K-36 KUMAŞ
Tekstüre polyester ve viskon terilen ipliklerin ortalama dokuma firesi %2 ile %3,5, bunlardan dokunan kumaşların toptan satış firesi ise %1 ila %1,5’dur.
Pamuk ipliği, naylon ipliği ve sentetik polyester tekstüre renkli ve ham ipliklerden dokunmuş kumaşlarda satış firesi %1 ila %1,5, jarse kumaşlarda ise bu firenin %2’ye çıkabilmesi normaldir.
Fabrikalardan toptan alınan 30mt.-40mt.’lik kumaşlar, müşterilere kostümlük olarak 2.50-2.80 ve 5.20-5.60 metrelik partilere kesilerek satılmasında %1 fire, parçalanma adedi yani bir top 5 veya daha ziyade parçalara bölünürse bu miktar %1,8-2’ye kadar çıkabilir.
Kumaş toplarının baş ve sonlarında işe yaramayan top başı ve top sonu firesi %1 ila %2’dir.
Terilen yün kumaşların top halinde uzun müddet stokta kalmasından dolayı (çekme) fireleri %1 ila 1,5’tur.
Yünlü kumaş imalinde ham kumaş, gramaj ve iplik numarasının bilinmesi halinde de ham kumaş dokuma firesinin kesinlikle tayinine imkan yoktur. Çünkü dokuma örgüsünün sıklığı, iplik mukavemeti, iplik karmasının terkibi çok değişik dokuma firelerine sebebiyet verir. Buna rağmen iplik ve ham kumaşın rutubetleri aynı farz edildiği takdirde dokuma fireleri normal şartlarda:
1.000-1.100gr. strayhgarın paltolukta %7-10,
850-900gr. strayhgarın pardesülükte %6-9,
550-600gr. strayhgarın blazerde %5-8 civarında olur.
Yünlü muline ham kumaşlarda boya ve apre muameleleri esnasında hasıl olan boya ve apredeki çekme firesi %4-7, boya ve apreden gelen kumaşların top başları ile işe yaramaz kısımlar firesi %1, delik ve apre kırığı fire %1 ve ambar satış firesi %1 nispetindedir.
Giysilerin yaka, kolağzı ve bel kısımlarındaki örme kumaş ağırlıkları bedenlere göre değişebileceği gözönüne alınmalıdır. Ortalama olarak:
Mont, parka, ceket için 200-250gr. civarında,
Etek, tunik, jogging takım 130-180gr. civarında,
Şort, bermuda şort, yelek, tişört 100gr. civarında.
Terilenli ve yünlü erkek kumaşlarının toptan satışlarında muhtelif sebeplerle husule gelen fire ve zayiat nispetleri:
-
Topun parçalanmasından mütevellit zayiatlar %1, parçalanma adedi yani bir top 5 ve daha ziyade parçalara bölünürse bu miktar %1,5-2’ye kadar çıkar.
-
Topların baş ve sonlarında işe yaramayan top başı ve top sonu fireleri %1 ila %2’dir. (Bu fire imalatçıya aittir.)
-
Terilen yün kumaşların top halinde uzun müddet stokta kalmasından dolayı (çekme) fireleri %1 ila %1,5’dur.
-
Sakat ve abrajlardan dolayı kayıplar imalatçılar tarafından toptancıya bırakılır. (Bu fire imalatçıya aittir.)
% 100 vizkon ham bezden mamul kumaşlarda boya ve apreleme aşamasında meydana gelebilecek fire nispeti %10-15 civarında bulunmuştur.
Yünlü kumaş imali neticesinde elde edilen kumaşlar; son apre muameleleri olan pres yapılmasından mütevellit kumaşlarda tabi olmayan bir uzama hasıl olur, bilahare havadan normal rutubetini almaya başlayan kumaş stokta kaldığı müddetçe cinsine göre metrajdan bir kısalma meydana gelir ki, buna normal çekme firesi denir. Bu firenin ortalaması yün terilen kumaşlarda %1-1,5’tur. Kati bir çekme firesi rakamı verebilmek için imal edilen kumaşın cinsi, evsaf kalitesi ve örgü şeklinin ayrıca hammaddesinin evsaf ve kalitesinin ve dahi, tabi tutulduğu boya-apre muamelelerinin bilinmesi gerekir.
Topların baş ve sonlarında işe yaramayan top başı ve top sonu fireleri %1 ila %2’dir. (Bu fire imalatçıya aittir.)
Sakat ve abrajlardan dolayı metraj iskontosu yapılması, sakat ve abrajlı malların satışını temin için gerekli ve şarttır. (Bu indirim sakat ve abrajın durumuna göre tayin edilir. Bu fire imalatçıya aittir.)
Bazı hallerde metraj iskontosu yerine fiyat indirimi yapılır. Bu takdirde fire toptancıya ait olur. Toptan kumaş satıcısında stokta beklemeden mütevellit çekme firesi olabilir.
Bir de kumaşların toplarını muhtelif parçalara bölmekten mütevellit bir satış firesi vardır ki, %1’dir. Top çok parçalara bölünmüşse bu fire artar, %1,5-2 olabilir.
Toptan kumaş satıcılarında topların parçalara bölünmesi sonunda elde kalan son parça normal ölçü birimlerine uygun olmayabilir. Böyle parçalara foskup denir. Böyle ölçü birimlerine uygun olmayan parçaların satışı için de bir miktar iskonto yapılması ticari usuldendir. Bu firenin miktarı yıllık ortalama olarak ‰5-%1 olabilir.
Fabrikalardan alınan kumaş topları, imalatta sandıklara konulduğuna göre, kumaşların bekleme süreleri hesaba katılarak satışa arzedileceği zamana kadar muhtelif faktörler karşısındaki ile dükkandan totan satışların ölçülerek ve bölünerek yapılması halinde %1,5’dan %2’ye kadar fire vermesi normal kabul edilir.
Kumaşların kalitesine ve cinsine göre ağırlıkları çok farklıdır. Kullanılan malzeme ne olursa olsun genişliği 140-150cm. olan türlerinin robluk, tayyörlük, mantoluk ve erkek giyiminde de pantolonluk olarak her metresinin 300gr. ile 700gr. arasında değiştiği ve 1kg. polyester ipliği de bu ölçülere göre değerlendirilebilir.
Pamuk ipliği, naylon ipliği, sentetik polyester ve tekstüre renkli ve ham ipliklerden dokunmuş kumaşlarda %1 ile %1,5; jarse kumaşlarda ise %2 oranında uygulanmakta olan fire payları toptan ve perakende satışlarda ve aynı oranlarda uygulanması yerinde ve usulüne uygundur.
Erkek takım elbiselerinde ceket, pantolon, palto ve pardesüde kullanılan kumaş miktarları kumaşın enine, desenine ve modeline göre değişmekle birlikte asgari ve azami rakamlar aşağıda belirtilmiştir:
-
|
Asgari
|
Azami
|
Tek ceket
|
1.50cm.
|
2.00cm.
|
Tek pantolon
|
1.10cm.
|
1.50cm.
|
Palto
|
2.25cm.
|
3.25cm.
|
Pardesü
|
2.25cm.
|
3.25cm.
|
Takım elbise
|
2.70cm.
|
3.20cm.
|
Örme kadife kumaş:
Dokuma safhasında %3
Boya safhasında %3
I. traş safhasında %10
II. traş safhasında %10
Kapitone kesimde %8-10
Dikimde %2-3
civarında fire ve zayiat verebilir. Söz konusu ürünlerde uygulanacak fire oranları mamulün asgari metrajları üzerine konularak hesaplanır.
Kumaş:
1. Toptan Ticarette:
-
Top başlarında ve top sonlarında satılamayacak derecede boyasız ve bozuk kısımların bulunması: Fire yok.
-
Bir kısım sentetik iplikten üretilen malların durdukça çekmesi: %1-1,5 civarında fire.
-
Büyük topların bölünmesi sırasında makas payı bırakması: Fire yok.
-
Malların istif edilmesi ve rafta kalması sırasında tozlanması, kirlenmesi ve solması: Fire yok.
-
Malın piyasaya tanıtılması için toplardan müşterilere örnekler kesilmesi: Fire yok.
-
Balya üzerindeki yazı ve rakamların yanlış yazılması ve okunması: Fire yok.
-
Topların ucuna konan etiketlerin yanlış yazılması ve okunması: Fire yok.
-
Birbirine benzeyen mallarla aynı cins malların I. ve II. kalitelerinin birbirine karışmaları: Fire yok.
-
Topların ucundaki etiketlerin düşmesi neticesinde yeniden yapılan ölçümleme farkları: Fire yok.
2. Perakende Ticarette Başlıca Fire Nedenleri:
-
Top başlarında ve top sonlarında satılamayacak derecede boyasız ve bozuk kısımların bulunması: %1-2 civarında fire.
-
Müşteriye kesim sırasında makas payı bırakılması ‰5-%1 civarında fire.
-
Bir kısım sentetik iplikten üretilen malların durdukça çekmesi %1-1,5 fire.
-
Malların istif edilmesi ve rafta kalması sırasında tozlanması, kirlenmesi ve solması: Fire yok.
-
Malın piyasaya tanıtılması için toplardan müşterilere örnekler kesilmesi %1 fire.
-
Balya üzerindeki yazı ve rakamların yanlış yazılması ve okunması: Fire yok.
-
Birbirine benzeyen mallarla aynı cins malların I. ve II. kalitelerinin birbirine karışmaları: Fire yok.
-
Topların ucundaki etiketlerin düşmesi neticesinde yeniden yapılan ölçümleme farkları: Fire yok.
3. Fason diktirilen nevresimlerin firesi ise %5 civarındadır.
Tekstil atıkları olan pamuklu kumaş kırıntılarının, piyasadan toplanarak işletilmesinde, cins ve renklerine ayırarak yurt dışına ihraç edilmesinde, gerek İstanbul içinde, gerekse İstanbul dışındaki şehirlerde de bu işlemin yapılarak (depolara gelen malların 2. bir işlemden geçirilerek, yabancı ihracata gitmeyen mallara ayırarak, renkli olan malların ayrılıp) ihracata hazır duruma getirilmesinden bahisle, malların gerek nakliyesi, gerekse ön depolarda ayrılması, ana depolarına nakliyesi ve ana depoda yabancı ve ihracata gitmeyen mallardan temizlenmesi sonunda meydana gelecek fire nispeti %7 ile %10 civarında olabilir.
Suprem makinalarda pamuk ipliği, naylon ipliği ve sentetik polyester tekstüre renkli ve ham ipliklerle örme firesi %5, dokunmuş kumaşların toptan satış firesi ise %1-1,5’tur.
Kumaşların terbiye, baskı, düz boya ve sanfor işlemlerinden geçirilerek, müşteriye satılması sırasında söz konusu kumaşın pamuklu olması halinde %8-10 arasında, viskon olması halinde ise %15-20 arasında fire verebilir.
Fason kumaş boyanması ve yıkama işlemlerinin yapılması esnasında 1kg. kumaş için 70-100kg. arasında su kullanılır. Boyamada ise orta renkler için 2-2,5gr. boya, koyu renkler için ise boya miktarı 6-7gr.’a kadar çıkabilir.
Dokunmuş çiğ kumaşların boyanmasında kumaşta oluşan fire oranları:
-
Kumaş Cinsleri
|
Fire Oranları
|
- Floş viskon empirme
|
%3-10
|
- Viskon jakarlı empirme
|
%3
|
- Keten
|
%3
|
- Polyester astar
|
%3
|
Bir metre dokunması için gerekli iplik miktarı:
-
Kumaş Cinsleri
|
İplik Miktarı
|
- Floş viskon empirme (90-100cm. eninde)
|
130-160gr.
|
- Viskon jakarlı empirme (90-100cm. eninde)
|
130-160gr.
|
- Keten (90-100cm. eninde)
|
130-160gr.
|
- Polyester astar (90-100cm. eninde)
|
60-70gr.
|
Boyahanelerde uygulanacak fire oranları:
- Yünlü kumaş boyama %8-10
- Pamuklu %7-8
- Sentetik %6-7
(Sentetik kumaş boyamada kumaş hem enden, hem de boydan çeker.)
Kumaş cinslerine göre boya ve tebdili boyama fireleri:
Kumaş Cinsleri
|
Boya Firesi
|
Tebdili Boyama
|
% 100 Polyester kumaş
|
%3-4
|
%1
|
% 100 Asetat kumaş
|
---
|
---
|
% 100 Naylon kumaş
|
%2
|
---
|
% 100 Pamuklu kumaş
|
%5-8
|
%1-2
|
Pamuk-Polyester karışımı kumaş
|
%3-6
|
%1-2
|
Polycotton poliüretan kaplama %10
Micro&Süprem süngerli yapıştırma %13
(Zımparalı microfibre kumaş ile süprem kumaşın araya sünger konularak yapıştırılması sonucu elde edilen ürün)
Polyviskon flanel yapıştırma %12
Polycotton transfer kaplama %8
Pamuk poplin renkli kaplama %10
Dostları ilə paylaş: |