Falsafaning asosiy yo`nalishlari, fanlar tizimidagi o`rni va vazifalari Reja

Falsafa tarbiyaviy vazifani bajaradi. Insonning ma’naviy barkamollikka yetishishida falsafaning o`rni va ahamiyati kattadir. Хususan, «Axloq falsafasi» kishida yo`qsak axloqiy me’yorlar — vatanparvarlik, mehnatsevarlik, G`oyaviylik, e`tiqod, ijtimoiy-siyosiy faollik va mas’uliyatni xis etish tuyg`ularini tarbiyalaydi. «Huquq falsafasi» huquqiy ongni, huquqiy madaniyatni, ijtimoiy nazoratning boshqa huquqiy usul va vositalarini nazariy-amaliy jixatlardan ishlab chiqadi. «Тabiatshunoslik falsafasi» ta’lim-tarbiya soxasida o`ziga xos ahamiyatga ega. Insonning tabiatni bilish borasidagi intilishlari mohiyatini yoritadi, tabiatga nisbatan oqilona munosabatni shakllantirib, uni muxofaza qilishning nazariy asoslarini belgilab beradi.
Falsafaning praksiologik funksiyasi falsafiy G`oya va nazariyaning ijtimoiy hayotga amaliy tatbiq etilishi bilan izohlanadi.
Har qanday amaliy faoliyat mustaxkam ilmiy nazariyaga asoslanmasa, salbiy oqibatlarga olib kelishi mumkin. Shuningdek, falsafaning bu funksiyasi nazariyaning amaliyotga joriy etish uslub va vositalarini aniqlashni ham o`z ichiga oladi.
Yuqorida kursatilgan funksiyalarning o`zaro ichki bog`liqligi falsafaning mushtarak umumnazariy va uslubiy ahamiyatini belgilab beradi. Ularning o`ziga xos xususiyatlari hamda ahamiyatini har tomonlama o`rganish inson va jamiyatning ma’naviy kamolotiga nixoyatda katta ta’sir ko`rsatadi. Bu esa o`z navbatida, falsafiy bilimlar tizimini takomillashtirish yo`llarini topish imkonini beradi. Masalaning bu tarzda xal etilishi umuminsoniy sivilizatsiya tamoyillariga ham mos keladi.

2-mavzu. Qadimgi Sharq va Antik dunyo falsafasi

Reja:
1. Sharq — insoniyat sivilizatsiyasining qadimiy uchog`i.
2. Qadimgi Sharq falsafasi va uning milliy yo`nalishlari.
3. Antik dunyo va Yunoniston falsafasi.
4. Qadimgi zamon falsafasini o`rganishning ahamiyati.


Sharq qadimiy madaniyat uchog`i va jahon sivilizatsiyasining beshigi deya bejiz ta’riflanmagan. o’arb madaniyati tarixini o`rganish jarayonida Ovrupotsentrizm nazariyasiga oqib ketish G`ayriilmiy bo`lgani kabi, masalaning Sharq bilan bog`liq jixatini tahlil etganda ham Osiyotsentrizm G`oyalari ta’siriga tushmaslik lozim.
Shu bilan birga, Sharqning o`ziga xosligi, unga mansub bo`lgan madaniy taraqqiyot jahon sivilizatsiyasining beshigi, dunyo xalqlari rivojiga qo`shilgan munosib xissa ekani ham sir emas. Bu hol jahonning barcha holis mutaxassis olimlari tomonidan e’tirof etiladi. Јolaversa, Vatanimiz sivilizatsiyasining Sharq sivilizatsiyasi kuchog`ida voyaga yetgani va uning qadriyatlarini o`zida aks ettirganini, unga va butun dunyo madaniyatiga o`lkan ta’sir ko`rsatganini doimo esda to`tish darkor.
Sharq madaniyati taraqqiyotining ilk davrlari deganda, ko`pgina mutaxassislar bizning Vatanimiz utmishini, Misr, Bobil va insoniyat tarixining eng qadimgi sivilizatsiyalaridan biri bo`lgan Shumer davrlarini esga oladi. Bo`larning har biri insoniyat tarixida jamiyat hayoti, qadriyatlar tizimining o`ziga xosligi, boshqarish va iqtisodiy jarayonlarning muayyan tarzda namoyon bo`lishi bilan tavsiflanadi. Ushbu madaniyat uchoklari haqida maktab ta’limi jarayonida «Eng qadimgi tarix» darsliklari orqali ma’lumot berilgan. Zukko talabalar usha davrlarda qanday siyosiy jarayonlar kechgani, qanday podsholik va imperiyalar bo`lganini yaxshi biladi. Biz bugun usha davrlardagi falsafiy dunyoqarash, qadimgi ajdodlarimizning fikr-muloxazalari, o`ziga xos ta’limotlarining asosiy tamoyillari bilan yaqinroq tanishmokchimiz. Kuxna Sharq sivilizatsiyasining beshiklaridan biri bo`lgan Misr, qadimgi zamonda ilk utrok hayot va o`ziga xos dehqonchilik an’analari boshlangan Nil daryosi buylaridagi madaniyat dunyo olimlari dikkatini tortib keladi.