Nəfs – bir neçə cürdür. 1. Sənə pisliyi əmr edən nəfs – «Mən özümü təmizə çıxartmıram. Rəbbimin rəhm etdiyi kimsə istisna olmaqla nəfs pis işləri görməyi əmr edir. Həqiqətən Rəbbim bağışlayan və Rəhm edəndir». (Yusif 53).2. Özünü qınayan nəfs – «And içirəm özünü qınayan nəfsə».(əl-Qiyamət 2).3. Özünə arxayın nəfs – «Ey özünə arxayın nəfs. Dön Rəbbinə, sən Ondan O, da səndən razı olaraq». (əl-Fəcr 27).İbn Teymiyyə «Məcmuul Fətava» 9/294.
464 əl-Albani «Əhkəmul Cənaiz» s 202, İmam Əhməd 4/287, 295-296, Əbu Davud 4753, İbn Kəsr 2/131, İbn Həcər 3/234, 240.
465 Buxari, Müslim.
466 Buxari, Müslim 5115.
467 Müslim 5117.
468 Buxari, Müslim 2867.
469 Tirmizi “Zuhd” 5, 2309.
470 Buxari 218, Müslim 675.
471 Ölmüş körpə uşaqlar haqqında bir cox rəylər var. 1) Onlar Allahın istəyi altındadırlar. 2) Onlar hamısı Cənnətlikdirlər. 3) Ataları haraya düşəcəksə onlar da oraya düşəcəklər. Valideyinlərinə tabe olurlar. Valideyinlərindən biri Cənnətə girərsə Cənnətə, Cəhənnəmə girərsə Cəhənnəmə girərlər. Aişə - radıyallahu anhə – deyir ki, peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – dən: “Müşriklərin kiçik ikən ölən uşaqlarının axirətdə halı necə olacaqdır?”. O: “Atalarına tabe olurlar”. Heç bir əməl etmədən necə atalarına tabe olurlar. O: “Onların nə əməl etdiklərini Allah bilir” deyə buyurdu. Əbu Davud. 4) Torpağa çevriləcəklər. 5) Cənnət ilə Cəhənnəm arasında bir yerdə olacaqlar. 6) Müşriklərin uşaqları Cənnət əhlinə xidmət edəcəkdir. Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: “Rəbbimdən kiçik ikən ölən müşrik uşaqlarının Cənnətdə möminlərə xidmət etmələrini istədim. Rəbbim də qəbul etdi”. Həkim, Tirmizi. 7) Bu məsələni araşdıranda susmaq lazımdır. 8) Araşdırmamış susmaq lazımdır. 9) Hamısı Cəhənnəmdədir. 10) Allah onları imtanhan edəcəkdir. Ən doğru olanı 1-ci və 10-cu rəylərdir. Əbu Hureyrə - radıyallahu anhu – rəvayət edir ki, Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «Hər doğulan uşaq ancaq fitrət üzərində doğular. Bundan sonra valideyinləri onu ya Yəhudi edər, ya Nəsrani (xristian) edər, ya da Məcusi (müşrik) edər». Bir nəfər: «Ya Rəsulullah! Əgər uşaq Yəhudi, nəsrani və Məcusi olmamışdan qabaq ölərsə nə deyirsə?». Peyğəmbər: «Allah onların nə edəcəklərini daha yaxşı biləndir». Buxari, Müslim.
472 Buxari.
473 Buxari, Müslim.
474 “Məcmuul Fətava” 5/256.
475 “Məcmuul Fətava” 5/256.
476 “Məcmuul Fətava” 24/376.
477 “Məcmuul Fətava” 4/296.
478 “Ruh” s. 93.
479 “Ruh” s. 93.
480 “Əhvalul Qubur” s. 61.
481 “Əhvalul Qubur” s. 15.
482 Buxari, Müslim.
483 İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
484 İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
485 İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
486 İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
487 Təbərani, İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
488 İbn Əbi Dunyə, İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
489 İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
490 İbn Əbi Dunyə, İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
491 Buxari, Müslim.
492 İbn Əbi Dunyə, Beyhəqi “İman Şöbələri”, İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
493 İbn Əbi Dunyə, İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
494 İbn Məcə, Buxari “Tarix”, İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
495 Bəzzar, İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
496 İbn Əbi Şeybə “Musənnəf”, İbn Əbi Dunyə, İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
497 Beyhəqi “İman”, İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
498 İbn Əbi Dunyə.
499 İbn Əbi Dunyə.
500 Buxari, Müslim,
501 Buxari, Müslim,
502 İmam Əhməd “Zuhd”.
503 Əbu Nuyam, İbni Məndə, İbn Əsakir “Tarixi Dəməşq”, İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
504 Həkim, Tirmizi, İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
505 Təbərani “Əvsat”, İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
506 İbn Əbi Dunyə, İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
507 Deyləmi, İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
508 İbn Əbi Dunyə, Əbu Nuaym, İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
541 Müslim 3/62, Əbu Davud 1/71, Nəsai 1/124, Tirmizi 2/154, Beyhəqi 3/435, Əhməd 4/135.
542 Əbu Həsən Dinəvəri, Emali Əbil Həsən Qazvinin məclislərindən bəzilərinin yer aldığı bir cuzdə səhih bir isnad ilə rəvayət etmişdir. Buxari Muallaq olaraq “Fəthul Bəri” 1/437, AbdurRazzaq «Musənnəf» 1/404,1581.
543 Müslim 3/62, Tirmizi 2/155, Əhməd 3/339,399.
544 Əhməd 3/83-96, Əbu Davud H. 492, Tirmizi H. 317, İbn Məcə H. 745, əl-Albani «Səhihul Cəmi» 1/536, H. 2767.
545 Müslim 521.
546 Müslim 522.
547 Burada Məkruhdan qəsd edilən haramdır deməkdir. Çünki: «Əgər bir kimsə qəbirə doğru namaz qılarsa namzını qılmış olur, lakin çox pis bir iş etmiş olur» sözü haram etdi mənasındadır. Quran üslubunda da pislik Seyyiə deməkdir. Allah – subhənəhu və təalə – uşaqlarınızı öldürməyi, zinaya yaxınlaşmağı, can almağı və s. şeyləri qadağan etdikdən sonra buyurur: «Bütün bunlar Rəbbinin dərgahında bəyənilməyən(məkruh), pis şeylərdir». (əl-İsra 23,33,36,37,38).
548 Əbu Davud 3226, Tirmizi 1052, İbn Məcə 1563, əl-Albani «Səhihul Cəmi» 2/1155, H. 6841-6843.
549 Müslim H. 969, Əbu Davud H. 32184, Tirmizi H. 1049.
550 Müslim 968.
551 Müslim 2/667.
552 İbn Məcə 1/499, əl-Albani «Səhihul Cəmi» 5038.
553 İbn Məcə 1/499, əl-Albani «Səhihul Cəmi» 5038.
554 Səhuh Əbu Davud 3230, əl-Albani «Cənazə Əhkamları» səh. 173.
555 Buluq əl-Məram 563.
556 Buxari 3/57, 1189, Müslim 1379, Nəsəi 3/114, Əhməd 6/7 və 397, Məlik 827.
557 Məlik 1/109, Əhməd 6/7/397, əl-Albani «Səhih Sünnən Nəsəi» 1/309.
558 Nəsai 4/94-95, Əbu Davud 3236, Tirmizi 32, İbn Məcə 1575İbn Hibban 2169, Həkim 1/s. 374.
559 Əhməd 2/337, Tirmizi 1056, İbn Məcə 1576.
560 Müslim 938.
561 İbn Əbi Dunyə “Qəbirlər”, İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
562 İbn Əbi Dunyə, Beyhəqi, İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
563 İbn ƏbdulBərr “Təhmid”, İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
564 İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
565 Təbərani “Əvsat”, Həkim, Beyhəqi, İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
566 Müslim 977.
567 Müslim 976.
568 Əhməd 3/38, Heysəmi 3/57, Nəsəi 4/89.
569 Müslim 2/671, İbn Məcə 1/494.
570 Əbu Davud 3221, Həkim 1/370, əl-Albani «Səhihul Cəmi» 945.
571 Zəif əsər.
572 Müslim 2/663.
573 İbn Məcə 1/480, «Səhih İbn Məcə» 1/251.
574 İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
575 İbn Əbi Dunyə, Beyhəqi, İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
576 İbn Əbi Dunyə “əl-İza”, İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
577 İbn Əbi Dunyə “əl-İza”, İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
578 Əhməd, Həkim, Taylasi “Musnəd”, İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
579 İbn Əbi Dunyə, İsfəhani “Tərğib”, İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
580 İbn Əbi Dunyə, İsfəhani “Tərğib”, İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
581 Tirmizi, İbn Məcə, Beyhəqi, İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
582 Təbərani “Əvsat”, İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
583 Əhməd, Beyhəqi, İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
584 İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
585 Buxari 1393, İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
586 Nəsəi, İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
587 Əbu Davud, Tirmizi, İbn Əbi Dunyə, İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
588 İbn Əbi Dunyə, İmam Cəlaləddin əs-Suyuti “Qəbir Aləmi”.
589 Darimi 79/630, Əhməd 2/192.
590, Əbu Yala «Musnəd», Təbəri «Təfsir», Beyhəqi «Bas vən Nuşur» 327, Əbu Davud 4742, Tirmizi 2430
594 Buxari “Təfsir” Zumər 3, Ammə 1, Müslim “Fitən” 141, 2955, Əbu Davud 4743, Nəsəi “Cənaiz” 117.
595 Buxari, Müslim.
596 İmam Əhməd «Musnəd» 4/13,14.
597 Buxari, Nəsəi 4/112, Musnəd 2/317,350.
598 İbrahim - əleyhissəlam - ın geyindirilməsinə səbəb: Oda atıldığı zaman qövmü tərəfindən soyundurulub atılmasıdır. Buna görə də Allah Qiyamət günü ilk olaraq onu geyindirəcəkdir.
599 Buxari, Müslim 5102.
600 Müslim 5103.
601 Buxari, Müslim 5105, 5020.
602 Buxari «Ənbiya» 1/4, 7/194, Müslim «Fitən»39.
603 Müslim «Cənnət» 3/83.
604 Müslim 5106.
605 Buxari “Riqaq” 47, Müslim “Cənnət” 61, 2863.
606 Buxari, Müslim.
607 Müslim 2969.
608 Buxari, Müslim 5122.
609 Müslim 4991.
610 Əhməd 2/221.
611 İmam Əhməd «Musnəd» 1/420,421, Təbərani 8452.
612 Əhməd 6/452, Tirmizi «Birr».
613 Müslim.
614 Buxari, Müslim.
615 Buxari, Müslim.
616 Tirmizi 2641,2639, İbn Məcə 1437,4300, Əhməd 4/213, əl-Həkim 1/5,6
617 Buxari, Müslim.
618 Buxari, Müslim.
619 Müslim.
620 Müslim.
621 Beyhəqi «Basu vən Nuşur» 327, Əhməd 2/363, Tirmizi 3/4.