Filologiya fakulteti

Belgilash-jamlash olmoshlari.Bunday olmoshlar shaxs yoki                                                                             

predmetlar yig‗indisini, to‗dasini bildiradi. Ularni ikki guruhga bo‗lish mumkin: 

1.  Jamlash.Bularga  har  elementi  ishtrok  etmagan  barcha  turdagi  jamlash 

olmoshlari  kiradi.  Qarluq  tip  shevalarda  ular  ҳамма||ҳама,  баръ||ба:ръ,  барлъқ, 

---

31 

 

бачча, тамамъ, сатта (бутун), бутън; qipchoq tip shevalarda: жавлък, хоптър, 

әрдъсәр (bari bir); surxondaryo(j-lovchi) жаппа, жавлик (ahli, butun, barcha). 

2.  Belgilash.  Bunga  har  elementi  vositasida  yasalgan  barcha  belgilash 

olmoshlari  kiradi.  Ular  qarluq  tip  shevalarda  har    narsa,  hannarsa,  hennese, 

hannima, har kim, harkum, haq  qannay, har qanniy tarzida talaffuz etiladi. 

Bu  olmoshga  qanaqa,  qancha,  nima,  narsa,  qaysi  so‗zlar  qo‗shilib,  belgilash 

olmoshlari  yasaladi  va  kuchli  fonetik  o‗zgarishlar  yuz  beradi.  Bu  hol,  ayniqsa, 

qachon  va  qaysi  so‗roq  olmoshlari  qo‗shilganda  ko‗zga  yaqqol  tashlanadi. 

Farg‗ona, Toshkent: har kim  hanasa  deyvuradi.