Ekipman ve operasyon etüdü: - Ekipman seçimi, - Operasyon masrafları, - İşletme malzemesi, Malzeme manipülasyonu Kontrol Her endüstri kolunda bir pilot plan vardır. Kendisine göre özellik arz eder. Bu işlemlerden sonra “yatırım bedelinin tahmini” işine girişilir.
Teknik ETÜDÜ Teknik etütler, Etüt konuları, proje sahibinin iş tutumuna bağlı olarak değişik olmakla beraber, ana hatlar itibariyle şunların incelenmesini hedef alır: Metot Etütleri: Fabrikalarda uygulanacak teknolojik metotların incelenmesi ve fabrikaların tespiti ile lisansörlerin öğrenilmesi ve uyguladığı yerlerin listelerinin yapılması, verim ve sarfiyat miktarları ile tesis bedeli ve ürün maliyetleri hakkında bilgi toplanması, kurucu firmaları, ham madde cinsi ve vasıfları; bu metotlara göre elde edilecek ürün kalitesi. Makine ve Malzeme Etütleri: Bu safhada sadece, makine ve teçhizatla hangi kısımların yerli olarak yapılabileceği ile gerekli malzemeden iç piyasada hangilerinin bulunduğu araştırılabilir. Önemli hususlarda biride bunların bedelini tahmin etmektir. Bu bedelleri mesleki dergilerden veya bazı firmalara yazıp sormakla öğrenilir.Her şeyden önce bir yatırıma teşebbüs edilince önce ne imal veya istihsal edeceğimizi, hangi prosese göre istihsal yapacağımızı, ham maddelerin ne olduğunu ne kadar imal veya istihsal edeceğimizi tespit edip gerekli etütleri yapmak mecburiyetindeyiz.
Kapasite Seçimi Yatırım projesini hazırlamakla görevli uzmanın cevaplandıracağı sorulardan biri işletmenin hangi kapasiteyle kurulacağıdır.
Kapasite genel olarak, bir işletmenin elindeki üretim faktörlerini en akılcı biçimde kullanarak, belirli bir zaman dilimi içinde yapabileceği üretim miktarı olarak tanımlanır.
Kapasitenin Tanımı ve Kavramları Teorik kapasite (Tasarım Kapasitesi) : Bir işletmenin teknik projelerinde gösterilen ve daha çok hesaplamayla bulunan kapasitedir. Yetişmiş işçi ve yöneticiler elinde tesisin hiç durmadan işletilmesi sonucunda gerçekleştireceği yıllık üretim hacmidir. Pratik kapasite: Uygulamada teorik kapasitenin çok fazla önemi yoktur. İşletme faaliyetlerinden doğan normal duraklamalar yüzünden teorik kapasitenin altında belli bir seviyede üretim yapılır; çok defa bu miktarın üzerine çıkması imkanı da olmaz. Genellikle bir işletmenin kapasitesi olarak kabul edilir.Fiili kapasite veya kapasite kullanım derecesi:Bazen “iştigal derecesi” de denilen bu kavramın anlamı, işletmenin bir üretim yılında yaptığı üretim miktarıdır. Talep yetersizliği, hammadde temininde güçlükler, iş akımı düzenindeki eksiklikler gibi çeşitli nedenlerle gerçekte ulaşılan üretim hacmidir. (Fiili kapasite / gerçekleştirilebilir normal kapasite = kapasite kullanım oranı) Kapasite büyüklüğünden doğan tasarruflar (economies of scale): İşletmelerde kapasite arttıkça maliyet düşer. Bu düşüş bir hadde kadar devam eder. Sonra kapasite büyüdükçe maliyet de artar.
Optimum Kapasite: Bir işletmenin en düşük maliyette üretim yapabileceği kapasiteye ”optimum kapasite” denir. Belirli bir amacı (maksimum karlılık, minimum birim maliyet, vb.) gerçekleştirmede gerekli üretim miktarıdır.
Kapasite seçimini etkileyen faktörler Maliyetler Bir müteşebbis işletmesini kurarken işletmenin hangi kapasite ile kurulacağı sorusuna sıra geldiğinde, şüphesiz en düşük maliyete üretim yapabilecek kapasiteyi (optimum) bulmaya çalışacaktır. Ancak kapasite seçiminde en önemli faktör olan maliyetler, her zaman “tayin edici tek faktör” değildir. İşletmenin karşılayacağı talep hacmi bazen fabrikanın optimum kapasitenin altında kurulmasını gerektirebilir. Ancak talep hacmi ve kapasite arasındaki bu ilişkiyi tayin ederken, sadece fabrikanın işletmeye açıldığı günkü talep hacmini göz önünde tutmak doğru olmaz.
Teknoloji ve kapasite Yatırım malları yapan fabrikalar, makine ve teçhizatı belli standartlara göre imal ederler. Kuruluş yeri ve kapasiteBazı sektörlerde, en uygun kuruluş yeri kapasiteyi etkileyebilir. Örneğin: bir şeker fabrikası için en uygun kuruluş yeri (pancar üretimi dolayısıyla) (A) yeri olabilir. Civarındaki arazide azami 50,000 ton şeker üretimine el verişli pancar yetiştirilebiliyorsa kapasite 50,000 ton/yıl sınırlı kalabilir.Finansman Olanakları Öz kaynak veya kredi bulma bakımından güçlü olan yatırımcılar için alternatif kapasiteler daha fazladır.
Hammadde ve Nitelikli İşgücü Özellikle gelişmekte olan ülkelerde büyük ölçekli tesislerin ihtiyaç duyacağı nitelikli yönetici eksikliği küçük ölçekli tesisler lehine bir durum oluşturabilir. Değişik bölgelere dağılmış bulunan hammadde kaynaklarını tek bir yere kurulacak büyük bir tesise taşımanın maliyeti çok yüksek olabilir. Bu durumda büyük bir tesis yerine taşıma maliyetlerini minimum düzeye indirecek şekilde Hükümetlerin Teşvik ve Koruma Politikaları
Dostları ilə paylaş: |
