Tezdir. Axşamüstü idi. (zərf)
Uşağın məktəbə gedən vaxtıdır. Dünyanın ən uzun və son gecəsi idi. Yayın əvvəl ayı idi. (ismi bir)
Səmədin özünün də başı bəlalı idi. (fazeoloji vahidlərlə)
Feli xəbərlə şəxssiz cümlələrdə xəbərlə ya şəxssiz fellərlə, ya şəxssizlik mənası verən digər fellər və frazoloji birləşmə əmələ gətirən bəzi fellərlə ifadə olunur.
1. Şəxssiz cümlələrin tipik bir nümunəsini xəbəri şəxssiz növ fellərlə ifadə olunan cümlələr təşkil edir. Felin şəxssiz növü –ıl, -il, -ul, ül şəkilçisinin təsirsiz fellərə artırılması ilə yaranır. Fel təsirsiz olduğundan onun yalnız subyekti olur. Qeyd edilən şəkilçini qəbul etdikdə öz subyektini itirir. Subyekti əvəz edəcək obyekt olmadığından şəxssiz cümlələr əmələ gəlir.
Əhməd məktub yazdı. (cüttərk) məktub yazıldı (cüttərk). Əhməd kəndə getdi. (cüttərk) Kəndə gedildi. Məktublara baxıldı (tərtərk, şəxssiz).
2.Şəxssizlik mənası yaradılan digər fellərlə də şəxssiz cümlə qurulur.
Felin vacib şəkli ilə: Necə yaşamalı? Bunu nə ilə izah etməli, bu adamı necə tanımalı?
b)bəzi məchul fellər xəbər vəzifəsində işlənərək şəxssizlik mənası əmələ gətirir.
Dostları ilə paylaş: |