Y-02.6 ASİTLİ YAĞLAR VE DON YAĞLARI
Asitli yağlar ve don yağların nakliyesinde depoda ve depodan müşteriye sevkinde uygulanacak fire oranı %1-2, ayçiçek küspesinde ise ‰5’tir.
Y-03 YAŞ MEYVE VE SEBZE
İstihsal bölgelerinden kamyonlarla getirilen kavun ve karpuzun alıcılarına tesliminde (boşaltılması, tasnif edilmesi, satılırken parça parça tartılması, elden ele verilirken düşürülmesi, ezilmesi veya bekletilmeden mütevellit çürümesi gibi hallerden dolayı verebileceği fire ve zayiat nispeti %12’ye kadardır.
Muzun yeşil olarak ithal edilip gemi ile getirilmesi, soğuk hava deposunda bekletilmesi, sarartılması, nakliye, hammaliye ve toptancılara satılması aşamasında verebileceği fire nispeti %5’tir.
Yaş meyveler: Portakal, mandalina, muz, elma, armut, üzüm, şeftali, erik, kiraz, vişne,incir vs. %8’e kadar.
Yaş sebzeler: Lahana, pırasa, ıspanak, kereviz, fasulye, patlıcan, biber, bezelye, marul, salatalık, soğan, kavun, karpuz vs. %12’ye kadar.
Soğuk hava tertibatı bulunmayan ticarethanelerde doğrudan doğruya müstehlike perakende olarak satış esnasında, Halden ticarethanelere nakillerinde, dökülme, çürüme ve bozulma gibi nedenlerle yaş meyve ve sebzelerde yukarıda gösterilen oranlarda fire verirler.
Soğuk hava depolarında muhafaza edilen elma ve ayva için buzhaneye normal rutubet verildiği takdirde %2 oranında fire vevzayiat olabilir. Şayet buzhaneye normal rutubet verilmezse, bahse konu maddelerdeki fire nispeti %5 ila %10 arasında olabilir.
Yaş meyve ve sebzelerin alım satımı ile uğraşan işletmelerde nakliye, boşaltma, ezilme, bekleme gibi nedenler sonucu %5-13 arasında değişebilecek fire nispetleri doğabilir. Bu nispetler meyve ya da sebzenin cinsine, çeşidine göre değişme gösteren yüzdelerdir. Lahana, ıspanak, pırasa, marul vb. sebzeler yalnız nakliye safhasında %5 fire verebilir. bu tür dayanıksız meyve ve sebze çeşitlerinin boşaltılması, tasnifi, ezilmesi, bekletilmesi gibi hallerde bu nispet %13’e kadar çıkabilir.
Taze sebzeler (taze biber, salatalık, patlıcan vs.) %10 civarında fire verebilir.
Yaş meyve, sebze ve bostanda %5 ile %12 arası fire olması normaldir. Sandıklardan alınan malların poşetlere konması veya bölünmesi halinde fire muhakkak verir. Ve sandıklarda bir miktar da çürük veya bozuk çıkabileceği de nazarı itibara alınmalıdır. Ayrıca lahana, kavun, karpuz, ıspanak gibi bazı mahsullerde %15’e kadar fire verebilir.
Yaş meyve-sebzelerin ihracatında deniz ve kara taşımacılığında oluşan fire oranları:
-
|
Taze Meyveler
|
Azami Fire ve Zayiat Oranı
|
A Grubu Meyveler
|
Muz-Elma-Armut-Çağla-Badem-Erik-Kestane-Ayva-Yeni Dünya-Nar Kivi-Avakado
|
%6
|
B Grubu Meyveler
|
Portakal-Mandalina-Limon-Greyfurt-Turunç
|
%8
|
C Grubu Meyveler
|
Kayısı-Kiraz-Vişne-Şeftali-Nektarın
|
%10
|
D Grubu Meyveler
|
İncir-Üzüm-Hurma-Kavun-Karpuz-Çilek-Ahududu-Böğürtlen-Dut-Frenk Üzümü-Yaban Mersini-Diğer Üzümsü Meyveler-Demir Hindi-Çarkıfelek Meyvesi-Muşmula-Kızılcık
|
%12
|
Yukarıda bulunmayan meyveler için fire ve zayiat oranı %10’dur.
-
Taze Sebzeler
|
Azami Fire ve Zayiat Oranı
|
Patates-Kuru Soğan-Kuru Sarımsak
|
%4
|
Domates
|
%8
|
Diğer Sebzeler
|
Azami Fire ve Zayiat Oranı
|
Taze Soğan-Sarımsak-Pırasa-Lahanalar-Karnabahar-Brockoli-Marul-Havuç-Şalgam-Turp-Kök-Yaprak Kerevizi-Hıyar-Kornişon-Bezelye-Bakla-Fasulye-Börülce-Bamya-Enginar-Kuşkonmaz-Patlıcan-Biber-Ispanak-Pazı-Dolmalık Kabak-Balkabağı-Semizotu-Maydanoz-Asma Yaprağı-Nane
|
%12
|
Yukarıda yer almayan sebzeler için fire ve zayiat oranı %12’dir.
Hava Yolu Taşımacılığında Oluşan Fire Oranı:
Taze mantarlar için %4, diğer tüm meyve ve sebzeler için ise kara ve deniz taşımacılığındaki oranlar düşürülecektir.
Dostları ilə paylaş: |