Falsafa asoslari


Ekvivalentlik munosabatidagi


səhifə111/221
tarix18.11.2023
ölçüsü
#132776
1   ...   107   108   109   110   111   112   113   114   ...   221
Falsafa asoslari

Ekvivalentlik munosabatidagi 
mulohazalar hamma vaqt chin 
boladi, Chunki ularda aynan bir fikr turli shaklda ifodalanadi. 
Masalan, «А. Oripov 0 ‘zbekiston Respublikasi Madhiyasining 
muallifi» va «А. Oripov — 0 ‘zbekiston Qahramoni» mulohazalari
226


o‘zaro ekvivalentdir, ya’ni ular bir xil subyektga, lekin har xil 
predikatga ega bolgan mulohazalardir.
Mulohazalarning chinligiga ko‘ra munosabatini ifodalovchi 
yuqorida ko‘rsatilgan qonuniyatlar bilishda va xulosa chiqarishda 
katta ahamiyatga ega.
Murakkab mulohazalar, ularning turlari va chin bolish shart-
lari. Mulohazalarni inkor qilish. 
Mulohaza tarkibidagi mantiqiy 
ega va/yoki mantiqiy kesimni ifodalovchi terminlar soni birdan 
ortiq bolsa, murakkab mulohaza deb ataladi. Murakkab mulo­
hazalar «va», «yoki», «agar... unda» kabi mantiqiy boglamalar, in­
kor qilish va modal terminlarni qollash orqali ikki va undan ortiq 
oddiy mulohazalarning o‘zaro birikishidan hosil boladi. Man­
tiqiy boglovchisining mazmuniga ko‘ra murakkab mulohazalar 
quyidagi asosiy turlarga bolinadi: birlashtiruvchi (konyunktiv), 
ayiruvchi (dizyunktiv), shartli (implikativ) ekvivalent.
Birlashtiruvchi mulohazalar 
ikki va undan ortiq oddiy mulo­
hazalarning «va», «ham», «hamda» kabi mantiqiy boglovchilar 
vositasida birikishidan hosil boladi. Masalan, 1. Ustozining ber­
gan topshiriqlarini bajardi va a’lo baho oldi. 2. Yaxshi niyat va 
yaxshi so‘z insonni saodatga yetaklaydi. 3. Mantiq ham amaliy
ham nazariy fandir.
p
q

л 
q
chin
chin
chin
chin
yolg‘on
yolg‘on
yolg‘on
chin
yolg‘on
yolg‘on

Yüklə

Dostları ilə paylaş:
1   ...   107   108   109   110   111   112   113   114   ...   221




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin