Fire oranlari a-01 abrasiv mamulleri

M-02.1 KALAY

Külçe kalaylar dökümde %1’e kadar fire verebilir. Yalnız AID yoluyla ve Amerikan hükümetinin milli stokundan ithal edilen külçe kalaylarda binde 7,5’a kadar fire kabulü uygundur.

Külçe kalayın dökme ve perakende satış aşamalarında vereceği fire toplam %1’dir.

Eritildiği takdirde % 0.1-2 fire verir. Aksi halde fire vermez.

M-02.2 ÇİNKO

Çinko firesi kullanılan çinkonun %12-13’ü kadardır.

Toptan alınıp perakende olarak satılan çinkonun tartı, ambalaj ve kireçlenmeden mütevellit %3 nispetinde fire vermesi normaldir.

Pirinç (sarı döküm) imalatında bakır, çinko ve kurşun metalleri kullanılmaktadır. Çubuklu malzeme %1-3 kurşun, %57-59,5 bakır ve geri kalan kısmı çinko olacak şekilde dökülür. Bu alaşım MS-58 diye adlandırılmaktadır.

Levha ve şerit elde etmek üzere yapılacak sarı döküm %62-65 bakır ve gerisi çinkodan meydana gelmektedir. Bu alaşım da MS-63 olarak tanınmaktadır.

Eritilmek üzere potaya atılan bu maddelerin eritildikten sonra ilk ağırlıklarından kaybettikleri fire miktarı ise:

Bilisterde %2-3

Hurda bakırda %5-10

Tutya (çinko) külçede %3-5

Hurda çinkoda %5-10

Kalayda %4-6 civarındadır.

Ancak imalatçının kullandığı ham madde nevi ve nispetleri ile mamulün cinsine göre firelerde de değişiklik olabilir.

Madenin ocaktan çıkarılmasından sonra kırma, eleme ön kurutma işlemlerini takiben kamyonla limana sevki ve ihracı halinde fire bir hiç mesabesindedir. Torba yırtılması sebebiyle ‰5 fire olabilir. Madenin istihsali basit bir ayıklama işlemini takiben liman sahasında stok ve sonra dökme olarak ihracında fire oranı %3,5 ila 5 arasında olabilir.

Aşağıda adları yazılı madenlerin alım ve satımında verebilecekleri fire miktarları hizalarında gösterilmiştir.

Demir oksit, barit ve florit alım satımında:

1. 
   Mütecanis parçalı sert cevherlerde fire ‰5-1
   
2. 
   Gevrek ve irili ufaklı cevherlerde %2-3
   
3. 
   Toz halindeki cevherlerde %3
   
4. 
   Dökme halinde toz cevherlerde %5
   

kadar fire kabul edilebilir.

M-02.3 KROM

Krom cevherinin krom sahasından alınması, depolanması, istiflenmesi ve alıcıya satılması aşamalarında uygulanabilecek fire oranı min. %3, max. %5 arasındadır.

M-02.4 SERAMİK

Çeşitli cinsteki seramik hammadde ve malzemelerinin fire oranları aşağıda gösterilmiştir:

- Seramik kalıbı döküm alçısı %4,8

- Seramik kalıbı teksir alçısı %4,8

- Seramik mermer tozu %10

- Seramik kuru döküm çamuru %10

- Seramik sulu döküm çamuru %10

- Seramik sulu renkli sır %10

- Seramik kuru renkli sır %10

- Seramik kuru %10

- Reflakter fırın plaka mesnetleri %1

- Seramik kili-ham %2-8

- Seramik kaoleni-ham %2-8

- Seramik samotlu çamuru %2-8

- Seramik vakumlu %2-8

- Seramik kaoleni-öğütülmüş %2-8

- Seramik kili-öğütülmüş %2-8

- Soda %1-2

- Reflakter fırın plakası %1