Falsafa asoslari


Axloqning tartibga solish, boshqarish funksiyasi


səhifə145/221
tarix18.11.2023
ölçüsü
#132776
1   ...   141   142   143   144   145   146   147   148   ...   221
Falsafa asoslari

Axloqning tartibga solish, boshqarish funksiyasi 
- odarnlar 
o'rtasidagi munosabatlarni jamiyat tomonidan qabul qilingail 
o‘rnatilgan axloqiy normalar orqali tartibga solinishi va boshqarj' 
shi bilan ifodalanadi. Unda axloqiy munosabatlarni tartibga sohiy, 
chi vosita vazifasini axloq tamoyillari, normalari, jamoatchilj^ 
fikri, el-yurt o‘rtasidagi obro‘-martaba, an’ana, urf-odat, o‘gjt 
pand-nasihat va boshqalar tashkil qiladi. Tartibga solish, boshq^ 
rish esa bevosita moslovchi-norma, talab qiluvchi-norma, taqjq^ 
lovchi-norma, chegaralovchi-norma, namunali-norma va hoka„ 
zolar orqali amalga oshiriladi.
Qadriyat maqomini olgan axloq ana shu jarayonda o‘zinj~ 
ijobiy kuchini namoyish qiladi.
Axloqning aksiologik funksiyasi 
— bu «axloqiylik va axloqsj^ 
lik», «yaxshilik va yomonlik» nuqtayi nazaridan odamlarnin„ 
xatti-harakatlariga, niyati, maqsadi, o‘y-xayollariga, vaj-sabablarj 
ga, axloqiy qarashlari va shaxsiy xislatlariga baho berish aso sj^ 
ularni qadrlashni amalga oshiradi. Axloqning ana shu funksiyas- 
axloqiy qadriyatlarning qanchalik hayotiy yoki hayotiy emaslig^. 
ifodalovchi vositalardan biri hisoblanadi. Xuddi shu joyda axlon;v 
va estetik qadriyatlarning uyg‘unligi ham ko‘zga tashlanadi.
Axloqning maqsadga yo‘naltirish funksiyasi 
- bu jamiyat ^
yotida ustuvor ahamiyatga ega bo‘lgan axloqiy qadriyatlar tiz ij^ ' 
ning kelgusidagi istiqbollarini belgilab beruvchi yo‘lchi yultj^' 
ishini bajaradi. Axloqning bu funksiyasi har bir jamiyat Uchi^ 
o‘ta zarur bolgan axloqiy qadriyatlar tizimini ishlab chiqish b i l ^
shug‘ullanadi. Shu tufayli ba’zi bir axloqiy qadriyatlar и т ц щ ^
soniy yoki milliy darajaga ega bo‘ladilar.
Axloqning bilish funksiyasi 
— bu odamlardagi yaxshi va y0 
mon fazilatlarni anglab olish asosida voqelik to‘g‘risida muayya '
bilimlarni hosil qilish ishini o‘taydi. Ma’lumki, axloqiy biljj^ 
prinsip, norma, kodeks, nizom va boshqalarda ijtimoiy axlon- ’ 
qadriyatlar haqida ko‘plab axborot-ma’lumotlar o‘z aksini ton^
269


gan boladi. Ana shu axborot-ma’lumotlarga ega bolish odam, 
jamiyat uchun eng qiyin, og‘ir damlarda birdan bir to‘g‘ri axloqiy 
tanlovni amalga oshirishga yordam beradi.

Yüklə

Dostları ilə paylaş:
1   ...   141   142   143   144   145   146   147   148   ...   221




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin