Folklor instituti

(Xürrəmqızı Afaq, 2002:146).

3. “Bundan başqa, qumuqlarda qızı ər evinə müşayiət edən şəxslərin “quda-xatın”, “quda-qızlar” adlandırılması (326; 101), Dağıstan tərəkəmələrində qızı bəy arabasına qız evinin gəlinlərinin əyləşdirməsi (138; 174) bu personajın vaxtilə qa­dın səciyyəli olmasından xəbər verir”. (Xürrəmqızı Afaq, 2002:94).

Türkoloq Güllü Yoloğlu da Azərbaycan mətbuatında qu­muq­lar, onların mədəniyyəti və ədəbiyyatı ilə bağlı bir sıra ma­raqlı məqalələr çap etdirmişdir (Yoloğlu Güllü, 1996: 23-29 fevral).

Azərbaycan şairi, rəssam və xeyriyyəçi, “Xan qızı” kimi ta­nınan Xurşidbanu Natəvanın əri knyaz Usmiyev də qumuq idi. Çox təəssüf ki, Azərbaycan-qumuq əlaqələri öyrənilmədi­yindən hələ bir çox məsələlərə aydınlıq gətirə bilmədik və faktları dəqiq­ləşdirmədiyimizdən bəzi mülahizələrimizi burada yazmadıq.

Rusiya işğal altında saxladığı xalqlar arasında bölücülük siyasəti yeritdiyindən uzun illər qumuqlar yaşayan bölgələrdən toplanan folklor nümunələri ümumtürk folklorundan ayrılaraq qumuqların şifahi ədəbiyyatı kimi öyrənilmişdir. Buna görə də toplayıcılar xalq arasında mövcud olan nümunələrin hamısını deyil, məhz “qumuqlara aid olan” folklor nümunələrini top­lamağa və nəşr etdirməyə üstünlük vermişlər.