Fərhadi Püstə azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ baki biznes universiteti

Üçüncü, müntəzəm beynəlxalq marketinq mərhələ-
sində müəssisə, doğrudan da, beynəlxalq marketinqlə 
məşğul olur. Yəni daimi əsasda qarşısına xarici bazara 
çıxmaq və orada mövqeyini möhkəmləndirmək məqsədini 
qoyur. Müəssisə özünün xarici siyasət fəaliyyətini aktiv-
ləşdirir, xarici bazarı dərindən öyrənir, mənimsəyir və 
beynəlxalq biznesdən çoxlu gəlir əldə edir. Bununla bəra-
bər bu mərhələ müəssisə üçün xarici bazar onun daxildəki 
əhəmiyyətini üstələmir. Müəssisənin əsas səyləri hər şey-
dən əvvəl daxili bazardakı tələbatı ödəməyə yönəldilir. 
Əksər müəssisələr, əsasən də yerli səviyyədəki xarici ba-
zara ilk dəfə çıxan müəssisələr «Kaskad» beynəlxalq mar-
ketinqdən istifadə edirlər. «Kaskad» beynəlxalq marketinq 
özündə xarici bazarın tədricən mənimsənilməsi vasitələ-
rini əks etdirir.
Beynəlxalq marketinq eyni zamanda müəssisənin 
inkişafını aşağıdakı kimi istiqamətləndirir: 
a) Elə ölkələrin bazar xüsusiyyətlərini öyrənmək la-
zımdır ki, onlar müəssisə üçün maraq kəsb etsin. 
b) Xarici bazarların siyahısını müəyyənləşdirmək və 
müəssisə üçün, onun fəaliyyəti üçün daha perspektivli 
olanı seçmək. 
c) Marketinq strategiyasını işləyib hazırlamaq. 
Beynəlxalq marketinqin inkişaf etmiş marketinq 
mərhələsində, yəni dördüncü mərhələdə müəssisə xarici 
bazarda sahibkarlıq fəaliyyətinə öz diqqətini aktivləşdirir. 
Daxili bazar müəssisə üçün əsas vacib amil olsa belə, artıq 
öz prioritetliyini itirir və çoxlu xarici bazarlarla bir cərgə-

---

245 
də durur. Məhz bu mərhələdə müəssisə doğrudan da bey-
nəlxalq müəssisəyə çevrilir və müvafiq marketinq fəaliy-
yətinə başlayır. Beşinci mərhələdə qlobal marketinq mər-
hələsində, müəssisə beynəlxalq bazara vahid tamlıq kimi 
baxır, daxili bazarı da ora əlavə edir.
Müəssisə qlobal marketinq strategiyası yaradır ki, bu 
strategiyaya aşağıdakı tələbatlar daxil edilir: 
- öz fəaliyyətini ümumdünya və regional masştabda 
həyata keçirmək lazımdır; 
- öz rəqiblərini və qlobal rəqabət mübarizəsinin hə-
yata keçirilməsi metodlarını və rəqibləri yaxşı bilməlidir; 
- öz filiallarını, müəssisələrin vahid beynəlxalq ida-
rəetmə şəbəkəsində birləşdirməlidir. 
Beynəlxalq marketinqdən beynəlmiləl səviyyəli qlo-
bal marketinqə keçid özündə ikili xüsusiyyətləri əks etdi-
rir. Müəssisə qlobal bazarda öz rəqabət qabiliyyətliliyini, 
üstünlüyünü saxlamaq üçün, iki yanaşmadan istifadə et-
məlidir.