitəli nitqin birinci mərhələsi II-Yazılı rabitəli nitqin ikinci mərhələsi III-Üzündənköçürmə yazılar 1-İfadə 2-IX əsrdə orfoqrafiya təliminin əsas vasitəsi hesab olunurdu 3-Ən sadə, ən asan forma hesab olunur 4-inşa
A) I-3; II-1,2; III-4 B) I-2; II-3; III-1,4 C) I-1,4; II-2; III-3 D) I-4; II-3; III-1,2 E) I-1; II-4; III-2,3 42. Şagirdlərin yazılı rabitəli nitqə yiyələnməsi üçün nələrin üzərində işləmək lazımdır? Bu faktorların ardıcıllığını müəyyən edin: 1-şifahi nitq 2-mübtəda 3-ifadə qurma bacarığı 4-inşa qurmaq bacarığı 5-xəbər
6-tamamlıq A) 3,4,5 B) 2,4,6 C) 2,3,5 D) 1,5,6 E) 1,3,4 43. İfadə yazılarında şagird üçün hazır olan faktorların ardıcıllığını müəyyən edin: 1-mövzu
2-qalın saitlər 3-məzmun
4-incə saitlər 5-lüğət
6-qapalı saitlər 7-nitqin quruluşu 8-samitlər
1-mövzu
2-qalın saitlərin qeydi 3-məzmun
4-incə saitlərin qeydi 5-lüğət
6-qapalı saitlərin qeydi 7-nitqin quruluşu 8-samitlərin qeydi
1-öyrədici xarakter daşıyır 2-müstəqillik tələb olunmur 3-şagirdlərin fəaliyyəti üzərində müəllim köməyi tələb olunur 4-sərbəst imlalardan daha çox müstəqillik tələb olunduğu üçün fərqlənir 5-sərbəst imlalarla eyniyyət təşkil edir A) 2,4,3 B) 1,2,5 C) 3,4,5 D) 5,3,1 E) 1,3,4 46. İfadə yazılar haqqında deyilənlərdən yanlış olanların ardıcıllığını seçin: 1-öyrədici xarakter daşıyır 2-müstəqillik tələb olunmur 3-şagirdlərin fəaliyyəti üzərində müəllim köməyi tələb olunur 4-sərbəst imlalardan daha çox müstəqillik tələb olunduğu üçün fərqlənir 5-sərbəst imlalarla eyniyyət təşkil edir A) 3,4 B) 1,3 C) 4,2 D) 1,4 E) 2,5 47. Uyğunluğu müəyyən edin: I-İfadəyə hazırlıq II-Orfoqrafik rejim 1-Hamının riayət etdiyi vahid formada qurulmalıdır 2-Nitqi eşitmək, eşitdiklərini yadda saxlamaq 3-Respublikamızın hər bir sahəsində, bütün növ sənədlərdə, rəsmi, qeyri-rəsmi yazılarda gözlənilməlidir 4-bir suala bir neçə cümlə ilə cavab vermək 5-oxunmuş mətn üzrə kiçik hekayə qurub danışmaq A) I-1,3; II-2,4,5 B) I-3,2,1, II-4,5 C) I-2,3; II-1,4,5 D) I-5,4,3; II-1,2 E) I-2,4,5; II-1,3 48. İfadənin növlərini ardıcıllıqla düzün: 1-müfəssəl, yığcam, seçmə 2-nitq hissələri 3-köməkçi nitq hissələri 4-faktiki cəhətdən dəyişikliksiz 5-cümlənin baş üzvləri A) 1,5 B) 2,5 C) 3,4 D) 2,3 E) 1,4 49. İfadənin növlərinin yanlış verildiyi bəndi müəyyənləşdirin. 1-sözün çoxmənalılığı 2-müfəssəl, yığcam və seçmə 3-əlavələrlə, epizodları artırmaqla 4-qrammatik tapşırıqlı 5-sadəcə tərifin verilməsi A) 3,4 B) 2,4 C) 2,3 D) 4,5 E) 1,5 ##num=4// level= 1// sumtest=56 // name= Şagirdlərin şifahi və yazılı nitqinin inkişaf etdirilməsi. Rabitəli nitqin inkişafı // 1. Ünsiyyət prosesində şagirdlərin nitqinin yerinə yetirdiyi funksiyaların düzgün ardıcıllıqla verildiyi bəndi seçin. 1 -Emosional funksiya 3 -Kommunikativ funksiya 4 -Idraki funksiya 5 -Fonetik funksiya 6 -Tənzimləyici funksiya
I-Nominativ funksiya II-Kommunikativ funksiya III-Idraki funksiya IV-Tənzimləyici funksiya 1-Həyatda hər bir əşya və hadisənin adı olduğundan insanın dili öyrənməsi bu adlar və onların ifadə etdiyi anlayışları öyrənməsi, dərk etməsi ilə başlanır 2-Şagirdlər dilin köməyi ilə ətraf aləmdə baş verənləri dərk edir, əldə etdikləri informasiyaların mahiyyətini anlayır 3-Şagirdlər nitqin köməyilə özünü idarəetmə, özünənəzarət, düşünülmüş fəaliyyət göstərmə kimi vəzifələri yerinə yetirir 4-Bu funksiya dilin ünsiyyət vəzifəsini yerinə yetirməsinə xidmət edir 5-Bu funksiyaya əməl olunması dili mənəvi tərbiyənin silahına çevirir A) I-2; II-4; III-1,3; IV-5 B) I-1; II-4; III-2; IV-3,5 C) I-3; II-2,4; III-1; IV-5 D) I-4; II-2; III-1; IV-3,5 E) I-5; II-4; III-3; IV-1,2 3. Tənzimləyici funksiya yerinə yetirilərkən şagirdlərdə nitqin köməyilə formalaşan bacarıqların ardıcıllıqla verildiyi bəndi seçin. 1-Özünənəzarət 2-Ünsiyyət vəzifəsi 3-Özünüidarəetmə 4-Əşyaları adlandırma bacarığı 5-Düşünülmüş fəaliyyət göstərmə 6-Hərəkətlərini qaydaya salma
1-Özünənəzarət 2-Zənginlik 3-Məzmunluluq 4-Məntiqilik 5-Aydınlıq 6-Özünüidarəetmə
I-Zənginlik II-Məntiqilik III-Aydınlıq IV-Düzgünlük 1-Bu prosesdə hadisələr arasında zaman, səbəb-nəticə əlaqələri gözlənilməlidir 2-Fəal lüğətdə çox söz olmalıdır 3-Nitq qrammatik cəhətdən düzgün olmalıdır 4-Nitqdə dialektizmin işlənməsi, qrammatik səviyyədə səhvlərə yol verilməsi bu tələbin pozulmasına gətirib çıxarır
I-Dəqiqlik II-Ifadəlilik III-Düzgünlük IV-Təmizlik 1-Uşaq sinonimlər cərgəsinə daxil olan sözlərin (xırda, kiçik, balaca) hər birindən məqamına görə dəqiq istifadə etməyi bacarmalıdır 2-Nitq qrammatik cəhətdən düzgün olmalı, hər bir cümlənin konstruksiyası dilin strukturuna, qrammatik normalara uyğun gəlməlidir 3-Bu tələb ədəbi dilimizə yad olan söz və ifadələrin işlənməsinin qarşısının alınmasına xidmət edir 4-Nitqdə intonasiya, fasilə, məntiqi vurğuya əməl olunmalıdır 5-Nitq lokanikliyi, canlılığı ilə dinləyiciyə güclü təsir göstərməlidir A) I-1; II-3,5; III-2; IV-4 B) I-1; II-4,5; III-2; IV-3 C) I-1; II-4,5; III-3; IV-2 D) I-5; II-4; III-1,2; IV-3 E) I-4; II-1,5; III-2; IV-3 7. Biri Azərbaycan dilinin orfoqrafiyasının yaranması uğrunda mübarizənin mərhələsinə aid deyil. A) Ərəb əlifba dövrü B) Yunan əlifba dövrü C) Latın əlifbası dövrü D) Rus əlifbasi dövrü E) Yeni latın əlifba dövrü 8. Nitq inkişafı üzrə işin linqivistik əsaslarına aid olanları seçin. 1-Dil və nitq eyni hadisənin bir-biri ilə sıx əlaqədə olan iki aspektidir 2-Nitqin dildən zəngin olması nitq fəaliyyətindən asılıdır 3-Nitqə yiyələnmək öz fikir və hisslərini sözlərin köməyi ilə verməyi bacarmaq deməkdir 4-Nitqin inkişafı üçün müəllim psixoloji prosesləri bilməlidir 5-Şagirdlərin beynində yaranan hər hansı bir fikir yalnız dil materialı əsasında baş verir 6-Anlayışla söz qırılmaz vəhdətdə olsa da bu onları eyniləşdirməyə imkan vermir
1-Dil və nitq eyni hadisənin bir-biri ilə sıx əlaqədə olan iki aspektidir 2-Nitqin dildən zəngin olması nitq fəaliyyətindən asılıdır 3-Nitqə yiyələnmək öz fikir və hisslərini sözlərin köməyi ilə verməyi bacarmaq deməkdir 4-Nitqin inkişafı üçün müəllim psixoloji prosesləri bilməlidir 5-Şagirdlərin beynində yaranan hər hansı bir fikir yalnız dil materialı əsasında baş verir 6-Anlayışla söz qırılmaz vəhdətdə olsa da bu onları eyniləşdirməyə imkan vermir
I-linqivistik əsas II-psixoloji əsas III-didaktik əsas 1-F.Sösyür dil və nitq arasındakı münasibəti bu baxımdan ilk dəfə düzgün qiymətləndirib 2-dil müəyyən ərazidə yaşayan, müəyyən kollektivə məxsusdur 3-nitqin normal inkişafı üçün müəllim psixi prosesləri bilməlidir 4-söz dilin, anlayış məntiqin kateqoriyasıdır 5-nitq inkişafı ibtidai siniflərdə dil üzrə hər bir məşğələnin ana xəttidir 6-zənginlilik, məzmunluluq kimi tələblərə cavab verir A) I-2,3; II-4,5; III-1,6 B) I-1,2; II-3,4; III-5,6 C) I-2,5; II-3,6; III-1,4 D) I-4,5; II-2,3; III-1,6 E) I-3,4; II-1,2, III-5,6 11. Ünsiyyət prosesində şagirdlərin nitqi hansı vəzifələri (funksiyaları) yerinə yetirir? A) samitlərin tələffüzü, saitlərin tələffüzü B) nominativ, kommunikativ, idraki, tənzimləyici C) oxu və yazı prosesinin düzgün təşkili D) təlim əhəmiyyəti, şagirdlərin müstəqilliyi E) lügətin zənginləşdirilməsi, nitqin obrazlılığı 12. Nitqdə hansı normalar gözlənilməlidir? A) təlim əhəmiyyəti, şagirdlərin müstəqilliyi B) düzgünlük, məntiqilik, nəzakətlilik, məqsədyönlülük, aydınlıq, səlislik, sadəlik C) lügətin zənginləşdirilməsi, nitqin obrazlılıgı D) oxu və yazı prosesinin düzgün təşkili E) səs mədəniyyəti 13. Nitqin neçə növü var? A) 3 B) 2 C) 5 D) 4 E) 1 14. Sözün mənasının izahı üçün nəyi bilmək lazımdır? A) Oxumaq B) Onun təbiətini bilmək lazımdır Yüklə 0,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|