eng muhim tayanch sanalishi lozim, har bir yoshni shunday tar-
biyalash kerakki, avval o‘qishni, keyin yozishni o‘rganib olgach,
eng yuqori darajaga ko'tarilsin»1.
Yurtimizda yetishib chiqqan Sharq uyg‘onish davri mutafak-
kirlari qatorida Abu Rayhon Beruniy, Ibn Sino, Imom Buxoriy,
Imom Termiziy, Burhoniddin Marg‘inoniy o‘z asarlarida inson,
uning ma’naviy kamolotida oila va undagi tarbiya, ilm, ma’naviy
muhitning muhim ahamiyatga egaligini bir necha bor ta’kidlab
o‘tadilar.
Abu Rayhon Beruniy shaxs tarbiyasida mehnatga alohida
e’tibor beradi. Uning fikricha hayot va baxtni mexnatsiz tasav-
vur etib bolm aydi, mehnat bilan tarbiyalash — inson hayoti
ning asosidir. Alloma ma’naviy tarbiyada ilmning rolini birinchi
o‘ringa olib chiqadi. Am ir Temur va temuriylar davriga oid tarixiy
manbalar ham oila tarbiyasi jamiyatdagi tarbiya jarayonining eng
muhim va nozik jihati bolganligini ko‘rsatadi. Soglom avlod
mamlakat kelajagini ta’minlovchi asosiy omil ekanligini yaxshi
anglagan Am ir Temur raiyatning tinch-osuda hayot kechirishini,
xonadonlarning daxlsizligini, yangi barpo bolayotgan oilaning
har jihatdan tjenuqson va poklik asosiga qurilishini davlat ahami-
yatiga molik masala deb qaragan.
Shaxsning m a’nan yetukligi uning oilada topgan tarbiyasiga
bogliqligi xususida XX asr ma’rifatparvarlari ham o‘z asarlari
da bir necha bor ta ’kidlab o‘tganlar. Jumladan, Abdulla Avloniy
o‘zining «Turkiy guliston yoxud axloq» asarida bola tarbiyasi xu
susida juda qimmatli ma’lumotlarni keltirib o lad i. M uallif bola
tarbiyasida yashab turgan sharoit, muhit, kishilarning roli katta
ekanligini ko‘rsatadi va bu sohada oila, maktab sharoitini ham
nazardan chetda qoldirmaydi. Tarbiya bolaning axloqiga, xulq
atvoriga kuchli ta’sir etishini e’tirof etadi va ota-onalarni o‘z bo-
lalari tarbiyasida mas’ul ekanligini e’tirof etadi. Uning fikricha,
soglom fikr, yaxshi axloq, ilm-ma’rifatga ega b o lish uchun badan
tarbiyasi muhim ahamiyatga ega. Xususan, soglom badanga ega
Yüklə
Dostları ilə paylaş: