gan fikr uchun zaruriy va yetarli shart hisoblansa, unda bu mulo
haza ekvivalent mulohaza bo‘ladi.
Ekvivalent mulohazaning mantiqiy boglovchisi bog‘lovchisi
(=) yoki
(<->)
simvoli, ya’ni (moddiy) ekvivalentlik belgisi bilan
ifodalanadi. Ekvivalent mulohazaning formulasi quyidagicha
yoziladi: p <-* q. Bu mulohazani ikki qismga ajratish mumkin:
p —►
q & q —> p. Masalan, Agar berilgan butun son juft son bolsa,
unda u ikkiga qoldiqsiz bolinadi.
Ekvivalent mulohazaning asosi va natijasi chin bolganda yoki
asosi ham, natijasi ham yolg‘on bolganda, u chin hisoblanadi.
Shartli va ekvivalent mulohazani bir-biridan farqlash uchun asos
va natijaning o‘rni almashtirib ko‘riladi. Agar natija bolgan mu
lohaza asos mulohaza uchun sabab bolmasa, u holatda ekvivalent
mulohaza bololmaydi1.
Quyidagi shartli mulohazaning asos va natija qismlarini
o‘zgartiramiz: «Agar insonning fikr doirasi keng bolsa, unda u
ko‘p mutolaa qilgan boladi». «Agar inson ko‘p mutolaa qilgan
bolsa, unda uning fikr doirasi keng boladi». Inson fikr doirasi-
ning keng bolishi faqat ko‘p mutolaa qilishiga emas, balki hayot
tajribasiga, tafakkurlash qobiliyatiga ham bogliq. Demak, beril
gan mulohaza ekvivalent mulohaza emas.
p
q
p <> q
Yüklə
Dostları ilə paylaş: 
